بررسی بازار نشان می‌دهد
افزایش قیمت گوشت به‌رغم وجود دام مازاد
قیمت گوشت تابع عرضه و تقاضا
در همین رابطه علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه تهیه و توزیع‌‌کنندگان گوشت گوسفندی تهران، درخصوص دلیل افزایش قیمت گوشت در روزهای گذشته معتقد است: واکنش مردم به تغییرات قیمت دیگر اقلام و نگرانی از گرانی بیشتر گوشت، دلیل این افزایش قیمت است. مردم در هفته گذشته کمی شتاب‌‌زده خرید کردند و دامداران هم بر این باور بودند که شرایط خاصی پیش آمده و میتوانند هر قیمتی را اعمال کنند؛ اما وقتی بازار راکد شد، قیمت‌ها به سطوح قبلی بازگشت. به گفته این فعال صنفی، قیمت گوشت تابع عرضه و تقاضا است و همان‌طور که قیمت مرغ با کاهش تقاضا کاهش یافت، قیمت گوشت قرمز هم در شرایط نبود تقاضا نمی‌تواند افزایش زیادی داشته باشد. هرچند اگر تقاضا برای خرید گوشت بیشتر شود، بازار دچار تغییراتی خواهد شد، اما از آنجا که قدرت خرید مردم پایین است، بعید است افزایشی را در قیمت‌ها شاهد باشیم.
اقدام دولت برای کنترل قیمت‌ها
در این بین شنیده‌ها حاکی از آن است که به دنبال این افزایش قیمت در بازار گوشت، دولت نیز برای کنترل قیمت‌ها وارد عمل شده است. در همین راستا طبق اعلام معاون برنامه‌‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، طی روزهای اخیر دولت نسبت به واردات گوشت قرمز گرم از روسیه و پاکستان اقدام کرده است. دراقع دولت با این اقدام و همچنین افزایش توزیع گوشت منجمد در بازار به دنبال بازگرداندن قیمت این کالای اساسی به نرخ سابق است. بنا به گفته محمد قربانی، از آنجا که گوشت قرمز پیش از این نیز یارانه دریافت نمی‌‌کرد، درنتیجه مشمول آزادسازی یارانهها نمی‌شود، بنابراین قیمت ۲۵۰ هزار تومانی در بازار گوشت موقتی است.
افزایش هزینه‌های تولید
اگرچه این مسوول دولتی همچنین از مذاکره دولت با اتحادیه‌های دامداران بر سر قیمت هر کیلو گوشت دام زنده خبر داده است؛ اما هنوز قیمت توافقی هر کیلو گوشت دام زنده اعلام نشده است. با این حال تولیدکنندگان از افزایش ۳۰ درصدی هزینه‌های تولید گوشت خبر می‌‌دهند. به گزارش «دنیای اقتصاد» به گفته فعالان این صنعت، تصمیم دولت در تغییر نرخ ارز واردات اقلام اساسی و پرداخت مستقیم یارانه، قیمت نهادههای دام و طیور شامل جو، ذرت و کنجاله سویا را که تا پیش از این با ارز دولتی وارد کشور می‌شد، تا ۶ برابر افزایش داده و هزینه‌های تولید را برای دامداران بالا برده است. به طوری که قیمت جو از ۱۸۰۰ تومان به ۱۲هزار تومان، قیمت ذرت از ۱۹۰۰ تومان به ۱۲هزار تومان و نرخ سویا از ۳۷۰۰ تومان به ۱۷ هزار تومان رسیده که به دنبال این رشد قیمت‌ها، نرخ گوشت تولیدی دامداران هم افزایش یافته است. در همین رابطه احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران با اشاره به اثرگذاری ۳۰ درصدی افزایش قیمت نهاده‌ها بر قیمت دام زنده می‌گوید: قیمت تمام‌شده هر کیلو گوشت دام برای گاوداران از ۸۰ هزار به ۱۰۴هزار تومان رسیده است.
اثرات حذف ارز ترجیحی
با این حال مسوولان شورای تامین دام کشور با اعتقاد به اینکه حذف ارز ترجیحی باعث ایجاد بازار رقابتی دام زنده و گوشت قرمز می‌شود، بر این باورند که در پی این اقدام دولت، نرخ دام زنده و گوشت قرمز در فرآیند عرضه و تقاضا واقعی خواهد شد. در این راستا منصور پوریان، رئیس شورای تامین دام کشور با اشاره به اینکه با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اعلام قیمت جدید برای نهادههای دامی، بازار دچار شوک موقت شد، معتقد است: در پی اصلاح سیاست ارز ترجیحی تولیدکنندگان انتظار داشتند که علاوه بر تامین نهادههای موردنیاز برای یک تا دو ماه اخیر، ممنوعیت صادرات دام زنده رفع و نقدینگی موردنیاز صنعت دام و طیور تامین شود؛ اما به دلیل بروز وقفه در این امر بازار دچار شوک شد. همین امر موجب شده قیمت گوشت قرمز موقتی در بازار افزایش یابد که به نظر می‌رسد قیمت‌ها به زودی در فرآیند عرضه و تقاضا واقعی خواهد شد و کاهش خواهد یافت.
سرکوب قیمت‌ها در بازار دام سبک
در این میان افشین صدر‌دادرس، مدیرعامل اتحادیه سراسری تولیدکنندگان دام سبک نیز با اعتقاد به اینکه اکنون تناسبی بین قیمت گوشت قرمز و دام زنده وجود ندارد، می‌گوید: بازار گوشت قرمز در دست قصابی‌ها و افرادی است که این محصول را بازارگردانی می‌کنند؛ در حالی که شاخص عرضه گوشت قرمز تفکیکی باید نرخ شقه گوسفندی و گوساله باشد. به گفته وی، در بازار دام سبک هر روز قیمت‌ها سرکوب می‌شود، زیرا هزینه‌های تمام‌شده تولید افزایش پیدا کرده است، اما با این حال دام را به قیمت واقعی از تولیدکننده نمی‌خرند. در این بین مسوولان به جای کنترل و تشدید نظارت‌ها بر بازار گوشت قرمز که در دست دلالان می‌چرخد، کنترل و نظارت بر بازار عرضه دام زنده سبک را تشدید کرده‌اند و متضرر واقعی تولیدکننده است.
مشکلات تولیدکنندگان و فعالان دام و طیور
آنچه مسلم است، شرایط فعلی حاکی از آن است که بازار کشش عرضه گوشت قرمز با قیمت ۲۰۰ هزار تومان و بیشتر از این را ندارد و ادامه این روند منجر به کاهش هرچه بیشتر مصرف گوشت قرمز در سبد خانوارهای ایرانی خواهد شد. در این بین فعالان این صنعت معتقدند در صورت اقداماتی همچون تامین نقدینگی صنعت دام و طیور، رفع ممنوعیت صادرات دام زنده یا حذف عوارض گمرکی و تامین نهادههای موردنیاز تولیدکنندگان طی یک تا دو ماه آینده، بازار این محصول رقابتی خواهد شد و تولیدکنندگان میتوانند به حیات خود ادامه دهند. در حال حاضر مشکل جدی تولیدکنندگان و فعالان عرصه دام و طیور، مواردی همچون خشکسالی و کم‌آبی فراگیر، ناتوانی در تغذیه دام‌های موجود و مشکل در تامین آب و علوفه است. از طرفی میزان دام عرضه شده در کشور بسیار زیاد است؛ به طوری که طی هفته‌‌های گذشته بیش از ۱۰ استان کشور با مازاد دام سبک مواجه شده‌‌اند. میزان دام مازاد اعلام شده از سوی دامداران حدود ۶ میلیون رأس است که ۲میلیون از آن باید به صورت اورژانسی وارد بازار شود که شامل کشتار، خرید حمایتی یا حتی صادرات است.
نبود مدیریت صحیح عامل گرانی گوشت
بروز چنین شرایطی حاکی از آن است که وضعیت بخش تولید دام در کشور به مدیریت صحیح نیاز دارد. به نظر می‌رسد لازم است وزارت جهاد کشاورزی برای مدیریت دام مازاد موجود در کشور به سرعت تصمیم‌گیری و اقدام کند. همچنین با توجه به اینکه دولت برای صادرات دام سبک، عوارضی را در نظر گرفته است؛ بنابراین اگر یک دامدار قصد صادرات دام را داشته باشد، باید عوارض زیادی را پرداخت کند. بنابراین دولت می‌تواند از سود این عوارض استفاده کرده و به کمک آن بازار مصرف را مدیریت و تعدیل کند. درمجموع بدیهی است که افزایش قیمت گوشت در کشور ناشی از نبود گوشت و کمبود عرضه دام نیست؛ بلکه امروز به دلیل نبود مدیریت صحیح در بازار، شاهد گرانی گوشت در بازار هستیم و اگر مدیریت صحیح در این بخش وجود داشته باشد، با توجه به حجم بالای عرضه گوشت، ما نباید شاهد نوسان و افزایش قیمت گوشت در کشور باشیم.
