تولیدکنندگان دارو در محاصره کمبود نقدینگی هستند
طلب سنگین داروسازان از دولت
نهادهای عمومی و دولتی رقیب بخش خصوصی در صنعت تجهیزات پزشکی
بر این اساس، در شرایط کنونی کارشناسان و فعالان صنعت دارو اصلی‌‌‌ترین معضل کنونی صنعت دارو، از داروخانه‌‌‌ها گرفته تا شرکت‌های پخش و شرکت‌های تولیدکننده دارو را کمبود نقدینگی عنوان و اعلام کردند که این مساله، در صورتی که مرتفع نشود، می‌تواند در آینده به بروز کمبود دارو در کشور منجر شود. راهکار صاحب‌نظران برای رفع مشکل صنعت دارو این است که دولت و بیمهها بودجه یارانه دارو و ارز تخصیص داده شده به این کالا را به موقع پرداخت کنند؛ چراکه در حال حاضر برخی شرکت‌های دارویی برای دریافت ارز دولتی نیز با مشکل نقدینگی مواجهند. از این رو دولت باید یا پول فعالان صنعت دارو را به موقع پرداخت کند یا برای آنها تسهیلات در نظر بگیرد.
طلب ۱۸ همتی شرکت‌های پخش دارویی
در همین رابطه رئیس انجمن صنعت پخش ایران با بیان اینکه کماکان بدهی به شرکت‌های پخش دارویی ادامه دارد، گفت: سازمان علوم پزشکی حدود ۱۶ همت بدهی به شرکت‌های پخش دارو دارد و اگر نهادهای دیگر را نیز اضافه کنیم، این مبلغ به ۱۸ همت می‌‌‌رسد. به گفته سهراب کارگر، در ۶ ماه دوم سال گذشته شرکت‌های پخش دارویی هیچ وجوهی دریافت نکردند و این باعث شد تا نتوانند خدمات بهتری عرضه کنند. وی در پاسخ به اینکه آیا بدهی شرکت‌های پخش تاثیری در بازار دارو داشته است، بیان کرد: به طور کلی این وضعیت در زنجیره نقدینگی نقص ایجاد کرده است. به خاطر طرح درمان‌یاب دولت و بالا بردن سقف ریالی بیمهها، مطالبات داروخانه‌‌‌ها از سیستم تامین اجتماعی بالا رفته است. سازمان تامین اجتماعی نتوانسته مطالبات را به داروخانه‌‌‌ها پرداخت کند و به تبع آن داروخانه‌‌‌ها نتوانستند وجوه را به نحو مناسبی به شرکت‌های پخش پرداخت کنند.
رئیس انجمن صنعت پخش در عین حال تاکید کرد: علاوه بر وضعیت داروخانه‌‌‌هایی که زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی و بیمارستان‌‌‌ها هستند، این نقص به طور کلی باعث می‌شود تا شرکت‌های پخش نتوانند به سیستم تولید، ریال پرداخت کنند، بنابراین شرکت‌های پخش در عرضه مساله‌ای ندارند، اما فرآیند معیوب برگشت نقدینگی به سیستم چرخه تولید ممکن است در بخش عرضه مشکل ایجاد کند.
اختلال در چرخه تامین دارو
در همین حال رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، تاخیر بیمهها در پرداخت مطالبات داروخانه‌‌‌ها را باعث اختلال در چرخه تامین دارو دانست و گفت: بر اساس قانون، سازمان‌های بیمه‌‌‌گر موظف هستند ۴۵ روز پس از ارسال صورت‌حساب مراکز، طلب این مراکز را پرداخت کنند و ۶۰درصد صورت‌حساب را در ابتدای ارائه خدمات به مراکز و موسسات پرداخت کنند. این در حالی است که برخی از مطالبات دانشگاه علوم پزشکی تهران حتی مربوط به سال ۱۴۰۱ است.
طلب هزار میلیاردی یک داروخانه از بیمهها
وی با اشاره به بدهی سنگین بیمهها به داروخانه‌‌‌ها، اعلام کرد که داروخانه سیزده آبان به تنهایی بیش از‌هزار میلیارد تومان از بیمهها طلب دارد. قناعتی با عنوان این مطلب گفت: وقتی ما نتوانیم منابع را در اختیار شرکت‌های دارویی قرار دهیم، موجب شکست در فرآیند تامین دارو می‌شود.
تاخیر ۱۵ ماهه در پرداخت بدهی بیمهها
قناعتی با بیان اینکه بیشترین بدهی بیمهها به دانشگاه علوم پزشکی تهران مربوط به بیمه تامین اجتماعی است، ادامه داد: مدت زمان سررسید بدهی بیمه تامین اجتماعی به داروخانه‌‌‌ها از ۱۵ ماه هم عبور کرده و بدهی بیمه سلامت کمتر و مربوط به چند ماه اخیر است. وی تاکید کرد: این در حالی است که آینده بخش دارویی کشور وابسته به پرداخت به موقع بیمه‌‌‌هاست و تاخیر در پرداخت این مطالبات، چرخه تامین دارو را با مشکل مواجه ساخته است.
بدهی ۶۰هزار میلیاردی دولت به شرکت‌های دارویی
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه گفت: مشکل تولید دارو در کشور نبود منابع برای تامین نیاز است؛ شرکت‌های دارویی، دارو تولید می‌کنند اما دولت پول آنها را نمی‌‌‌دهد؛ بنابراین برای تولید با مشکل مواجه هستند؛ دولت نزدیک به ۶۰هزار میلیارد تومان بدهی به مجموعه شرکت‌های دارویی دارد که رقم کمی نیست. وی ادامه داد: ما جلساتی در این خصوص داشتیم و گزارشی هم در صحن در مورد کمبود و گرانی دارو ارائه شد، اما نمایندگان مجلس با ارسال گزارش دارویی کمیسیون بهداشت به قوه قضائیه مخالفت کردند که نباید این مخالفت صورت می‌‌‌گرفت.
پوشش بیمه‌‌‌ای ضعیف بیماران صعبالعلاج
این نماینده مجلس همچنین با تاکید بر اینکه دولت باید وضعیت بیمه‌‌‌ای را اصلاح کند، اظهار کرد: دولت نه‌تنها برای درمان‌‌‌هایی مثل دندان‌پزشکی، بلکه در درمان بیماری‌‌‌های خاص و سرطانی هم مانده است. در هیچ کجای دنیا، دولت بیماری‌‌‌هایی را که زندگی مردم را به خطر نمی‌‌‌اندازد، پوشش نمی‌‌‌دهد و ابتدا به سراغ بیماری‌‌‌های خاص می‌رود؛ در حالی که ما هنوز در پوشش بیماری‌‌‌های خاص هم مانده‌‌‌ایم. وی یادآور شد: دولت قرار بود ۱۰درصد خالص هدفمندی را برای بیماران صعبالعلاج هزینه کند اما این کار را هم نکردند؛ در حالی که قانون و منبع برای این مساله وجود دارد، اما دولت اجرا نمی‌‌‌کند.
افزایش دوره وصول مطالبات
در این راستا یک تولیدکننده دارو نیز با بیان اینکه دوره وصول مطالبات شرکت‌های داروسازی به طور مداوم در حال افزایش است و در حال حاضر به ۳۳۰ روز رسیده است، گفت: تامین نقدینگی برای خرید مواد اولیه مشکل مهم تولید دارو است. مسعود عابدینی افزود: تامین نقدینگی برای تهیه و خرید مواد اولیه تولید دارو یکی از مشکلات جدی این بخش است. مدیرعامل شرکت کارخانجات داروپخش با بیان اینکه دوره وصول مطالبات شرکت‌های داروسازی به طور مداوم در حال افزایش است و در حال حاضر به ۳۳۰ روز رسیده است، بیان کرد: تهیه مواد اولیه و اقلام بسته‌‌‌بندی از اهمیت بالایی برخوردار است و قیمت این اقلام نیز افزایش داشته است.
معضل تامین نقدینگی برای خرید مواد اولیه
عابدینی با اشاره به اینکه در صورت تامین نقدینگی هم مشکل دیگر زمان است که در حوزه دارو اهمیت دارد، گفت: حدود ۵ ماه زمان برای تهیه مواد اولیه موردنیاز است که مراحل ثبت‌سفارش، تامین ارز، تامین نقدینگی و انجام امورات اداری و ترخیص مواد نیاز دارد. وی با اشاره به اینکه کمبودهای مواد اولیه در این بخش به کاهش تولید می‌‌‌انجامد، ادامه داد: برخی از داروهای تولیدی شرکت کارخانجات داروپخش تنها به دلیل تامین نیاز دارویی کشور و جبران کمبودهای دارویی است. این تولیدکننده دارو با بیان اینکه برای بازگشت به شرایط مطلوب و تامین مواد اولیه در زمان مناسب نیازمند حمایت سازمان تامین اجتماعی شستا و تیپیکو هستیم، ادامه داد: امیدواریم نگرانی‌ها در زمینه تولید مواد اولیه در نیمه دوم سال مرتفع شود.
مطالبه ۱۰۰ همتی شرکت‌های دارویی و تجهیزاتی از بیمهها
رئیس انجمن صنفی تامین تجهیزات پزشکی و دارویی نیز درباره میزان مطالبات شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی از بیمهها گفت: در حال حاضر به گفته رئیس انجمن تولید، میزان مطالبات شرکت‌ها از بیمهها ۴ همت و به گفته رئیس اتحادیه بازرگانان ۱۵ همت است. در حالی که تولیدکنندگان دارو آن را ۷۰ همت اعلام کرده‌‌‌اند. بر اساس محاسبات صورت‌گرفته، میزان مطالبات شرکت‌های تجهیزات پزشکی ۳۰ تا ۳۵ همت است. به عبارتی بیمهها بیش از ۱۰۰ همت و معادل بودجه امروز طرح سلامت به شرکت‌ها بدهکار هستند. علیرضا چیذری درباره علل این موضوع گفت: این موضوع ریشه‌‌‌ای است. تورم از قیمت دلار نشات می‌گیرد. ارز ۴۲۰۰ تومانی از چرخه تولید تجهیزات پزشکی حذف شده و متوسط قیمت ارز به ۲۸هزار تومان رسیده که با احتساب سود تولیدکننده و توزیع‌‌‌کننده به حدود ۸ برابر افزایش یافته است. این در حالی است که پرداختی بیمهها به صنعت تجهیزات پزشکی به این میزان افزایش پیدا نکرده است. وی اضافه کرد: مشکل در بودجه، برنامه و مدیریت افراد غیرمتخصص است. وزیر بهداشت با وضعیت موجود عملکرد قابل قبولی داشته، اما این وزارتخانه نیازمند بودجه‌‌‌نویسی صحیح است.
بخش‌‌‌خصوصی توان رقابت با دولتی‌‌‌ها را ندارد
رئیس انجمن صنفی تامین تجهیزات پزشکی و دارویی همچنین تاکید کرد: به علت بدهی شرکت‌های بیمه به تولیدکنندگان خصوصی تجهیزات پزشکی و دارویی، سرمایه این شرکت‌ها درگیر است. به همین دلیل توان رقابت با شرکت‌های دولتی و خصولتی را ندارند. وی در این زمینه تشریح کرد: برخی از شرکت‌های متعلق به نهادهای عمومی و دولتی رقیب بخش خصوصی در صنعت تجهیزات پزشکی هستند. مثلا برخی از شرکت‌های دولتی و شرکت‌های متعلق به نیروهای مسلح با بودجه‌‌‌های حمایتی و به نام شرکت خصولتی، دستگاه مانیتور علائم حیاتی تولید می‌کنند. بخش خصوصی توان رقابت با این شرکت‌ها را ندارد.
چیذری افزود: رقابت بخش دولتی با بخش خصوصی سم مهلکی است که باید جلوی آن گرفته شود. اصل ۴۴ قانون اساسی بر خصوصی‌‌‌سازی تاکید دارد، اما هنوز این اصل به صورت صحیح اجرایی نشده است. در هر فعالیتی که بخش خصوصی رقیب دولتی نداشته باشد و در بازار آزاد رقابت کند، موفق می‌شود.
ضرورت ایجاد ارز تکنرخی
این فعال بخش خصوصی دیگر مشکل بزرگ صنعت دارو را افزایش نرخ ارز دانست و با اشاره به ضرورت تکنرخی شدن ارز گفت: اینکه چندنرخی ارز برداشته شود و به سمت ارز تکنرخی برویم، بسیار عالی است. ارز تکنرخی به علت ثبات اقتصادی که ایجاد می‌کند، نهایت خواسته‌‌‌های یک تولیدکننده و تاجر است.
حمایت از واردات به جای تولید
رئیس انجمن صنفی تامین تجهیزات پزشکی و دارویی، همچنین درباره دلیل نایاب شدن برخی داروها گفت: نرخ ارز افزایش یافته و ماده اولیه تولید گران شده است. از طرفی حقوق کارکنان، هزینه بسته‌‌‌بندی، سوخت و انبارش گران شده است، اما به دلیل قیمت‌گذاری دستوری تولیدکننده حق افزایش قیمت ندارد. وی افزود: قیمت‌گذاری دستوری روی تجهیزات پزشکی اعمال می‌شود. تولیدکننده نمی‌تواند کالایی را با زیان تولید کند. درنتیجه تولید انجام نشده و کمبود ایجاد می‌شود و دولت برای جبران آن مجبور است با ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو وارد کند و به جای تولید از واردات حمایت صورت می‌گیرد.
پرداخت مطالبات؛ نیازمند یک راهبرد مناسب
سید‌ابراهیم هاشمی، رئیس هیات‌مدیره انجمن پخش دارو و مکمل‌‌‌های انسانی ایران، نیز با بیان اینکه بودجه تخصیص داده‌شده به حوزه دارو از سوی بیمهها رشد متناسبی نداشته است، گفت: در حوزه دارویار هم با کسری بودجه مواجه هستیم. وی با انتقاد از ورود افراد غیرکارشناس در حوزه صنعت دارویی گفت: شاهد افزایش ۶۰ درصدی مطالبات صنعت دارو از دانشگاه‌‌‌های علوم پزشکی هستیم و دولت باید برای حل افزایش مطالبات بخش خصوصی به یک راهبرد مناسب برسد. هاشمی خاطرنشان کرد: استفاده از اوراق گام تنها بخشی از مشکل صنعت دارو را حل می‌کند و از آنها می‌توان برای پرداخت مطالبات دانشگاه‌‌‌های علوم پزشکی استفاده کرد. پیشنهاد می‌شود دولت زمینه استفاده از این اوراق در پرداخت هزینه‌‌‌های ارزی را هم فراهم کند.
