دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: چندی پیش وزیر بهداشت در مراسم افتتاح پارک علم و فناوری سلامت شهید بهشتی با بیان اینکه در دولت سیزدهم تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۷۰۰ شرکت به حدود ۱۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان افزایش یافته با اشاره به اینکه ۱۵‌درصد شرکت‌های دانش‌بنیان مربوط به حوزه سلامت هستند، گفت: سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه اقتصادی ۲۳‌درصد است، و محصولات تولید‌شده توسط این شرکت‌ها سبب کاهش واردات شده است و این نشان می‌دهد شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت بهره‌وری بسیاری دارند.

بعضا مباحثی درخصوص تداخل سلیقه‌ای وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در بخش تامین و واردات تجهیزات پزشکی مطرح می‌شود. برای شفاف‌سازی در این زمینه باید بگویم؛ سازمان غذا و دارو زیرمجموعه وزارت بهداشت و عملا یکی از معاونت‌های این وزارتخانه است. در وزارت بهداشت «معاونت درمان» متولی درمان است و نظرات خاص خود را دارد. در سازمان غذا و دارو هم «اداره کل تجهیزات» وجود دارد که این نهاد هم نظرات خود را دارد. بدیهی است که باید در بین این دو بخش هماهنگی بیشتری باشد و سیاستگذاری‌ها برای رشته‌های مختلف عملا باید توسط بخش معاونت درمان انجام شود.

دنیای‌اقتصاد: به گفته کارشناسان حوزه سلامت در چند سال گذشته برخی مسوولان درک عمیق، درست و شفافی از حوزه سلامت نداشتند و حوزه سلامت را تهدید می‌‌‌دانستند. در حالی که حوزه سلامت یک فرصت بی‌نظیر است، هم برای حفظ و ارتقای سلامت مردم و هم برای افتخار و پیشرفت در عرصه جهانی. به اعتقاد این کارشناسان، دولت آینده به جای تهدید دانستن حوزه سلامت و مهار جامعه پزشکی، حوزه سلامت را یک فرصت بی‌نظیر برای اقتصاد کشور جهت جلوگیری از هدررفت منابع کشور و تولید سرمایه و ارزآوری در نظر بگیرد. در همین زمینه رئیس هیات‌مدیره نظام پزشکی سبزوار می‌گوید: گاهی در جهت فهم و درک موضوع سلامت، در بخشی از اعضای دولت‌ها مقاومتی وجود دارد. این‌‌‌ عده گاهی گمان می‌کنند که سلامت یک هزینه است نه سرمایه‌گذاری، به همین خاطر باید سلامت و مفاهیم مرتبط با آن را به یک ادراک و فهم مشترک در حوزه هیات‌‌‌دولت تبدیل کنیم. به گفته محمود فاضل سلامت یک مفهوم جامع و کامل است که این به نوبه خود اقتضا می‌کند آن را به عنوان یک جزیره و موضوع انتزاعی و منتزع از سایر امور در نظر نگیریم. برای پیگیری وضعیت و ارائه راهکارهایی برای نظام سلامت در دولت جدید، محمود فاضل، رئیس هیات‌مدیره نظام پزشکی سبزوار پاسخگوی سوالات ما بوده است.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: در طول سال‌‌‌های بعد از انقلاب، صنعت داروی کشور توانسته از پله‌‌‌های رشد و توسعه بالا برود و امروز در جایگاهی قرار دارد که اگر شرایط مورد نیاز مهیا باشد، ظرفیت و قابلیت این را دارد که سهم قابل‌توجهی از بازارهای دارویی منطقه را در اختیار بگیرد. با وجود اینکه صنعت داروی کشورمان از وجود دانشمندان و متخصصان برجسته‌ای در بخش‌‌‌های مختلف بهره می‌‌‌برد، اما متاسفانه به دلیل عدم‌حمایت کافی از این صنعت، شاهد هستیم که داروسازی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌‌‌کند و همین موانع باعث شده تا از مسیر توسعه عقب بماند. این در حالی است که صنعت دارو می‌تواند موجب ارزآوری و رشد اقتصادی کشور شود. به عقیده کارشناسان، صنعت داروی ایران توانایی این را دارد که در خارج از مرزهای جغرافیایی، نیز توانمندی خود را به منصه ظهور برساند و بتواند ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور به ارمغان بیاورد؛ به شرطی که مسیر حرکت صنعت به سمت پیشرفت، هموار شود و موانع موجود از پیش پای صنعتگران این بخش برداشته شود. با این حال شواهد موجود حاکی از آن است که موانعی وجود دارد که موجب شده تا حرکت فعالان صنعت در این مسیر با کندی مواجه شود.

دنیای اقتصاد: به عقیده فعالان صنعت سلامت، نظام سلامت تحت‌تاثیر مشکلات مختلف اقتصادی و اجتماعی با چالش‌‌‌های جدیدی مواجه شده که از جمله آنها می‌توان به بحث مهاجرت پزشکان و پرستاران، کمبود منابع مالی، چالش‌‌‌های واردات و تولید دارو، مشکلات تامین اجتماعی و... اشاره کرد. به هر حال دولت آینده (چهاردهم) در بزنگاهی سخت روی کار خواهد آمد و مشخص نیست تغییرات در سطوح مختلف تا چه حد خواهد بود و نظام سلامت چه رویکرد تازه‌‌‌ای را دنبال خواهد کرد. اما به طور قطع می‌توان گفت با مشخص شدن رئیس جمهور منتخب و سکانداری دولت چهاردهم الزامی است برنامه منسجمی برای این حوزه ارائه شود چرا که حوزه سلامت و بهداشت طی سال‌های اخیر با چالش‌‌‌های جدی روبه‌‌‌رو بوده است.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: در روزگاری نه چندان دور، از آندوسکوپی و کولونوسکوپی به عنوان ابزارهای تشخیصی و برای درمان‌‌‌های محدود استفاده می‌‌‌شد؛ اما در حال حاضر با توجه به پیشرفت علم و دستگاه‌‌‌ها این امکان فراهم شده که پزشکان و متخصصان گوارش، می‌توانند یک‌سری از بیماری‌‌‌هایی را که قبلا توسط جراحی درمان می‌‌‌شد، به وسیله آندوسکوپی درمان کنند، بدون اینکه نیاز به جراحی داشته باشد. این دستاورد موجب شده تا ضمن پیشگیری از عوارض جراحی برای بیمار، بارمالی کمتری نیز به بیماران و همچنین به سیستم درمانی وارد شود.

به گفته فعالان حوزه سلامت در حال حاضر آمارهای مرتبط با بیماری‌‌‌های کبدی و گوارشی در جامعه بالاست. به این معنا که ما در کشور با بیماری‌‌‌های کبدی و گوارشی چه به صورت بیماری‌‌‌های خوش‌خیم و چه به صورت بیماری‌‌‌های بدخیم روبه‌رو هستیم. به عقیده این عده وظیفه نظام سلامت و در بخش دیگر، یعنی وظیفه نظام آموزشی و دانشگاهی و انجمن‌‌‌هاست که به این موضوع بپردازند.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: از سوی مسوولان دخیل در تامین دارو در جهت بهبود در پرداخت، یارانه دارو داده می‌شود، اما تخصیص یارانه دارو به خوبی انجام نمی‌شود. گذشته از فقر منابع مالی موردنیاز برای پرداخت یارانه به صنعت دارو، شرکت‌های داروسازی و زنجیره توزیع دارو نیز عنوان می‌کنند که طلب سنگینی از دولت دارند و همین مساله باعث کمبود نقدینگی و گرفتاری در تولید کافی دارو شده است.

دنیای‌اقتصاد: کمپانی‌‌‌ها و شرکت‌های بزرگ دارویی در دنیا و آنهایی که انحصار برخی داروهای خاص را در اختیار دارند؛ توانسته‌‌‌اند در تهیه مولکول‌‌‌ها و ماده موثره دارو گام بردارند و موفق باشند. اصولا این قبیل کمپانی‌‌‌های بزرگ که تولیدکننده انحصاری یک یا چند قلم دارو هستند، برای موفقیت، ابتدا توانسته‌‌‌اند در تولید ماده موثره و اولیه دارو تلاش کنند و سپس به تولید محصول نهایی رسیده‌‌‌اند. بنابراین، صنعت دارو بدون توجه به تولید مواد اولیه دارویی، هرگز نخواهد توانست در مسیر رشد و توسعه گام بردارد. داروسازی ایران در یک دهه اخیر، در این مسیر بسیار موفق عمل کرده و توانسته تا حدودی از یک صنعت وابسته به واردات مواد اولیه دارویی، به صنعت داروسازی متکی به تولیدات مواد دارویی تبدیل شود؛ به طوری که امروزه سهم زیادی در این بخش دارد.

دنیای‌اقتصاد: بنابر گزارش وزارت دادگستری، برخی نرخ‌های تخلفات دخانی افزایش یافته است. بررسی نرخ جریمه‌‌‌های ابلاغی با نرخ‌های مدنظر وزارت بهداشت تطابق دارد. در حال‌‌‌حاضر، در انتظار صدور مصوبه هیات‌‌‌وزیران هستیم و انتظار داریم هیات‌‌‌وزیران نرخ جرایم تخلفات دخانی را در سریع‌‌‌ترین زمان ممکن ابلاغ کند. بهزاد ولی‌‌‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت درباره آخرین وضعیت افزایش نرخ تخلفات تبلیغات محصولات دخانی با بیان مطالب فوق گفت: نرخ جرایم محصولات دخانی برای آخرین بار در سال ۹۸ افزایش یافت. بر اساس نرخ جرایم سال ۹۸، متخلفان در صورت تکرار تخلف در حوزه تبلیغات باید مبلغ ۴۴ میلیون تومان پرداخت می‌‌‌کردند. نرخ جرایم تخلفات با افزایش نرخ تورم محاسبه می‌شود؛ بر این اساس، نرخ جریمه تخلفات تبلیغات در صورت تکرار باید به بیش از ۱۰۰ میلیون تومان در سال‌جاری برسد. وی در خصوص مزایای افزایش نرخ جریمه تخلفات تبلیغات محصولات دخانی افزود: پرداخت جریمه ۱۰۰ میلیون تومانی برای واحدهای صنفی یک عامل بازدارنده به حساب می‌‌‌آید؛ به‌‌‌همین دلیل از تبلیغ محصولات دخانی امتناع می‌کنند. به‌‌‌طور قطع، نرخ جریمه ۱۰۰ میلیون تومانی برای واحدهای صنفی حکم بازدارنده دارد.

دنیای‌اقتصاد: بیمه سلامت هزینه دستگاه، نوار و سوزن گلوکومتر (تست قند خون) بیماران دیابتی را تا سقف معین پرداخت می‌کند. سازمان بیمه سلامت برای بیماران مبتلا به دیابت وابسته و غیر‌وابسته به انسولین در دیابت نوع ۱ و ۲ متعهد است، از محل صندوق صعب‌‌‌العلاج برای دستگاه گلوکومتر تا ۴۰۰‌هزار تومان هر پنج سال یک‌بار هزینه‌‌‌ها را پوشش دهد. معاون دفتر خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت ایران با بیان این مطالب گفت: همچنین بیمار برای نوار اندازه‌‌‌گیری قندخون و سوزن می‌تواند از دو روش این خدمات را دریافت کند. اگر بیمار از مراکز تجهیزات پزشکی و داروخانه خدمت را دریافت کند باید مدارک خود را به اداره کل بیمه سلامت استان ارائه داده و از طریق خسارت متفرقه هزینه دریافت می‌شود. به گفته مریم آزادی، این امکان از طریق داروخانه‌‌‌ها نیز فراهم شده است که فرد با ارائه گواهی پزشک از سامانه نسخه‌‌‌نویسی الکترونیک استفاده کرده و نوار چک قند خون و سوزن (لانست) را دریافت کند. وی گفت: برای کودکان کمتر از ۱۲ سال مبتلا به دیابت که نیازمند پایش مداوم قند خون هستند نیز هزینه دستگاه سنسور قند خون با ارائه مدارک و مستندات با سقف معینی قابل پرداخت است.

دنیای‌اقتصاد: در تولید محصولات غیرمجاز آرایشی از مواد اولیه با گرید صنعتی استفاده می‌شود که برای سلامتی به‌شدت خطرناک است. مدیرکل امور فرآورده‌‌‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذاودارو در گفت‌‌‌وگو با ایفدانا با بیان این مطلب گفت: تولید محصولات غیرمجاز در شرایط نامناسب صورت می‌گیرد، مواد اولیه تولید مورد ارزیابی قرار نگرفته و برای پایین آمدن هزینه تولید از مواد صنعتی استفاده می‌شود که دارای فلزات سنگین هستند. محمود آل‌بویه افزود: به عنوان مثال در ترکیب رژلب‌‌‌های غیرمجاز به دلیل استفاده از رنگ صنعتی فلزاتی مثل سرب، آرسنیک و جیوه وجود دارد و باتوجه به اینکه این مواد به مرور بلعیده می‌شود، استفاده آنها در طولانی‌مدت می‌تواند عوارض جدی برای مصرف‌کنندگان داشته باشد. مدیرکل امور فرآورده‌‌‌های آرایشی و بهداشتی سازمان غذاودارو تصریح کرد: همچنین تولید محصولات چشم در شرایط نامناسب با ایجاد آلودگی میکروبی همراه بوده و ممکن است باعث عفونت چشم در مصرف‌کنندگان شود. وی با تاکید بر اینکه مصرف‌کنندگان باید هنگام خرید به مجوزهای بهداشتی محصول دقت کنند، گفت: استعلام سلامت محصولات وارداتی از روی برچسب اصالت و بررسی شماره پروانه بهداشتی محصولات تولید داخل از سایت سازمان غذاودارو راه‌‌‌های اطمینان از سلامت محصولات آرایشی و بهداشتی است.

با اینکه صنعت پخش سهم قابل‌توجهی درGDP کشور دارد (حدود ۹ درصد) اما تاکنون نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند. دلایل زیادی برای این سردرگمی ‌‌صنعت پخش می‌توان عنوان کرد؛ شاید عمده‌‌ترین دلیل آن نداشتن متولی، آیین‌‌نامه و قوانین مدون برای نظارت و راهبری این صنعت است که همین موضوع باعث عدم‌توجه به مباحث کلیدی و زیرساختی در این حوزه از سوی نهادهای مرتبط با این صنعت شده است. چنان‌که سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در زمینه آسیب‌شناسی و رفع موانع آن صورت نپذیرفته است. ریسک‌‌های متعددی در صنعت پخش وجود دارد که بررسی و اتخاذ تدابیر لازم برای رفع آن احساس می‌شود قبل از اینکه این ریسک‌‌ها پایه‌‌های این صنعت را سست کند. به عنوان مثال به برخی از ریسک‌‌هایی که این صنعت را تهدید می‌کند به شرح زیر می‌توان اشاره کرد که نیازمند وجود برنامه جامع با تعیین متولی و اختصاص بودجه کافی برای شناسایی و رفع تهدیدهای احتمالی است:

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: موضوع کاهش جمعیت جهان در حال حاضر در کنار چالش‌‌‌های متعدد اقتصادی و سیاسی به یکی از نگرانی‌های بزرگ دولت‌‌‌های مختلف تبدیل شده و این نگرانی در ایران نیز سال‌هاست مورد تاکید مقامات و مسوولان دولت‌‌‌های مختلف قرار گرفته است. هرچند کارشناسان و عامه مردم جامعه بر این باورند تا زمانی که بهبود اقتصادی رخ ندهد سخن گفتن از رشد جمعیت منتفی است، با این حال در صد سال آینده یکی از موانع اصلی عدم‌رشد اقتصادی کاهش چشمگیر جمعیت خواهد بود و در این بین ایجاد تعادل بین شرایط حال و آینده ضروری است.

دنیای‌اقتصاد: دومین همایش اقتصاد و مدیریت دارو با موضوع «همایش کمبودهای دارویی؛ ریشه‌‌‌ها و راهکار (Pharma۳۶۰)‌» به همت شرکت آسترازنکا برگزار شد. دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌‌‌بنیان سلامت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌‌‌بنیان رئیس‌‌‌جمهوری دراین برنامه گفت: هیچ مدل و نقشه راهی در کشور برای برطرف کردن کمبودهای دارویی نداریم.