قرارداد اختیار معامله در برنامه آتی خرید زعفران

به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، حسین شیرزاد معاون وزیر و رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به موضوعات گسترده‌ای همچون؛ استفاده بی‌سابقه از ظرفیت‌های بورس کالا، به‌کارگیری روش‌های فنی و مبانی حرفه‌ای بازرگانی، عرضه محصول با رعایت اصول برندینگ و کیفیت درجه بندی شده، مقابله با چالش رقابت منفی و مخرب در صحنه تجارت جهانی، راهکارها و برنامه‌های در دست اقدام سازمان مرکزی تعاون روستایی در زمینه ایجاد و تکمیل زنجیره‌های تولید و ارزش زعفران در سطح ملی به‌منظور افزایش سهم‌بری کشاورزان زعفرانکار و همچنین گزارش کاملی از کمیت، تنوع و کیفیت زعفران عرضه شده در بازار فیزیکی و سپرده کالایی بورس کالای کشاورزی و موارد دیگر اشاره کرد.

متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:

لطفا گزارشی از آمار فروش مربوط به زعفران‌های خریداری شده ارائه کنید.

از مجموع بالغ بر ۶۶ تن زعفران‌های خریداری شده موجود در انبارهای سازمان تعاونی روستایی تا به امروز مجموع ۲۸, ۶۵۶,۰۰۰ گرم زعفران به ارزش ۱۵۵ ,۸۷۹ ,۰۸۳,۰۰۰ ریال به اشخاص حقیقی (۴۱ درصد) و تشکل‌های تعاونی روستایی (۵۹ درصد) در قالب ۱۷۸ مورد معامله در بازار فیزیکی بورس فروخته شده و جمعا به میزان ۳۷,۷۳۰,۹۲۱  گرم از آن در انبار‌های مربوطه نگهداری می‌شوند. زعفران‌های موجود و فروخته شده از ۴ درجه و نوع مختلف شامل نگین به میزان ۱۷ درصد، شبه نگین (سرگل) ۱۱درصد، پوشال مرغوب ۳۵ درصد و پوشال معمولی ۳۷ درصد بوده که به ترتیب ۲/ ۷۱، ۴۸، ۵/ ۲۸ و ۵/ ۴۲ درصد آنها به فروش رسیده است.

نحوه فروش زعفران در سال جاری چگونه بوده و چه تفاوتی با گذشته داشته است؟

امسال برای فروش زعفران، ضمن برگزاری جلسات متعدد با شرکت بورس کالا با هدف راه‌اندازی بورس بین‌المللی زعفران و بازار آتی زعفران تصمیم گرفته شد برای آغاز عملیات فروش اقدام به عرضه زعفران در رینگ بین‌الملل، بازار سپرده کالایی و بازار فیزیکی بورس کالای کشاورزی شود. البته در فرآیند بورسی زعفران خرده مالکان هم امکان حضور دارند. در سال گذشته طرح دیر اجرایی شد و فرآیند اندکی به سمت خارج از بورس تمایل داشت اما امسال سیاست اجرای فرآیند به‌طور کامل در بورس است.

مکانیزم پذیرش و خرید زعفران در حال حاضر به چه شکلی است؟

نظر سازمان مرکزی تعاون روستایی بیشتر گرایش به سمت گواهی سپرده کالایی مبتنی بر پذیرش انبار است در این خصوص دو انبار در تربت و مشهد پذیرش شده و امسال هم امکان پذیرش انبارهای بیشتر وجود دارد و استانداردهای مورد نظر در انبار معیار پذیرش است. کشاورز محصول را به انبار محل تولید تحویل می‌دهد. پس از تحویل، اطلاعات کشاورز در سامانه اطلاعات کشاورز ثبت شده و برای کشاورزان کد بورسی صادر می‌شود. در زمان تحویل محصول، ارزیابی کمی و کیفی مطرح است، بنابراین محصول به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا کیفیت آن براساس برگ آنالیز و مشخصات زعفران تعیین شود. برگ آنالیز زعفران با همکاری بورس، شورای ملی زعفران، تعاون روستایی و سازمان استاندارد و صادرکنندگان تهیه شده و مشخصات مندرج در آن با اجماع نظر نمایندگان دستگاه‌های یاد شده مورد پذیرش قرار گرفته است. آنالیز تعریف شده در بورس با در نظر گرفتن استانداردها و اجماع نظر متخصصان این حوزه صورت پذیرفته است. نمونه محصول کشاورز به آزمایشگاه ارسال و در صورت تطابق با مشخصات مربوطه پذیرفته می‌شود. خریدار در زمان تحویل محصول، محصول را با مشخصات تعریف شده دریافت خواهد کرد.

آیا برنامه و فرآیند جدیدی برای خرید زعفران در سال‌های آتی دارید؟

در آینده شاید بتوان به سمت قرارداد اختیار معامله هم رفت در این قرارداد قبل از زمان کشت محصول، دولت براساس زمین و میزان عملکرد پیش بینی شده کشاورز، میزان محصول قابل تحویل توسط کشاورز را مشخص می‌کند. جهاد کشاورزی برگه اختیار معامله‌ای را به کشاورز می‌دهد که در زمان معین (برداشت) میزان محصول زعفران مشخص شده را با قیمتی که دولت مشخص کرده بفروشد. این اختیار می‌تواند استفاده شود یا نشود. می‌توان بازار ثانویه هم در نظر گرفت که قبل از زمان برداشت این حق را خرید و فروش کند.

خاطر‌نشان می‌کنم که هدف همه این اقدامات حمایتی در جهت ساماندهی بازار زعفران با هدف فعال‌سازی و بهره‌گیری از ظرفیت تشکل‌های بخش کشاورزی در کشور بوده است. چون ملاحظه می‌شود هرساله سطوح زیر کشت زعفران به‌دلیل شرایط اقلیمی کشور در حال گسترش است، بنابراین سعی شده که اقدام به‌گونه‌ای باشد تا در سال‌های آتی نیازی به دخالت مستقیم دولت در بازار و خرید حمایتی، مشابه آنچه درسال گذشته شاهد آن بودیم احساس نشود.

  لطفا سازوکار تعیین قیمت زعفران و سهم کشاورزان از ارزش افزوده حاصله را توضیح دهید.

قیمت تعیین شده برای فروش زعفران بر اساس پارامترهای متعددی از جمله رصد بازار داخلی و کشور‌هایی که در ۵ سال اخیر رتبه بالای واردات زعفران از ایران را داشته‌اند و نگاه به ارزش واقعی زعفران و زحمت کشاورزان در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی عمومی کشور همچنین پی ریزی مناسب برای قیمت‌گذاری زعفران در سنوات آتی بوده است. سازمان مرکزی تعاون روستایی تاکنون سعی کرده تا زنجیره ارزش زعفران شامل گروه مختلف از جمله کشاورزان، خریداران گل زعفران، شرکت‌های فرآوری داخلی و خارجی، خریداران، شبکه عمده فروشی داخلی و خارجی و مجموعه‌ای از تشکل‌ها شامل اتحادیه صادر‌کنندگان، فروشندگان، صادر‌کنندگان گیاهان دارویی را با یکدیگر همراه و هماهنگ سازد. چون بر‌اساس مطالعات بین‌المللی تنها یک چهارم ارزش افزوده ایجاد شده در این زنجیره به دست کشاورزان می‌رسد. حتی معتقدم ارقام از این هم پایین‌تر است.