«دنیای اقتصاد» اثر عوامل اقتصادی و غیراقتصادی بر آینده سهام را بررسی می‌کند
مسیر بورس در تقابل دو نیرو
علاوه بر این در صنایع بورسی نیز شاهد اتفاقات جالب توجهی هستیم که می‌تواند در رویه آتی سهام اثرگذار باشد. برای مثال ایران‌خودرو به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشور پس از پایان معاملات یکشنبه گذشته صورت‌های مالی خود را با تعدیل منفی نسبت به انتظارات موجود منتشر کرد. پس از شوکی که سایپا به معاملات خودرویی در پی عملکرد ضعیف سال مالی گذشته وارد کرد، امید به بهبود وضعیت عملیاتی ایران‌خودرو میان اهالی بازار وجود داشت. با این حال انتشار گزارش این شرکت نیز از ضعف وضعیت «خودرو» پرده برداشت. این موضوع می‌تواند در رویه قیمت سهام کل گروه خودرو اثرگذار باشد. در گروه پالایشی شاهد جابه‌جایی سهام این شرکت‌ها از سبد سهام عدالت به شرکت ملی پالایش و پخش بودیم. این موضوع نیز می‌تواند در ماه‌های آتی بسیار مورد توجه قرار گیرد. سایر مواردی از این دست در افق‌های زمانی مختلف می‌توانند در تعیین مسیر قیمتی سهام موثر واقع شوند. اما شدت اثر و همچنین واکنش بازار به عوامل ظاهری و رویه بلندمدت از اهمیت بالایی برخوردار است.
تب و تاب سیستماتیک بازارها
تب و تاب سیاسی بازارهای مالی کشور همچنان ادامه دارد. درجه حساسیت بازارهای ارز و سکه بالا رفته است و به هر سیگنال سیاسی واکنش نشان می‌دهند. رویه صعودی ارز در بازار غیررسمی و افزایش قیمت سکه در روزهای اخیر بار دیگر بر هراس از آینده سیاسی کشور اشاره دارد. در پی کارشکنی آمریکا در قبال برجام همه نگاه‌ها به طرف‌های اروپایی حاضر در این تفاهم‌نامه بین‌المللی دوخته شده است. در این خصوص آخرین معاملات قیمت قرارداد آتی سکه (معاملات بورس کالا) برای تحویل در ماه دی سال جاری با رشد بیش از ۴ درصدی قیمت به بیش از ۲۵۴۹ هزار تومان رسید؛ بازار آتی سکه در ماه‌های اخیر به ندرت به نوسانات طلای جهانی واکنش نشان داده است (در شرایط کنونی هر اونس طلای جهانی حول۱۳۰۰ دلار در حال نوسان است) و افسار سکه در این ماه‌ها کاملا در اختیار دلار بوده است. در تنش‌های سیاسی رخ‌داده طی ماه‌های اخیر دلار به‌عنوان دارایی امن، بار دیگر میان سرمایه‌گذاران کشور معرفی شده است و رویه صعودی نرخ دلار از دی‌ماه تاکنون نیز می‌تواند این موضوع را تایید کند. با وجود اجرای سیاست ارزی اما تب و تاب بازار غیرقانونی ارز همچنان ادامه دارد. بر این اساس اخبار از معاملات دلار در بازار غیرقانونی در سطوح بیش از ۶۵۰۰ تومان نیز به گوش رسید. واکنش‌های سیاسی داخلی و خارجی در قبال برجام در پی بدعهدی آمریکا این‌چنین نوساناتی را رقم زده است. قیمت سکه بهار آزادی نیز در بازار نقدی به تبع این موضوع سطوح بیش از ۲۲۰۰ هزار تومان را تجربه کرد. واکنش‌ها نسبت به بازگشت احتمالی ریسک سیستماتیک بر کل اقتصاد کشور و بدبینی‌های موجود عاملی برای معرفی این بازار به‌عنوان مکان امن سرمایه‌گذاری شده است. در این میان این نگرانی نیز وجود دارد که بورس تهران نیز به این عوامل واکنش منفی نشان دهد. سابقه فشار از سوی عوامل غیراقتصادی بر بورس تهران زیاد است. این موضوع در شرایط کنونی نیز ممکن است با هراس از آینده سیاسی و به دنبال آن اقتصادی کشور واکنش منفی معامله‌گران را به دنبال داشته باشد. اثر این عامل بر صنایع و نمادهای مختلفی بورسی متفاوت است اما می‌توان گفت در مجموع (از نظر رویه حرکتی شاخص کل) واکنش احتمالی به این موضوع چندان قوی نخواهد بود.در این خصوص بعضا کارشناسان بر این موضوع تاکید دارند که اثر ریسک برجام در سطوح قیمتی کنونی سهام لحاظ شده است. بر این اساس صنایع و نمادهایی در مسیر صعودی قیمت قرار گرفته‌اند و به حمایت از شاخص کل آمده‌اند که عوامل بنیادی با قدرت زیادی از آنها حمایت می‌کند. از سوی دیگر برخی دیگر از کارشناسان اثر بازگشت ریسک سیستماتیک را قوی‌تر دانسته و واکنش منفی بازار به این موضوع را محتمل می‌دانند.
چشم‌انداز متفاوت صنایع بورسی
در شرایط کنونی برخی عوامل غیراقتصادی و سیاسی در نگاه اول به‌عنوان ریسک محسوب می‌شود.در نقطه مقابل عوامل اقتصادی متفاوتی وجود دارند که می‌توانند نقش حامی سهام را داشته باشند. البته برخی دیگر از عوامل بنیادی برای سهام نیز وجود دارند که جز سنگین‌تر کردن بار منفی نتیجه‌ای را به دنبال ندارند.
سنگینی مضاعف بر سهام خودرویی
سهام شرکت‌های خودرویی در هفته‌های اخیر بار دیگر در مسیر نزولی قرار گرفته‌اند. گرچه این نمادها نوسان قیمتی کوتاه‌مدتی را در مسیر صعودی به ثبت رساندند اما در شرایط کنونی بار دیگر به سطوح حمایتی خود عقب‌نشینی کرده‌اند. رصد معاملات خودرویی حاکی از این موضوع است که عملکرد ضعیف سایپا در سال گذشته، شوکی به صعود نمادهای خودرویی بود. علاوه بر این دیگر نمادهای گروه سایپا نیز عملکرد چندان دلچسبی در صورت‌های مالی سال گذشته نداشتند و فشار فروش سهام را در این گروه تشدید کرد. یکشنبه گذشته ایران خودرو نیز عملکرد واقعی سال مالی گذشته را منتشر کرد. در حالی‌که تا میانه‌های سال گذشته انتظار برای درخشش قابل توجه «خودرو» از نظر بنیادی در سال ۹۶ وجود داشت اما عملکرد این شرکت کاملا بر بار سنگین هزینه‌ها بر صورت‌های مالی این شرکت تاکید دارد. بر این اساس مطابق با انتظارات ایران خودرو در بخش فروش خوش درخشید و فروش بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومانی را به ثبت رساند؛ در گزارش با عنوان «خودرو در سودای رکوردزنی» در سایت تحلیلی «دنیای بورس» به انتظارات موجود از فروش و همچنین سودآوری این شرکت در سال ۹۶ اشاره شده بود. با این حال در نقطه مقابل در بهای تمام‌شده شاهد رشد محسوس هزینه‌ها فراتر از انتظارات هستیم. علت این موضوع را می‌توان رشد قیمتی مواد خام مانند فولاد و همچنین نرخ ارز مبادله‌ای عنوان کرد. بر این اساس در شرایط کنونی ضعف بنیادی ایران‌خودرو نسبت به انتظارات موجود می‌تواند با افزایش فشار فروش و همچنین با نگرانی‌های سیاسی احتمالی فضا برای شکسته شدن کف‌های روانی (حمایتی) را فراهم کند.
دخالت مستقیم وزارت نفت در پالایشگاه‌ها
نکته دیگری که در هفته گذشته جالب توجه بود، جابه‌جایی سهام شرکت‌های پالایشی از سبد سهام عدالت به شرکت ملی پالایش و پخش بود. اهمیت این موضوع برای پالایشگاه‌ها موضوع بحث نیست اما برای سهامداران این شرکت‌ها ممکن است برخی موضوعات مورد توجه باشد. یکی از این موارد دخالت مستقیم وزارت نفت در تقسیم سود شرکت‌های پالایشی است. بر این اساس احتمالا فشار از سوی وزارت نفت برای کاهش میزان تقسیم سود بیش از سال‌های گذشته خودنمایی کند. در نتیجه به منظور اجرای طرح کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها وزارت نفت تمام تلاش خود را برای جلوگیری از خروج نقدینگی به کار برد. این موضوع از موارد مهمی است که می‌تواند بر رویه قیمتی سهام پالایشی اثرگذار باشد. اجرای این سیاست از سوی وزارت نفت می‌تواند تا حدودی دلگرمی را درخصوص ادامه نرخ‌گذاری مطابق با میل پالایشگاه‌ها تقویت کند. از سوی دیگر اما سهامداران ممکن است به درصد پایین تقسیم سود واکنش منفی نشان دهند.
اثر بلندمدت عوامل غیراقتصادی
یکی از موارد مهمی که در ماه‌های آینده باید مورد توجه قرار گیرد وضعیت سودآوری شرکت‌های بورسی است. در این میان تکلیف صنایع مختلف تا حدود زیادی روشن است. به نظر می‌رسد اثر عوامل بنیادی بر بازار سهام مطابق با سال گذشته است. از طرفی چشم‌انداز رشد نرخ دلار و سطوح کنونی قیمتی کالاها در بازار جهانی برای حمایت از قیمت سهام کافی است. نمونه این موضوع را می‌توان در صورت‌های مالی صنایع مختلف در سال ۹۶ رصد کرد. صورت‌های مالی که تاکنون از صنایع مختلف منتشر شده است کاملا بر درخشش کالایی‌ها در برابر ضعف سایر صنایعی که محصول نهایی را برای مصرف‌کننده داخلی کشور تولید می‌کنند، تاکید دارد.
صنایع فلزی، معدنی و بعضا پتروشیمی‌ها در رویه سودآوری سال گذشته خوش درخشیدند. از سوی دیگر همچنان ضعف عوامل بنیادی در صنایعی مانند خودرو کاملا مشهود است.در شرایط کنونی نیز وضعیت نسبتا مشابهی را شاهد هستیم. گرچه سیاست جدید ارزی همچنان بر دلار حدود ۴۲۰۰ تومانی تاکید دارد اما این موضوع تا حدود زیادی برای کارشناسان اقتصادی آشکار است که نرخ دلار واقعی و انتظارات بازار اختلاف فاحشی با سیاست ارزی دارد. بر این اساس حتی اگر در میان‌مدت این سیاست ادامه پیدا کند اما سرانجام بازار خود را با انتظارات و واقعیت‌های موجود مطابقت می‌دهد. همان‌طور که اشاره شد ریسک غیراقتصادی اثر منفی روانی بر کل بازار خواهد داشت اما این اثر می‌تواند در برابر چشم‌اندازهای موجود رنگ ببازد. در این خصوص به اثر نگرانی‌های غیراقتصادی بر رشد نرخ دلار اشاره شد. ادامه رشد دلار در بازار غیررسمی افزایش اختلاف نرخ را در اقتصاد کشور به دنبال دارد. این فاصله سرانجام از طرق مختلف شکسته خواهد شد. بر این اساس به نظر می‌رسد همچنان باید بر جذابیت سهام در برابر سایر بازارها تاکید کرد. رشد قیمتی سهام به پشتوانه عوامل بنیادی در میان‌مدت همچنان محتمل‌ترین سناریوی ممکن است. در این بین تنها ریسک‌های بزرگ غیراقتصادی ناشی از تنش‌های سیاسی یا عواملی مانند اثر محسوس خشکسالی بر صنایع می‌تواند این موضوع را سرکوب کند. معاملات امروز بازار سهام را باید به دنبال جدال این عوامل رصد کرد.
ارسال نظر