محمد راستی / استادیار موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
از آنجا که عضویت در ترتیبات تجاری منطقهای و بینالمللی به معنی مواجهه با عرصه رقابت جهانی است، برنامهریزی در خصوص شناخت، آمادگی و فراهم کردن بستر رقابتی بخشهای مختلف اقتصادی به منظور استفاده بهینه از موضوع تجارت بینالملل و کاهش آسیبها لازم است. یکی از موضوعات مهمی که همواره در خصوص موضوع فوق مطرح بوده، وضعیت نظام تعرفهای کشورها در صنایع و بخشهای مختلف است که بر این اساس مطلب حاضر به بررسی ساختار نظام تعرفهای پوشاک ایران در مقایسه با کشورهای منطقه میپردازد و با توجه به…
دنیای اقتصاد:
کمیسیون تعرفه گمرکی شورای دولتی چین اعلام کرد، این کشور سیاست تعرفه صفر را بر ۱۰۰درصد محصولات تولیدشده در ۴۳کشور کمتر توسعهیافته که با آنها روابط دیپلماتیک دارد، اجرا خواهد کرد. توسعه اقتصادی چین فشارهای رقابتی زیادی در سراسر جهان ایجاد کرده است.
دنیای اقتصاد -نیلوفر ادیبنیا:
تنشهای سیاسی و ژئوپلیتیک روزبهروز در حال افزایش است و افزایش شاخص فاصله ژئوپلیتیک بهخوبی نمایانگر گسترش موانع سیاسی بر سر راه مبادلات اقتصاد بینالمللی است. در چنین فضایی روند تجارتجهانی بیش از پیش با هزینههای بسیار مواجه میشود و کشورها را به اتخاذ تصمیمهای نادرست در عرصه اقتصادی سوق میدهد.
دنیای اقتصاد:
بریکس میتواند پل عبور ایران به بازارهای جهانی باشد؛ اگر سیاستگذار الزامات بنیادین همکاری در عرصه بینالملل را بپذیرد. رفع تحریم، تلاش برای پایان دادن به تنشهای امنیتی منطقه در کنار پذیرفتن FATF و اولویت دادن به اقتصاد و توسعه از مهمترین مواردی است که به عقیده کارشناسان، متمم سیاستی عضویت در بریکس به شمار میروند. در واقع در مقطع کنونی که ایران موفق به عضویت در بلوک نوظهور بینالمللی شده، لازم است سیاستگذار با شجاعت به سردرگمی در جهتگیریهای کلان اقتصادی در حوزههای سرمایهگذاری و تجارت…
اصطلاح Liability of Outsidership )LOO) یا همان محدودیت مربوط به خارج از شبکه قرار گرفتن، به محدودیتها و هزینههایی اشاره دارد که شرکتها هنگام ورود به بازار یا شبکهای جدید، به دلیل نبود جایگاه درونی در شبکههای کسب و کار با آنها مواجه میشوند.
دنیای اقتصاد :
تراز تجاری مثبت ۸۵۷میلیارد دلاری چین نشان از این دارد که این کشور در تسخیر بازارهای جهانی و توسعه صادرات موفق بوده است. سیاست پایین نگهداشتن ارزش پول ملی در چین در مقابل دلار یکی از سیاستهایی است که به ارتقای حضور این کشور در بازار جهانی منتهی میشود.
تجارت، محرک قدرتمند توسعه اقتصادی و کاهش فقر است. برای ایجاد رونق اقتصادی لاجرم باید به تجارتجهانی و فعالیت سازمانی و شرکتی در کلاس جهانی بیندیشیم و چارهای جزجهانیشدن نداریم. جهانیشدن نیز در گرو صادرات است.
محمدعلی دهقاندهنوی روز یکشنبه در نخستین نشست خبری خود در جمع اهالی رسانه با تشریح علل منفیشدن تراز تجاری ایران، از لزوم پیوستن ایران به پیمان تجارتجهانی گفت و به کم و کاستیهای فضای تجارت کشور با شرکای خارجی خود پرداخت. او ضمن انتقاد از مقررات دست و پاگیر، کاهش فاصله نرخ ارز آزاد و نیما را یکی از اقدامات مثبت جهت رشد تجارت برشمرد و احیای شورایعالی صادرات را بهعنوان اولین اقدام سازمان توسعهتجارت عنوان کرد.
دنیای اقتصاد - میثم قریشی:
تجارت و دادوستد از گذشته تاکنون محلی برای ایجاد تغییرات اساسی در دنیا بودهاست؛ جنگهای صلیبی موجب بازشدن درهای دنیای شرق به روی اروپا شد و زمینه رشد و رونق قارهسبز در سدههای بعد را فراهم کرد. تقابلغرب مسیحینشین و امپراتوری عثمانی بر سر راه تجاری شرق به غرب، منافع حاصل از دادوستد اروپا با هند و چین را بهخطر انداخت و اروپاییها برای پیداکردن راه جدید مواصلاتی به شرق آسیا اقیانوسها را پشتسر گذاشتند و در نتیجه قاره آمریکا کشف شد. میتوان گفت تجارت و جنگ،…
دنیای اقتصاد -میثم قریشی:
نقدهای بسیاری بر تجارت ایران با سایر کشورهای جهان وارد است. درآمدهای گمرکی ،جزئی از مبالغ وصولی دولت در بودجهکل ایران است و همیشه این بحث وجود داشته که با افزایش این درآمد تنها حجم تجارت کشور کاهش پیدا میکند. افزایش تعرفههای تجاری، نافی تجارت آزاد بین کشورهای دنیا شناخته میشود اما عدمتقارن تعرفههای تجاری بین طرفین نیز باعث ضرر یکی از کشورها خواهد شد. در سالهای اخیر، نهادههای دامی پایه ثابت واردات ایران را تشکیل داده و بنا به اطلاعات بهدست آمده این محصول با حداقل تعرفه وارد کشور…
دنیای اقتصاد:
سلسله گزارشهای «پایش تحولات تجارتجهانی» رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را موردبحث و بررسی قرار میدهد. در این قالب، رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردتوجه قرار میگیرند. هدف از تهیه این گزارش که بهصورت ماهانه از سوی مرکز پژوهشهای اتاق ایران منتشر خواهد شد، ارائه تصویری روشن از محیط ژئواکونومیک ایران و فرصتها و تهدیدهای ایران در این فضا است.
محمدرضا آریافر / دانشجوی دکترای تخصصی علوم اقتصادی منابع و انرژی، دانشگاه فردوسی مشهد
مقالهای با عنوان «پروتکل کیوتو و زنجیرههای ارزش جهانی: تاثیرات تجاری یک سیاست زیستمحیطی بینالمللی» به تحلیل عمیقی از نحوه تاثیر پروتکل کیوتو (KP) که یک توافقنامه زیستمحیطی بینالمللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای است، بر الگوهای تجارت جهانی، بهویژه در چارچوب زنجیرههای ارزش جهانی (GVCs) پرداخته است. در واقع زنجیره ارزش مجموعه عملیاتهایی است که در یک صنعت اتفاق میافتد تا به خلق یک ارزش منجر شود.
دنیای اقتصاد -فاطمه بابالو:
رقابت بین واشنگتن و پکن، تجارت جهانی را تحت فشار شدید قرار داده است. اما این سیستم از آنچه بسیاری انتظار داشتند انعطافپذیرتر است. از زمانی که عصر جهانی شدن پس از جنگ سرد آغاز شد، شوکهای متوالی، پیشگوییهای تاریکی را درباره نابودی آن برانگیخت. حملات ۱۱سپتامبر، بحران مالی جهانی، قرنطینههای کووید و جنگ روسیه با اوکراین، این نگرانی را ایجاد کردند که چرخهای تجارت جهانی را از کار میاندازند. اما هر بار این سیستم زنده مانده و حتی پیشرفت کرده است. زنجیرههای تامین به محاصره جهان…
تردیدی نیست که عدمحضور در زنجیرههای جهانی ارزش اثرات رفاهی مشخصی برای کشورها در پی خواهد داشت. ایران یکی از بازیگران اقتصاد در خاورمیانه و آسیاست که سالیانی دور سهمی بالغ بر یکدرصد از تجارت جهانی داشت. سیاستهای اقتصادی مبتنی بر خودکفایی در کنار اثر تحریم سبب شد تا اقتصاد ایران با افتی چشمگیر در زمینه تجارت خارجی، افولی چشمگیر را در زمینه سهمبری از اقتصاد جهان تجربه کند. این افول تا حدی است که رئیس مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی ایران در گفتوگو با روزنامه «دنیایاقتصاد» در سال ۱۴۰۱…
دنیایاقتصاد:
تعامل نیروهای مسلح ملی و بخشهای تجاری خصوصی، لنز مفیدی برای مشاهده سیاستهای بسیاری از کشورهای به اصطلاح جنوب جهانی ارائه میدهد. روند رو به رشد فعالیت سیاسی نظامی - که اغلب با فعالیت تجاری نظامی همراه است - بر اهمیت محرکها و نتایج در این روابط تاکید میکند. چه به عنوان یک بازیگر تجاری و چه به عنوان دروازهبان ثروت و قدرت، نقش ارتش به طور قابلتوجهی مسیرهای سیاسی این کشورها را شکل میدهد.
دنیای اقتصاد:
فاصله ژئوپلیتیک از سال۲۰۱۸ به یک محرک مهم در جریان تجارت بینالملل تبدیل شده و تاثیر آن در طول زمان بهطور پیوسته افزایش یافته است. توجه به چشمانداز تجارت خارجی کشور از دریچه ژئوپلیتیک میتواند چالشها و فرصتهای پیش روی ایران را آشکار سازد.
ایسنا: موسسه رتبهبندی فیچ اعلام کرد نتایج انتخابات ایالاتمتحده میتواند بر تجارت جهانی تاثیرگذار باشد. موسسه رتبهبندی فیچ هشدار داد که نتیجه انتخابات ریاستجمهوری آتی در ایالاتمتحده میتواند تجارت جهانی را متزلزل کند. این موسسه علت این مورد را اصرار احتمالی برای اعمال تدابیر حمایتگرایی معرفی کرد که بهطور بالقوه بر اقتصادهای بزرگ تاثیر میگذارد.
دنياي اقتصاد - گروه اقتصاد بينالملل:
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، معتقد است که نظام تجارت جهانی با تحمیل شرایط سخت و نامتعادل، اقتصاد آمریکا را به ورطه مشکلات عدیده فرو برده است. از جمله این مشکلات میتوان به بیکاری گسترده، بسته شدن بازارهای خارجی و افزایش بیرویه ارزش دلار اشاره کرد. به باور او، باید ریشه بسیاری از بیماریهای اقتصادی آمریکا را در این نظام بینالمللی جستوجو کرد.
درحالیکه بسیاری از شاخصهای اقتصادی کلان با ضمیر «ما» تفسیر میشود، استفاده غیرانتقادی از این واژه میتواند نوع نگاه ما به موضوعات سیاسی را دچار آشفتگی کند. باید توجه داشت که یک ملت از یک مجموعه واحد از منافع تشکیل نشده است.
از زمان امضای توافقنامه مراکش برای تأسیس سازمان تجارت جهانی در ۱۵ آوریل ۱۹۹۴، تجارت جهانی افزایش یافته است و به بیش از ۳۰.۴ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است که افزایش پنج برابری از سال ۱۹۹۵ را نشان میدهد. کمک به کاهش هزینههای تجاری این رشد تجارت، با کاهش قابل توجه فقر در سراسر جهان همزمان شده است که نشاندهنده تأثیر تجارت بر حمایت از توسعه اقتصادی و بهبود زندگی مردم است.
ايسنا:
شرکت «اس ال بی» (SLB) یا شلومبرژه سابق، در ماه مه سال ۲۰۲۳، با محدود کردن انتقال تجهیزات کلیدی و دسترسی به نرمافزار برای کارمندان روسی، تجارت روسی خود را با تحریمها منطبق کرد. از جمله اقدامات دیگر، این شرکت برای رعایت تحریمهای غرب و به حداقل رساندن ریسکهای متوجه تجارت جهانی خود، تشدید کنترلهای داخلی بود. اما با وجود این اقدامات، «اس ال بی» اعلام کرده است که قصد ندارد از بازار روسیه خارج شود.
دنیای اقتصاد:
سلسله گزارشهای «پایش تحولات تجارتجهانی» رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را موردبحث و بررسی قرار میدهد. در این قالب، رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردتوجه قرار میگیرند. هدف از تهیه این گزارش که بهصورت ماهانه از سوی مرکز پژوهشهای اتاق ایران منتشر میشود ارائه تصویری روشن از محیط ژئواکونومیک ایران، فرصتها و تهدیدهای ایران در این فضا است.
دنیای اقتصاد -میثم قریشی:
تحقیقات نشان میدهد که انتظار میرود کریدورهای تجاری در آفریقا، آسیایشرقی و خاورمیانه سریعتر از میانگین جهانی رشد کنند، زیرا رونق از کریدورهای بالغ غربی دور میشود و مسیرهای جایگزین با رشد بالا ظاهر میشوند.
دنیایاقتصاد-گروه اقتصاد بینالملل:
از هنگام پایان جنگ سرد، شرکتهای عظیم و ثروتمند به نیروی غالب در تجارت جهانی بدل شدهاند. امروزه مصرفکنندگان و کارگران تقریبا در هر کشوری از جهان به نوعی تحتتاثیر فعالیتهای جهانی شرکتهای چندملیتی از آمریکا، اروپا و حتی ژاپن قرار دارند. اما این هیولاهای سیریناپذیر امروز در معرض تهدید هستند؛ زیرا شرکتهای چینی در حوزههای مختلف از صنعت خودرو گرفته تا پوشاک و زمینههای دیگر با سرعت خیرهکنندهای در خارج از چین در حال گسترش هستند. امروز یک رقابت تجاری جهانی جدید آغاز شده و میدان نبرد نه چین…
دنیای اقتصاد:
تنشهای اخیر بین ایالاتمتحده و چین، همهگیری کووید-۱۹ و جنگ روسیه و اوکراین تلاشهای یکپارچگی تجاری را تحت تاثیر قرار داده است. بهنظر میرسد باید منتظر ترکیب جدیدی از الگوی تجاری در جهان باشیم. در این الگو دیگر فقط منافع اقتصادی، شکلدهنده شراکت تجاری نیست و تضادهای منقطهای و جهانی، تهدیدی برای جریان آزاد سرمایه و کالا است. الگوی شرقی-غربی با بازیگری روسیه و چین از یکسو و آمریکا و شرکای غربی آن از سوی دیگر در حال ظهور است. تخمینزده میشود، تقسیمشدن جهان به سه بلوک…
دنیای اقتصاد -مرضیه احقاقی:
کشورهایی با ساختار مشابه تولید و صادرات امکانات محدودی برای مبادله و گسترش تجارت با یکدیگر دارند، این محدودیت زمانیکه پای پیمانهای پولی خاص همچون دلارزدایی درمیان باشد، تشدید میشود و موانع زیادی در مسیر تجارت نیز ایجاد میکند. انتقال پول یکی از نخستین الزامات تولید، تجارت و سرمایهگذاری است. این مهم در سالهای گذشته به سبب نبود تعاملات سازنده میان ایران و سایر کشورهای دنیا، تحریم و مناقشات پیوستن به پروتکلهای مصوب بانکی، به چالشی جدی برای اقتصاد ایران بدل شدهاست. در چنین فضایی…
دنیای اقتصاد -نیلوفر ادیبنیا:
خبرهای خوشی از دنیای تجارتجهانی به گوش میرسد! در سهماهه اول سال۲۰۲۴، شاهد وزش نسیم سیگنالهای مثبت در این عرصه بودهایم، بهطوریکه حجم مبادلات کالا در این بازه زمانی، حدود یکدرصد بهصورت سهماهه نسبت به سهماهه قبل افزایش یافتهاست. این آمار نویدبخش، در مورد تجارت خدمات نیز صادق است، بهگونهای که شاهد رشدی حدودا ۱.۵درصدی در این حوزه بهصورت سهماهه نسبت به سهماهه قبل بودهایم. این سیگنالهای مثبت نشاندهنده حرکتی رو به جلو در مسیر احیا و بازگشت به رونق در تجارتجهانی…
به دلیل وجود مشکلات اساسی اقتصادی در جامعه، محور اصلی در مباحث نامزدهای ریاستجمهوری در جلسات مناظره دور اول انتخابات، در حوزه اقتصاد و موضوعات مرتبط با آن بوده است. حتی دیگر موضوعاتی که در مناظرهها مطرح میشد، به گونهای تحتالشعاع یا مرتبط با موضوعات اقتصادی بود. در دور اول انتخابات، دیدگاهها متفاوت بود؛ ولی به دلیل تعدد نامزدها، تفاوتهای اساسی مانند رقابت برای روز ۱۵تیر که دو دیدگاه اقتصادی متفاوت در معرض انتخاب رایدهندگان خواهد بود، در مقابل یکدیگر قرار نمیگرفتند. نوع تحلیل، وقوف و…
با بررسی شوک تجاری چین بر دنیا و تاثیر آن بر طیف وسیعی از پیامدها در دوره ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ به این نتیجه میرسیم که این شوک در سال۲۰۱۰ به اوج خود رسید. اثرات نامطلوب رقابت بیش از حد در واردات، اشتغال تولیدی، نسبتهای کلی اشتغال به جمعیت فعال و درآمد سرانه در مناطق مختلف، ایالاتمتحده را تا سال۲۰۱۹ به مرز بحران نزدیک کرد. رقابت بیشتر در واردات بهمعنای کاهش ۱.۵۴درصدی در جمعیت شاغل بخش تولید بود و این در حالی است که بخش تولیدی ۵۵درصد از زنجیره ارزش را تشکیل میدهد. مناطقی که بیشتر تاثیر منفی…