شبکهسازی رویداد نیست، رفتار است
اما مشکل اصلی این است که در اغلب سازمانها و بین بسیاری از مدیران و متخصصان، شبکهسازی هنوز بهاشتباه «ارتباط گرفتن» معنا میشود، نه «رابطه ساختن.»
تجربه کشورهای موفق و تحلیلهای تازه نشریه کسب و کار هاروارد نشان میدهد شبکهسازی واقعی در لحظه معرفی شکل نمیگیرد، بلکه در تداوم آن شکل میگیرد.
ارتباط بدون پیگیری، فقط یک برخورد است، نه سرمایه حرفهای.
شبکهسازی آغاز نیست، تداوم است. بسیاری از ارتباطات کاری خوب شروع میشوند اما ادامه پیدا نمیکنند. جلسه برگزار میشود، صحبتها دوستانه است، شماره ردوبدل میشود و همانجا همهچیز تمام میشود.
آنچه یک ارتباط ساده را تبدیل به رابطه موثر میکند، «پیگیری» است: پیامی کوتاه، یادآوری محترمانه، یا بهاشتراکگذاری یک نکته مرتبط. این رفتار ساده، همان تفاوتی است که شبکههای فعال را از ارتباطات خاموش جدا میکند.
در محیط حرفهای امروز، پیگیری یک نشانه است: نشانه دقت، احترام و حرفهایگری.
شبکههای کوچک اما فعال، ارزشمندتر از شبکههای بزرگ، اما بیجان هستند. در سالهای اخیر، وابستگی افراد به ظاهر شبکه، تعداد کانکشنها، تعداد فالوئرها و تعداد اسامی افزایش یافته است. اما واقعیت این است که قدرت شبکه نه در وسعت، بلکه در عمق آن است.
یک رابطه فعال ارزش صدها ارتباط خاموش را دارد. شبکه گسترده اما بدون تداوم، در زمان نیاز هیچ کمکی نمیکند. اما سه یا چهار رابطه زنده و سالم میتوانند مسیر یک پروژه، یک استخدام یا یک همکاری را تغییر دهند. در بازار کاری متلاطم ایران، شبکهسازی فعال یکی از معدود مزیتهایی است که قابل خریدن یا کپی شدن نیست.
پیگیری محترمانه = بلوغ حرفهای. در فرهنگ کاری ایران، بسیاری از افراد از پیگیری میترسند. نگرانند که مزاحم به نظر برسند یا جدی گرفته نشوند. اما واقعیت این است که پیگیری صحیح کوتاه، هدفمند و مرتبط نهتنها مزاحمت نیست، بلکه رفتار متمایزکننده افراد حرفهای است. پیگیری یعنی این رابطه برای تو مهم است. یعنی گفتوگو، برایت ارزشمند بوده. یعنی وقت میگذاری برای اینکه تعامل فقط یک برخورد نباشد. در محیط پرمشغله امروز، همین توجه کوچک میتواند تصویر ذهنی بزرگی بسازد.
شبکهسازی برای روز بحران ساخته نمیشود. یکی از اشتباهات رایج این است که افراد زمانی به شبکهسازی فکر میکنند که به مشکل خوردهاند و به دنبال کار، پروژه یا معرفی هستند. اما شبکه واقعی باید قبل از نیاز ساخته شود. شبکهسازی شبیه بیمه است و ارزشش زمانی نمایان میشود که زودتر ساخته شده باشد. در دوران رکود، کاهش پروژه یا جابهجاییهای سازمانی، کسانی بهتر عبور میکنند که روابط حرفهای فعال و قابل اعتمادی دارند.
شبکهسازی موثر یعنی ایجاد ارزش، نه درخواست کمک. رابطهای که از ابتدا بر «درخواست» بنا شود، پایدار نیست. اما اگر فرد از ابتدا «ارزش» ایجاد کند، حتی یک نکته مفید، یک معرفی درست، یا یک پیام تشکر، رابطه طبیعی و سالم میشود.
در محیطهای حرفهای، افرادی که ارزشآفرین هستند، همیشه در ذهن دیگران میمانند. شبکهسازی موثر دقیقا از همین نقطه شروع میشود: ارزش قبل از نیاز.
شبکهسازی داخلی، مهمتر از شبکهسازی بیرونی. در بسیاری از سازمانهای ایرانی، مدیران و کارکنان بهدنبال ارتباطات بیرونیاند اما درون سازمان منزوی هستند.
درحالی که تجربه ثابت کرده شبکهسازی داخلی، ارتباط با تیمها، واحدها و مدیران مختلف، بیشترین اثر را بر رشد فردی و سازمانی دارد.
در شرایط امروز که هماهنگی، سرعت تصمیمگیری و اعتماد نقش کلیدی دارند، ارتباطات داخلی فعال خود یک مزیت رقابتی بزرگ است.
فرصت فراموششده شبکهسازی. در بازار کاری ایران، که هر روز پیچیدهتر و رقابتیتر میشود، شبکهسازی فعال یکی از معدود مهارتهایی است که هنوز کمارزش دیده میشود، اما بیشترین بازده را دارد.
تنها چند دقیقه پیگیری، میتواند ادامهدهنده رابطهای باشد که بعدها مسیر شغلی را تغییر دهد. شبکهسازی واقعی یعنی مراقبت از رابطه، نه فقط ایجاد آن.
* مشاور توسعه کسب و کار
