ویژه نامه سراسری همایش و نمایشگاه چشم انداز صنایع فلزات غیر آهنی

• استراتژی ایران در لیگ معدن‌کاری

  عموم گزارش‌های بین‌المللی که به تحلیل و تفسیر بخش معدن و صنایع معدنی می‌پردازند، آشکارا روی تحولات بازار فلزات اشتراک نظر دارند. این موضوع وقتی درباره صنایع معدن و بخش معدن ایران بحث می‌شود اهمیت دوچندانی دارد. در دنیایی که پیوسته در معرض تغییرات تکنولوژیک است، نیاز به مواد و محصولات جدید برای فناوری‌های متفاوت یک ضرورت انکارناپذیر است و بخش معدن به عنوان بسترساز توسعه صنعتی در جهان بایستی پیوسته با تحولات به‌روز شود.

• لزوم توجه ویژه به صنایع فلزات غیرآهنی

  فلزات غیرآهنی علی‌رغم اینکه از نظر حجم تولید؛ جایگاه قابل‌توجهی در بین تولیدات معدنی ندارند، اما ارزش و ویژگی‌‌‌‌‌های خاص این فلزات، همواره مورد توجه قرار گرفته است و کاربرد آنها در صنایع استراتژیک مختلف، همواره آنها را در زمره صنایع مهم کشورها قرار داده است. از طرفی ارزش بازار جهانی فلزات غیرآهنی فرآوری‌شده در سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۵۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید که گواه اهمیت بسیار زیاد این صنایع در اقتصاد ملی و جهانی است.

• تهاتر غیرفلزی برای تولید ارزش افزوده

  توازن فلزات غیرآهنی تابع شرایط خاصی است. در صنایعی مانند مس، سرب و روی مازاد و از سوی دیگر در برخی کامودیتی‌ها کسری وجود دارد. اما با توجه به ماشین‌آلاتی که در کارخانه‌ها نصب شده، توان تولید حدود ۴۲۰ الی ۴۸۰ هزار تن روی است. همچنین ظرفیت تولید سرب نیز حدود ۴۲۰ هزار تن تولید است که هرگز به این توان نرسیده است. البته اکنون از خاک های کم عیار در مسیر تولید استفاده می شود و به همین دلیل است که شرایط بسیار سختی است. خوشبختانه تولیدکنندگان برخی از فلزات غیرآهنی، توانسته اند سه برابر بازار داخلی تولید کرده و مازاد محصولات خود را به خارج صادر کنند. آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به آن توجه شود این است که باید کیفیت و قیمت تمام شده به صورت رقابتی باشد. متاسفانه در حال حاضر و در تامین مواد داخلی دچار کمبود هستیم. گاهی شاهد این هستیم که کارخانه ها برای تعطیل نبودن، رقابت های بی مورد می کنند.

• فرصت طلایی جهش تولید

  

  شرکت‌ فلزات و مواد آرمان آتورپات (مجری طرح جامع طلا): ایران به‌واسطه ریشه‌های فرهنگی بر‌گرفته از تاریخ و مذهب و همین‌طور شرایط اقتصادی توام با تورم همیشگی، یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان طلای جهان به‌شمار می‌رود. مصرف طلای کشور در سال ۲۰۲۲ (بدون مصرف ناچیز بخش صنعت) در آخرین آمار منتشر شده حدود ۷۲ تن برآورد شده است که ایران را قبل از روسیه و بعد از ترکیه به ششمین مصرف‌کننده بزرگ طلا در جهان تبدیل کرده است. مصرف طلای کشور از سال ۲۰۱۰ تاکنون هیچ‌گاه از ۵۲ تن کمتر نبوده و در بیشینه حالت به حدود ۱۲۸ تن نیز رسیده است.

• صنعت مس، صنعتی خوش آتیه با فرصت‌های تکرارنشدنی

  شرکت‌ فلزات و مواد آرمان آتورپات (مجری طرح جامع مس): صنعت مس کشور در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۲/ ۳ میلیارد دلار ارزش افزوده نصیب کشور کرده که حدود ۷/ ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را شامل می‌شود. علاوه بر این، صنعت مس نقشی بی‌بدیل در تامین ارز مورد نیاز کشور داشته و امکان تهاتر کالاهای اساسی، قطعات خودرو و مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع معدنی مانند بوکسیت را نیز فراهم نموده و از این منظر، یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی کشور به شمار می‌رود. علی‌رغم تمامی مورد ذکر شده، این صنعت هنوز نتوانسته به جایگاه در خور شأن خود در مسیر توسعه و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود با در نظر گرفتن رتبه پنجم کشور در ذخایر معدنی جهان دست یابد. این موضوع و روند رو به نزول بهره‌برداری از ذخایر معدنی مس، به خوبی در نمودار ۱ قابل مشاهده است.

• عوامل موثر بر تولید آلومینیوم اولیه

  

  آلومینیوم که طی ده‌های اخیر با افزایش قیمت و افزایش مصرف‌ و تقاضا همراه بوده است به یکی از فلزات استراتژیک کشورهای معدنی و صنعتی جهان تبدیل شده است. توجه ویژه به روند تولید آلومینیوم از معدن تا شمش و حتی محصولات نهایی می‌تواند صنعت آلومینیوم کشور را متحول کند. تامین پایدار مواد اولیه، هزینه‌های تولید، زیرساخت‌های لازم، وضعیت بازار جهانی و پتانسیل‌های ایران برای تولید این محصولات ازمهم‌ترین عواملی است که باید توسط فعالان حوزه آلومینیوم بررسی و تحلیل شوند.

• ثبات در سیاست های ارزی برای افزایش تولید

  بخش معدن ایران دارای ظرفیت‌های بسیاری است که با بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری بر روی آنها می‌توان شاهد توسعه بخش معدن و صنایع معدنی و همچنین افزایش ارزآوری برای کشور بود. این در حالی‌است که در سال‌های اخیر توسعه بخش معدن توانسته در اشتغال‌زایی نیز نقش آفرین باشد. اما در کنار این موارد چالش‌هایی که گریبان‌گیر معدنکاران و تولیدکنندگان شده‌است می‌تواند مانند ترمزی عمل کند که به یکباره سرعت را کاهش دهد و حتی بسیاری از واحدهای تولیدی را از چرخه خارج کند. این به معنای مرگ سرمایه‌گذاری‌هایی است که در سال های اخیر شکل گرفته‌است. در یک سال اخیر افزایش قیمت ارز در بازار آزاد از موضوعاتی بود که تولید را با چالش‌های بسیاری همراه کرد، این در حالی‌است که بخش معدن و صنایع معدنی خود در حوزه‌های مختلفی مانند تامین زیرساخت‌های جاده‌ای، انرژی و... با مشکلات بسیاری است که حالا افزایش ارز می‌تواند آنها را چند برابر کند آن هم با اجرای سیاست بازگشت صددرصدی ارز به سامانه نیما به قیمت ۲۸۵۰۰ تومان، که علاوه بر کاهش تمایل به صادرات ، تولید را هم کاهشی می‌کند. این در حالی است که شعار سال نیز « افزایش تولید، مهار تورم» است.

• تصور آینده؛ صنعتی متفاوت را تصور کن

  هوشمندسازی معدن اگر در سال‌های گذشته، ترکیبی بدیع و دور از ذهن به‌نظر می‌آمد، اگرچه هنوز سخت و پیچیده به‌نظر می‌آید اما امروز دیگر دور از ذهن نیست. راهِ ورودِ فناوری‌هایِ لبه تحول به صنعتی که در بسیاری موارد حتی سومین مرحله انقلاب صنعتی را نیز تجربه نکرده است، نیاز به طراحی و تأمل، گفتگو و هم‌افزایی و البته جسارت و هوشمندی دارد.