یارانه اعتبار طلا؛ افسانه یا واقعیت؟

مهدی بابالو/ فارغ‏‌التحصیل اقتصاد از موسسه مطالعات پیشرفته تهران در مناظرات اقتصادی شب‌‌های گذشته، نامزدهای انتخاباتی برنامه‌‌های خود را در زمینه نظام رفاهی و یارانه‌‌ای ارائه کردند. یکی از نامزدهای محترم ریاست‌جمهوری، طرح یارانه طلای خود برای انرژی را مطرح کرد. طبق این طرح، هر خانوار سه‌‌نفره به میزان معادل ۲۰گرم طلا در سال یارانه دریافت خواهد کرد که این یارانه به صورت اعتباری به شکل طلا به آنها اختصاص داده می‌شود تا از تورم مصون بماند.

جذابیت این طرح، مرا بر آن داشت تا از نظر کمّی آن را امکان‌‌سنجی کنم. با فرض جمعیت ۸۹میلیونی ایران که نمایانگر نزدیک به ۲۹میلیون خانوار ایرانی سه‌نفره است، حال اگر ۲۰گرم طلای مطروحه را در تعداد خانوارهای متصوره ضرب کنیم، نیازمند ۵۸۰تن طلا برای عملیاتی کردن این طرح هستیم. ذخیره قطعی طلای ایران در سال ۱۴۰۱ برابر با ۳۴۰تن بوده است که با رشد تقریبی ۱۲تنی سالانه در آخر سال ۱۴۰۳به میزان ۳۶۴تن می‌رسد که این میزان ۲۱۶تن کمتر از میزان پشتوانه طرح اعلامی توسط این نامزد است؛ بنابراین از نظر علمی اجرای این طرح براساس طلای فیزیکی امکان‌پذیر نیست.

حال اگر بخواهیم این طرح را با پشتوانه نقدینگی موجود بررسی کنیم و با فرض ثبوت قیمت ۳.۳۵۰‌‌میلیون تومانی این فلز گرانبها، میزان ۵۸۰تن طلای طرح اعلامی را در قیمت ضرب کنیم، نیازمند ۱۹۴۳‌هزار میلیارد تومان نقدینگی خواهیم بود. میزان یارانه پرداختی در هدفمندی یارانه‌ها بنابر قانون بودجه ۱۴۰۳ برابر با ۷۵۸‌هزار میلیارد تومان اعلام شده و میزان کسری بودجه در سال ۱۴۰۳ برابر با ۵۵۷‌هزار میلیارد تومان است. با بررسی اعداد و داده‌‌های مطروحه از نظر اقتصادی با وجود ایجاد ۷۵۸۰همت نقدینگی از اول شکل‌‌گیری انقلاب اسلامی تاکنون، تامین نقدینگی ۱۹۴۳ همت در سال ۱۴۰۳ امکان‌‌پذیر نیست و نه‌‌تنها سبب رشد کسری بودجه به میزان دوبرابر (۱۱۸۵همت) می‌شود، بلکه عملا مسبب تورم سنگین بی‌سابقه خواهد بود. همچنین از لحاظ قانونی میزان یارانه اعطایی مصوب در سال ۱۴۰۳ برابر با ۷۵۸‌هزار میلیارد است که میزان یارانه طلای اعتباری مطروحه دو برابر قانون بودجه است، درنتیجه چه از لحاظ قانونی و چه از لحاظ اقتصادی، طرح یارانه اعتبار طلا امکان‌پذیر نیست.