بازار سهام پاییز را توفانی آغاز کرد
نیمه دوم بورس از ۶۳ دوربین
دور جدید پیش‌بینی سود مورد اجماع تحلیلگران در شرایطی منتشر می‌شود که به سختی می‌توان فضای این روزهای بازار را مبتنی بر تحلیل ارزیابی کرد. پرواز ۹ هزار واحدی روز گذشته شاخص سهام از هجوم ادامه‌دار نقدینگی خبر می‌دهد. نکته جالب‌توجه در معاملات دیروز استقبال معامله‌گران از بزرگان بازار در گروه‌های فلزی و شیمیایی بود. به این ترتیب صف‌های خرید در نمادهای پتروشیمی کاملا مورد توجه بود. بزرگان بورسی که روز گذشته بیشترین اثر مثبت را بر رشد شاخص کل داشتند در میان نمادهایی قرار دارند که مورد بررسی ۶۳ گروه تحلیلی قرار گرفته‌اند. ۹۱ شرکت و متغیرهای کلان مانند دلار و نرخ تورم و بازدهی سایر بازارها از جمله مواردی است که در دور جدید اجماع تحلیلگران بورسی آورده شده است. لیست کامل پیش‌بینی از سودآوری تابستان ۹۸، سال ۹۸ و همچنین سال ۹۹ در صفحه ۱۴ روزنامه امروز قابل مشاهده است. آخرین نوبت از گزارش اجماع نظرات کارشناسی ۶۳ گروه تحلیلی به همت «شرکت مدیریت سرمایه کیان» گردآوری شده است.طی هفته‌های اخیر توجه بیشتر به سمت سهام با بهانه‌هایی مانند افزایش سرمایه جلب شده بود اما هجوم نقدینگی در معاملات دیروز به سمت بزرگان و شرکت‌هایی که عمدتا قیمت آنها با محور سودآوری نوسان می‌کند اهمیت گزارش پیش‌رو را بیش از همیشه می‌کند. لازم به ذکر است که ۹۱ شرکت مورد بررسی نزدیک به ۷۵ درصد از ارزش کل بازار سهام کشور را تشکیل می‌دهند. همان‌گونه که در رابطه با گزارش‌های پیشین اجماع اشاره شده بود، تحلیل این دسته از شرکت‌ها و گروه‌ها، به‌دلیل سهم بزرگی که در تعیین جهت کلی بازار دارند، می‌تواند راهنمای مناسبی از کانون توجهات آتی باشد.
برآورد تحلیلی اجماع
برآورد گردآورنده نظرات کارشناسی از نتایج دور جدید در ادامه آورده شده است. بر این اساس آنچه در ادامه آورده می‌شود گزارش ابتدایی اجماع تحلیلگران است که توسط مدیریت سرمایه کیان تهیه شده است:
تحلیلگران انتظار دارند بازار سهام در نیمه دوم سال ۹۸ نزدیک به ۱۸ درصد و برای کل سال شمسی آینده، ۲۶ درصد بازدهی داشته باشد. این انتظارات با فرض میانگین دلار نیمایی ۱۱هزار و ۵۰۰ و ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان برای سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ و دلار آزاد۱۲هزار و ۵۰۰ و ۱۴ هزار تومان برای این دو سال شکل گرفته است. با وجود افت قیمت‌های جهانی در فاصله ۲۲ تیرماه (تاریخ انتشار گزارش اجماع قبلی) تا ۳۱ شهریورماه، پیش‌بینی سود سال مالی ۱۳۹۸ شرکت‌های بازار توسط تحلیلگران با افت همراه نشد و رشد جزئی ۲/ ۲ درصدی را نشان می‌دهد. بهبود انتظارات نسبت به سودآوری گروه اوره، متانول و نمادهای پالایشگاهی اصلی‌ترین دلیل ثبات سودآوری شرکت‌های بازار به‌رغم کاهش قیمت‌های جهانی است. گزارش‌های مناسب فصل بهار این گروه‌ها، بهبود انتظارات را نسبت به این گروه‌ها تا حدی توجیه می‌کند. تحلیلگران، هنوز افت قیمت‌های جهانی را به‌طور کامل در تحلیل‌های خود لحاظ نکرده‌اند. پیش‌بینی تحلیلگران از قیمت‌های جهانی در شهریورماه، نسبت به پیش‌بینی تیرماه، حدود ۵ درصد کمتر است.درحالی‌که قیمت‌های جهانی در این فاصله، بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته است. در صورت تداوم وضع موجود، انتظار داریم تحلیلگران به تدریج کاهش بیشتری را در قیمت‌های جهانی در مدل‌های خود لحاظ کنند. نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر (P/ E Forward ) بازار سهام، که در آخرین دوره اجماع در ۲۲ تیرماه در محدوده ۳/ ۴ بود، در این دوره به ۷/ ۴ رسید. سقف نسبتP/ E آینده‌نگر بازار در دو سال گذشته مربوط به مهرماه سال ۱۳۹۷ و عدد ۵/ ۵ مرتبه بوده است.
رشد نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر شرکت‌های کوچک بازار در فاصله تیرماه تا شهریور، به مراتب بیشتر از رشد نسبت قیمت به درآمد شرکت‌های بزرگ بازار در همین مدت بوده است. نسبت قیمت به درآمد آتی‌نگر شرکت‌های کوچک بازار (یک‌سوم پایین شرکت‌های مورد بررسی از نظر ارزش بازار) از ۷/ ۴ در آخرین اجماع در تیرماه به ۵۵/ ۶ در شهریورماه رسید؛ در حالی‌که P/ E آینده‌نگر شرکت‌های بزرگ بازار (یک‌سوم بالای شرکت‌های موردبررسی از نظر ارزش بازار) از عدد ۴ در تیرماه به ۳/ ۴ در انتهای شهریور رسیده است. رشد قابل‌ملاحظه P/ E شرکت‌های کوچک، نشان‌دهنده آن است که به‌رغم رشد زیاد قیمت سهام این گروه از شرکت‌ها در فاصله تیرماه تا شهریور، انتظارات تحلیلگران نسبت به سودآوری این گروه از شرکت‌ها، تغییر آن‌چنانی نکرده است. موضوعی که می‌تواند حاکی از ریسک زیاد سرمایه‌گذاری در این گروه از شرکت‌ها باشد.براساس اطلاعات این گزارش، به‌رغم تحولات قابل‌توجهی که از فاصله تیرماه تا شهریور در حوزه اقتصاد کلان، تحریم‌ها، اقتصاد جهانی و صنایع مختلف اتفاق افتاده است، هنوز سودآوری شرکت‌های اصلی بازار، سرمایه‌گذاری در این گروه از شرکت‌ها را توجیه می‌کند. در شرایط کنونی، سرمایه‌گذارانی با افق زمانی میان‌مدت و بلندمدت، ریسک زیادی برای سرمایه‌گذاری نمی‌پذیرند و کسب بازدهی مناسب در دسترس است. در انتها نیز تاکید شده است که این گزارش با همراهی بخش قابل‌توجهی از مدیران دارایی و تحلیلگران بازار سرمایه ایران تهیه شده و امید است این تلاش قدمی در جهت ارتقای سطح اطلاعات لازم برای انجام سرمایه‌گذاری مبتنی‌بر تحلیل، افزایش کارآیی بازار سرمایه و در نهایت حفاظت بیشتر از منافع عموم سرمایه‌گذاران باشد.
آخرین برآورد از متغیرهای کلان
بی‌شک یکی از مهم‌ترین عواملی که طی نیمه نخست سال جریان سرمایه‌ها به سمت بورس را رقم زد، رکود بازارهای رقیب است. عدم جذابیت سود بانکی در قیاس با بازدهی سایر بازارها در سال گذشته سبب شد تا بسیاری از سرمایه‌های خرد تلاش برای کسب سود در بازارهای دیگر را در پیش بگیرند. از دیگر سو بازارهای ارز و سکه در سال ۹۸ و به‌خصوص با گذر از ماه اردیبهشت نسبت به اخبار غیراقتصادی دچار بی‌حسی و انفعال شدند و به‌نظر می‌رسد برای تغییرات گسترده‌تر نیاز به داده‌های واقعی از وضعیت اقتصادی دارند. بازار مسکن نیز به‌شدت با مشکل نقدشوندگی مواجه بود. این عوامل در کنار بازدهی‌های پر سر و صدای بورس سبب شده تا توجه عمومی به این بازار دوچندان شود. جهش ارزش معاملات طی هفته‌های اخیر و عادی شدن ارزش معاملات بیش از ۲ هزار میلیارد تومان اثرات متفاوت و غیرقابل پیش‌بینی بر بورس دارد که احتمالا این موارد در هفته‌های آتی با شدت بیشتری درک شود. بنابراین برای تعیین مسیر بورس در ادامه سال داشتن ذهنیت روشن نسبت به سایر بازارها می‌تواند تعیین‌کننده باشد. پیش از بررسی پیش‌بینی‌ها از وضعیت آتی سایر بازارها برآوردها از ادامه مسیر بورس مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بورسی‌ها نیمه دوم سال را چگونه می‌بینند؟
پیش از بررسی جزئیات از برآوردهای شاخص باید تاکید کرد که هر ۳ آمار کمینه، میانگین و بیشینه پیش‌بینی‌ها از بازدهی شاخص نسبت به دور پیشین اجماع رشد کاملا قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. سقف بازدهی مورد انتظار کارشناسان بورسی در اجماع پیشین بازدهی ۸۰ درصدی برای شاخص کل در سال ۹۸ را نشان می‌داد. اما میانگین آخرین پیش‌بینی تحلیلگران بورسی حاکی از انتظار برای رشد ۹۲ درصدی شاخص کل بورس در سال‌جاری است. بر این اساس به نظر می‌رسد بورس حتی از انتظارات تحلیلگران نیز در حال پیشی گرفتن است که می‌توان این موضوع را به حجم عظیم نقدینگی موجود در معاملات سهام مرتبط دانست. تا پایان دادوستدهای روز گذشته بازدهی نماگر اصلی بورس در سال‌جاری به بیش از ۷۴ درصد رسید و به این ترتیب می‌توان گفت مسیری که بورس تا این مقطع از سال‌جاری طی کرده فراتر از انتظار قریب به یقین تحلیلگران بوده است. آخرین گزارش اجماع نشان‌دهنده آن است که می‌توان سطح ۳۴۳ هزار واحدی را نقطه پایان مورد انتظار کارشناسان بورسی در سال ۱۳۹۸ دانست و در مدت باقی‌مانده از سال بازدهی ۱۰ درصدی را برای شاخص کل برآورد کرد. نقدینگی موجود به‌دنبال بهانه‌هایی برای شارژ دوباره سهام است. در گزارش اجماع نیز سهام برخی از شرکت‌ها از نظر بنیادی جذاب است با این حال باید گفت که تحلیلگران به صورت کلی احتمال رکود بازار جهانی را کنار گذاشته‌اند؛ علاوه بر این نکته‌ای که می‌تواند کلیه معادلات تحلیلی را تغییر دهد هر گونه رویداد سیاسی است. در اجماع شهریورماه و با تعدیل نظرات قبلی، خوشبینانه‌ترین دیدگاه‌ها بازدهی ۱۳۰ درصدی را برای نماگر اصلی بازار انتظار دارند که به معنای دسترسی به سطح ۴۱۱ هزار واحدی شاخص کل است. در مقابل محافظه‌کارترین کارشناسان بر این باورند که بورس در ادامه سال مسیری نزولی خواهد داشت و برآیند بازدهی آن در سال ۹۸، نهایتا ۵۰ درصد خواهد بود و در نزدیکی سطح ۲۶۸ هزار واحدی به کار خود پایان خواهد داد. دامنه و شدت گسترده نظرات کارشناسان جلوه‌ای از اختلاف‌نظرهای مقطع فعلی بورس را نمایان می‌کند.
انتظارات بورسی از دلار
رشد قیمت دلار می‌تواند اثر دوگانه‌ای بر بورس داشته باشد. رشد ملایم قیمت ارز می‌تواند توجهات را بار دیگر به سهام شرکت‌های صادرات‌محور بورسی جلب کند و رشد بیش از پیش شاخص کل را رقم بزند. در حالی که رشد جهش‌وار بازار ارز می‌تواند به خروج نقدینگی از بورس به مقصد بازارهای سکه و ارز منجر شود. در رویه نزولی نیز افت ملایم دلار می‌تواند تغییر گرایش در بازار سهام از سمت گروه‌های کالایی بزرگ‌تر به گروه‌های کوچکتر را در پی داشته باشد و ریزش شدید آن می‌تواند به تشدید تقاضا در بازارهای موازی بینجامد. با این حال تشدید تقاضا در بازار ارز تنها یک سناریوست که بسته به عوامل ریزش می‌تواند محقق شود. آخرین انتظارات بورسی از نرخ دلار در بازار آزاد با کاهش قابل‌ملاحظه‌ای نسبت به اجماع پیشین همراه شده است. در حالی‌که این انتظار در بازار نیمایی کمرنگ‌تر است. برآوردهای اجماع پیشین (تیر ماه) میانگین ۱۴ هزار و ۵۵۰ تومانی را برای دلار در بازار آزاد پیش‌بینی می‌کرد. این عدد در پیش‌بینی فعلی به ۱۲ هزار و ۴۷۰ تومان کاهش یافته است. لازم به ذکر است که میانگین قیمت دلار آزاد در مدت گذشته از سال ۹۸ بیشتر از ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان است. به این ترتیب می‌توان گفت که اکثر کارشناسان بر این باورند که نرخ دلار در ادامه سال با جهش قابل‌توجه و پایداری همراه نخواهد بود. داده‌های گزارش اجماع تیر ماه نشان می‌داد که کارشناسان متوسط نرخ دلار نیمایی در سال ۹۸ را در حدود ۱۱ هزار و ۶۴۶ تومان تخمین زده‌اند. آخرین گزارش نشان می‌دهد متوسط‌های نیمایی در مدل‌های کارشناسی به ۱۱ هزار و ۴۲۷ تومان کاهش یافته است. به‌عبارتی در حالی که برآوردها از نرخ آزاد ارز با کاهش ۱۵ درصدی مواجه شده، پیش‌بینی نرخ نیمایی دلار ۲ درصد تنزل داشته است.
کاهش انتظارات از بازار مسکن
همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد بزرگ‌ترین دغدغه این روزهای بازار مسکن را مساله نقدشوندگی رقم زده است. برخی گزارش‌ها از بازار املاک حاکی از آن است که حجم دادوستدها در این بخش به کف ۶ ساله خود رسیده است و این مساله می‌تواند به خوبی توضیح دهد که چرا انتظارات صعودی قیمت‌ها در این بازار تعدیل‌شده‌اند. متوسط پیش‌بینی ۳۲ کارشناسی بورسی از بازدهی املاک در سال ۱۳۹۸ در سطح ۹ درصد قرار گرفته است. این در حالی است که میانگین انتظارات در پیش‌بینی قبلی بازدهی ۲۶ درصدی در بازار مسکن را برآورد می‌کرد. بنا به گزارش‌های بانک مرکزی، بازار ملک در تیر ماه سقف‌های قیمتی را به ثبت رسانده است. در انتهای مرداد ماه شاخص قیمت مسکن نسبت به متوسط اسفند رشد ۱۸ درصدی را نشان می‌دهد. روند کاهشی قیمت بازار ملک در ماه مرداد می‌تواند از مهم‌ترین محرک‌های کاهش انتظارات در این بازار باشد. همانند اجماع تیر ماه برخی کارشناسان رای به عقبگرد قیمت مسکن در سال‌جاری داده‌اند. با این تفاوت که بدبینانه‌ترین نگاه‌ها به بازدهی مسکن در گزارش تیر ماه افت ۵ درصدی را در برآیند سالانه تخمین می‌زدند و این عدد در گزارش فعلی جای خود را به افت ۱۵ درصدی داده است.
امیرهوشنگ نوایی
ارسال نظر