سیاست خارجی

دنیای‌اقتصاد: در هفته‌های پایانی رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا با ابراز همدردی با رای‌دهندگان عرب آمریکایی و مسلمان که از حمایت ایالات متحده از جنگ‌های اسرائیل در غزه و لبنان خشمگین بودند، صحبت کرد. ترامپ از «دیربورن»، میشیگان معروف به «پایتخت آمریکای عربی» بازدید کرد. او مستقیما با آمریکایی‌های لبنانی‌تبار صحبت کرد که نگران خانواده‌های خود در خارج از کشور بودند. ترامپ در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «در زمان دولت من، ما در خاورمیانه صلح داشتیم و به…

دنیای‌اقتصاد: دونالد ترامپ پس از دوران طلایی، زمانی که گروور کلیولند در دوره‌‌‌های غیرمتوالی به ریاست جمهوری انتخاب شد، به بازگشتی سیاسی دست یافته است که مشابهی ندارد. ترامپ در راه رسیدن به این پیروزی، واکنش مردمی علیه نهادهای اصلی هر دو حزب سیاسی را برانگیخته است. این همسویی مجدد، بر تغییر در جمعیت‌‌‌شناسی حزب جمهوری‌خواه تاکید و تحول گسترده‌‌‌تری را در خود رای‌‌‌دهندگان روشن می‌کند.

دنیای اقتصاد: تنها چیزی که در مورد دونالد ترامپ بحث‌برانگیز نیست این است که چگونه او در دور دوم ریاست جمهوری خود به‌رغم نظرسنجی‌‌‌هایی که انتظار طولانی شدن نتایج انتخابات را می‌‌‌داد، اوایل صبح چهارشنبه گذشته برنده اعلام شد. برخلاف سال ۲۰۱۶، او آرای مردمی و همچنین کالج الکترال را به دست آورد و تقریبا در هر جمعیتی حاشیه‌های خود را بهبود بخشید. جمهوری‌خواهان اکثریت قوی سنا با ۵۳ کرسی را به دست آوردند و به نظر می‌رسد کنترل مجلس نمایندگان را نیز حفظ کنند. برای بقیه جهان، تصویر باید واضح باشد: جنبش «بزرگی را…

دنیای اقتصاد: مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور روز گذشته در نشستی با جمعی از وزرای سابق امور خارجه، در ابتدای جلسه ضمن ارائه تحلیلی از عملکرد دولت چهاردهم در این حوزه، اظهار کرد: ما در مدت کوتاهی که دولت چهاردهم سر کار آمده تلاش‌های زیادی کردیم که برخی مسائل و مشکلات سیاست خارجی را حل کنیم. در حال حاضر ارتباط ما با همسایگان مطلوب است و توافقاتی هم در جلسات و دیدارها داشته‌ایم.

دنیای اقتصاد: اقتصاد و شاخص‌های بازارها، سیاست، تحولات ژئوپلیتیک، دامنه جنگ‌ها و نوع رویکرد سیاستمداران با روی کار آمدن ترامپ تغییر خواهد کرد. همان‌طور که تجربه «ترامپ یک» نشان داد، باید هم در زمین بازی داخل آمریکا و هم در تمام جهان، شاهد مجادله سیاستگذاران با ترامپ باشیم. «دنیای‌اقتصاد» در مجموعه‌ای از گزارش‌ها، وضعیت جهان و ایران را با روی کار آمدن مجدد ترامپ بررسی کرده است. به نظر می‌رسد که در سیاست داخلی، ترامپ به دنبال این است که برنامه‌های دوره اول خود را ادامه دهد. هرچند که احتمالا در تیم خود تغییرات…

دنیای‌اقتصاد: در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب برای دومین بار سوگند ریاست جمهوری یاد می‌کند. به گزارش شورای روابط خارجی «CFR»، دوره اول ترامپ، ایالات متحده شاهد تغییر اساسی در سیاست خارجی در راستای فلسفه «اول آمریکا» بود.شورای روابط خارجی از دنبال‌‌‌کننده‌‌‌های خود در اینستاگرام خواسته است تا سوالات خود را درباره اینکه چگونه دولت دوم ترامپ می‌تواند بر سیاست خارجی ایالات متحده تاثیر بگذارد، مطرح کنند. کارشناسان CFR به طیف گسترده‌‌‌ای از مسائل، از جمله در خصوص چین، روسیه، خاورمیانه و سایر…

استثناگرایی آمریکایی مهم‌ترین بنیان هویتی ایالات متحده آمریکاست؛ به‌گونه‌ای‌که درک سیاست خارجی، اقتصاد سرمایه‌داری و پویایی سیاست داخلی این کشور از فهم استثناگرایی آمریکایی می‌گذرد. استثناگرایی آمریکایی، اسطوره بنیادین (Myth) هویت و سیاست آمریکاست؛ اسطوره‌ای هویتی که تاریخ ندارد. آمریکا اما خود را «شهری درخشان بر فراز تپه» (Shining City on a Hill) می‌خواند.

دنياي اقتصاد- عسگر قهرمانپور: کتاب دیپلماسی موازی: نظریه و عمل (حکومت‌های محلی در روابط بین‌الملل) را انتشارات راتلج به سال ۲۰۱۶ منتشر کرد و حدود ۳۰۰صفحه است. اگر چه این کتاب چند سال پیش منتشر شده است، اما مطالب آن از حیث نظری و عملی در حوزه دیپلماسی موازی بسیار تازگی دارد. مخاطبان این کتاب دانشجویان حوزه دیپلماسی، فدرالیسم، حکمروایی، سیاست خارجی و روابط بین‌الملل و همچنین دست‌اندرکاران دیپلماسی موازی هستند. این کتاب به زودی راهی بازار نشر می‌شود. نویسنده کتاب حاضر، مدیر منطقه‌‌‌ای‌(اروپا) در دانشگاه آلبرتا، کانادا است…

دنیای اقتصاد-سعیده سادات فهری: مرکز مطالعات اروپا و آمریکای شمالی و دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در نشستی با عنوان «تصاعد بحران در غرب آسیا و چشم‌انداز روابط ایران و اروپا» به بررسی چالش‌های بین تهران و بروکسل و سناریوهای آینده روابط پرداخت. سخنرانان این نشست عبارت بودند از دکتر کیهان برزگر استاد دانشگاه علوم و تحقیقات، دکتر محمدرضا دهشیری استاد دانشکده روابط بین‌الملل، دکتر محمدرضا مجیدی، استاد دانشگاه تهران، دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی استاد دانشگاه علامه طباطبایی و دکتر بهزاد احمدی استاد دانشگاه تهران.

یکی از مفاهیمی که از اقتصاد و کارآفرینی به متون سیاست خارجی و روابط بین‌‌‌الملل وارد شده است، Hedging است. به جز چند کشور، اکثریت کشورهای جهان با فکر، مشورت، محاسبه، برنامه‌ریزی و آینده‌نگری، این مفهوم را به‌کار گرفته‌‌‌اند. از امارات تا چین، از مکزیک تا هند، از قطر تا برزیل، از عمان تا اندونزی، عموما مفهوم Hedging را کانون حکمرانی قرار داده‌‌‌اند. به عبارت دیگر، در این جهان چند قطبی اقتصاد و سیاست، همه درحال افزایش آلترناتیوها، گسترش فرصت‌‌‌ها، ایجاد کثرت در منابع واردات و صادرات و…

دنیای‌اقتصاد: در اولین روز از پنجمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران که دیروز ۸ مهر به میزبانی گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» در هتل المپیک تهران برگزار شد، هادی خسروشاهین دبیر گروه خبر و دیپلماسی «دنیای‌اقتصاد» به بحث چشم‌انداز سیاست خارجی در دولت چهاردهم پرداخت. وی تحلیل خود را بر مبنای یک چارچوب نظری «کمتر استفاده‌شده در گفتارهای علمی در سیاست خارجی ایران» قرارداد.

سعیده‌سادات فهری: آغاز سفر رئیس‌‌‌جمهور به آمریکا و حضور در مجمع سالانه سازمان ملل متحد در نیویورک، شایعات درباره کلید خوردن دوباره گفت‌وگو میان ایران و کشورهای درگیر در پرونده هسته‌‌‌ای را شدت بخشیده و امیدواری به بازگشت برجام به صحنه سیاست خارجی را افزایش داده است. اما آیا برجام که قراردادی مربوط به سال ۲۰۱۵ است و نطفه آن حدود یک‌دهه پیش بسته شد، امکان احیا دارد؟ آیا این توافق تاریخی که زمینه‌‌‌ساز برچیده شدن برخی از تحریم‌‌‌های جهانی علیه ایران بود، هنوز زنده است؟

ايسنا: مسعود پزشکیان گسترش تعامل و روابط با همه کشورهای دنیا بر اساس احترام متقابل را محور حرکت دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی عنوان کرد و گفت: با هیچ کشوری دعوا نداریم و بنای ما گسترش روابط بر اساس احترام متقابل است، اما قطعا حرف زور را نیز نخواهیم پذیرفت.

در نظام بین‌الملل در حال‌ گذار با تکانه‌های سیاسی معنادار در میانه زوال نظم کهنه و نظم‌یابی جدید، الگوی رفتار سیاست خارجی بازیگران، اقتصادمحور و با منطق کنش‌‌‌های بده‌بستان تنظیم شده است. در فرآیند نقش‌یابی دیپلماسی اقتصادی، دولت‌ها در تلاشند سهم خود از کیک جهانی را افزایش دهند و زمینه جایگاه‌یابی در زنجیره‌های تامین و تولید ارزش جهانی را پیدا کرده و ارتقا دهند.

تحرکات سیاست خارجی دولت چهاردهم به‌طور روشنی در چارچوب دکترین همسایگی گام برمی‌دارد و در سیاست اعلامی دولت این امر تبلور داشته است. عباس عراقچی در سخنرانی در مجلس شورای اسلامی به صراحت تاکید کرد که توسعه روابط با کشورهای همسایه اولویت اول وزارت خارجه است. در این میان نکته حائز اهمیت توجه ویژه دولت به رابطه با کشورهای خلیج فارس بوده است که این امر به‌طور ویژه در تماس‌ها، دیدارها و اظهارات مقامات وزارت خارجه تجلی دارد. شیخ محمد بن عبد الرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در سفر هفته گذشته…

جلب مشارکت مردم برای تحقق رشد تولید و توسعه صادرات غیرنفتی، ضرورت انکارناپذیری از گذشته و برای حال و آینده کشور است و قطعا این مشارکت در بستری فرهنگی و اجتماعی به‌عنوان زیرساخت اساسی همراه با اراده سیاسی و تامین الزامات آن از سوی حاکمیت و دولت شکل خواهد گرفت.رویکرد توازن و عملگرایی سیاست خارجی در دولت چهاردهم به‌منظور آماده‌سازی افکار جهانی برای شروع همکاری‌های مجدد با اقتصاد ایران پیام نویدبخشی است که با پیگیری و مطالبه مستمر مردم می‌تواند مسیرهای تازه‌ای را برای ایجاد تعاملات سازنده منطقه‌ای…

وزیر خارجه محترم دولت چهاردهم، در روزهای نخستین کاری خود بارها بر اولویت شرق در سیاست خارجی کشور تاکید داشتند! پرسش اول از ایشان این است که آیا این سیاست به غیر از ادامه راه گذشته است؟ آیا از سیاست خارجی سال‌های گذشته عایدی برای کشور و شهروندانش حادث شده است که باید در بر همان پاشنه بچرخد؟ آیا قرار نبوده دولت پزشکیان اولویت‌ها را تغییر دهد تا راه تازه‌ای باز شود؟ پرسش دوم اما، پرسشی عمیق‌تر است، دیپلمات‌ها و استراتژیست‌های ما نهایت شرق را چه می‌بینند که حاضرند اولویت و سرنوشت کشور را به آن گره …

اولویت حل مسائل اقتصادی کشور به‌طور اجماعی در دستور کار نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. شرط لازم ولی ناکافی در این راستا، استقرار ثبات و پایان‌بخشی به وضعیت بی‌ثباتی و عدم قطعیت حاکم بر فضای عمومی حکمرانی در کشور است. حال پرسش بنیادین در این موقعیت این است که آیا سیاست وفاق و مجموعه‌ اولویت‌های اعلام‌شده سیاست‌ خارجی دولت چهاردهم می‌توانند مقدمات شرط لازم را برای دستیابی به ثبات فراهم آورند؟

ایرنا: رئیس‌جمهور گفت: در دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران توسعه همکاری با کشورهای همسایه و منطقه، به ویژه جمهوری ازبکستان در اولویت سیاست خارجی قرار دارد.

دنیای اقتصاد-کيوان حسين‏‏‌وند: بهره بردن از دیدگاه ژئوپلیتیک در تحلیل روابط اجتماعی یک جامعه، نکات برجسته‌ای را مشخص می‌کند. نظر به توان جغرافیا در توضیح‌دهی نحوه توزیع قدرت و منافع درون مرزهای یک کشور، باید یادآور شد که جغرافیا همچنین می‌تواند بر روابط سیاست خارجی آن کشور نیز اثر بگذارد؛ مساله‌ای که با اضافه شدن مفهوم «تصور جغرافیایی» می‌تواند بخش زیادی از رفتار دیپلماتیک یک کشور را توضیح دهد. یادداشت حاضر تلاشی در جهت بازنمایی رهیافت ژئوپلیتیک و ارائه بینشی اقتصادی و سیاسی از آن در تحلیل کلان‌‌‌رفتارهای یک جامعه است.

ایرنا: وزیر امور خارجه ایران عنوان کرد: حرکت به سمت یک «منطقه قوی و مّتحد» از طریق گفت‌وگو، همکاری، هم‌افزایی و همدلی با کشورهای منطقه از اولویت‌های سیاست خارجی دولت چهاردهم است.

ایسنا: عراقچی گفت: در مذاکرات ۱۴۰۰، مذاکرات مربوط به نحوه بازگشت به برجام بود و در مورد خود برجام هیچ مذاکره نداشتیم. اکنون مقداری شرایط متفاوت شده است و ما باید با یک نگاه متفاوتی وارد صحنه شویم.

نام عراقچی در دهه ۹۰ با برجام و ظریف گره خورد، اما بازگشت دیپلمات کارکشته به عرصه سیاست خارجی، آن‌‌‌هم در سمت سکاندار اصلی، نگاه‌‌‌ها را به مواضع وی در چهار حوزه هسته‌‌‌ای، منطقه‌‌‌، شرق‌‌‌گرایی و اقتصاد معطوف داشته است. عراقچی که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ یکی از مذاکره‌کنندگان کلیدی هسته‌‌‌ای بود، از سال ۲۰۲۱ تاکنون سمت دبیری شورای راهبردی روابط خارجی را برعهده داشت و از این‌رو در حوزه منطقه نیز تجارب مذاکراتی کسب کرده است. اگر این عضو مشهور وزارت خارجه، وزیر شود باید پرونده‌‌‌های مهمی را هدایت کند…

سید عباس عراقچی، مرد نام‌‌‌آشنای دیپلماسی هسته‌‌‌ای چند قدم تا وزارت خارجه فاصله دارد؛ با توجه به سابقه وی در مذاکرات هسته‌‌‌ای در کنار محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق که به توافق برجام منتهی شد، این پرسش شکل می‌گیرد که آیا وزیر خارجه پیشنهادی می‌‌‌تواند مسیرگشای مذاکرات هسته‌‌‌ای و لغو تحریم‌‌‌ها باشد؟ در این خصوص باید توجه داشت که ما در حوزه برجام با چالش‌‌‌های زیادی مواجه هستیم و حتما آقای عراقچی به‌تنهایی نخواهد توانست این گره را باز کند، چرا که در گذشته هم شاهد بودیم که وزارت خارجه در واقع…

سید عباس عراقچی، نامی آشنا در عرصه سیاست خارجی ایران، به‌ویژه در سال‌های مذاکرات هسته‌‌‌ای است؛ مردی که با چهره‌‌‌ای آرام و صدایی رسا، نمایندگی دیپلماسی ایرانی را در پیچیده‌‌‌ترین مذاکرات بین‌المللی برعهده گرفت و توانست نقش محوری را در دستیابی به توافق هسته‌‌‌ای برجام ایفا کند و اکنون احتمالا سکان وزارت خارجه ایران را به دست می‌گیرد. او که به زبان انگلیسی و به دلیل رشته تحصیلی‌‌‌اش، به اندیشه‌‌‌های سیاسی مسلط است، پس از حضور در دستگاه وزارت خارجه ایران به فردی اثرگذار و توانمند بدل شد. او را…

چین و روسیه به‌طور سنتی دو شریک مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌‌‌روند. علاوه بر تلاش جهت توسعه روابط دوجانبه، تهران مناسبات و روابط در قالب‌‌‌های چندجانبه‌‌‌ای را که این دو کشور از نقش‌‌‌های محوری در آنها برخوردارند نیز در دستور کار قرار داده است. تلاش‌‌‌های طولانی‌مدت در جهت عضویت در سازمان همکاری شانگهای یا بریکس از چنین مبنایی برخوردار است. با توجه به آنکه یکی از عوامل بسیار مهم و نقش‌آفرین در توسعه روابط با این دو قدرت، فشارهای غرب و تلاش جهت انزوای ایران بر سر موضوعات…

دنیای اقتصاد -صدیقه نژادقربان: شاخص‌‌‌های توسعه‌‌‌ای گردشگری جهان حاکی از آن است که ایران با وجود پتانسیل‌‌‌های لازم در جاذبه‌‌‌های گردشگری نتوانسته جایگاه چندانی در جهان به‌‌‌دست آورد، زیرا توسعه گردشگری نیازمند فراهم‌‌‌سازی مجموعه‌‌‌ای از امکانات، زیرساخت‌‌‌ها، سیاست ‌‌‌خارجی قوی و تقویت مدیریت و زیربناهای اصلی توریسم است و تنها به داشتن جاذبه‌‌‌های گردشگری محدود نمی‌شود.

دنیای اقتصاد: ولی نصر و نرگس باجغلی ۲۹ ژوئیه در نشریه فارن افرز با تبیین ریاست جمهوری پزشکیان و تغییراتی که می‌تواند در پی داشته باشد نوشتند: در سال ۲۰۲۱، اصولگرایان پیروز شدند. نامزد منتخب آنها سید ابراهیم رئیسی؛ با کسب بیش از ۷۰‌درصد آرا در انتخاباتی که به دقت برگزار شده بود، پیروز شد. محافظه‌کاران کنترل مجلس ایران را در دست داشتند و مورد توجه کامل نظام بودند. اما در پایان سال بعد، مشخص شد که دستور کار آنها با مشکل مواجه شده است. در اردیبهشت ماه امسال و پس از سانحه سقوط هلی‌کوپتر رئیس‌جمهور و هیات همراه،…

دنياي اقتصاد: رهبر انقلاب پس از صدور حکم تنفیذ بر اولویت‌های اقتصادی و سیاست خارجی اشاره کردند. در همین راستا با مجید نصیرپور، عضو فراکسیون مستقلین مجلس به گفت‌وگو نشستیم. او معتقد است اقتصاد باید از سوی دولت در اولویت باشد و حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز از حوزه اقتصاد تاثیرپذیر هستند. بنابراین اگر مشکلات اقتصادی حل شود می‌تواند بر موضوعات اجتماعی و فرهنگی اثر بگذارد. نصیرپور همچنین آنجا که به بیانات رهبری در خصوص سیاست خارجی اشاره می‌شود، می‌گوید: به نظر می‌رسد کلیدواژه‌ای در سیاست خارجی استفاده شد که…

انتخاب نهمین رئیس‌جمهور ایران رویداد مهمی در فضای سیاسی ایران و موقعیت مغتنمی برای ارائه پیشنهاد راهکارهای سیاستی برای برون‌رفت از بحران‌های کنونی کشور است. تاریخ معاصر ایران در طول بیش از یک قرن گذشته درس‌آموخته‌های مهمی دارد که می‌تواند چراغ راه‌حل مشکلات امروز باشد. برای عملی کردن آموخته‌ها باید آنها را با شرایط و مقتضیات روز سازگار کرد. در این فرآیند باید تعدیل‌های لازم را مدنظر قرار داد تا سیاست‌ها درشرایط کنونی بتوانند موثرتر باشند. هدف این مقاله ترسیم یک چارچوب اصولی برای تدوین…