ویژه نامه سراسری همایش و نمایشگاه معدنکاری دیجیتال

• چرا معدنکاری دیجیتال اهمیت دارد؟

  

  اهمیت معدنکاری دیجیتال طی یک دهه اخیر در جهان کاملا پذیرفته شده است. صنعتی که در ابتدا رواج آن محدود بود و برخی موسسات مالی مهم جهانی معدنکاری دیجیتال را مقرون به صرفه نمی‌دانستند. اما امروز تقریبا تمامی گزارش‌های بین‌المللی معتبر هم از اهمیت گسترش آن سخن می‌گویند و هم چشم‌انداز حجم بازار آن را در کوتاه‌مدت و میان‌مدت رو به افزایش اعلام می‌کنند. اکنون پذیرفته شده است که معدنکاری دیجیتال یکی از محرک‌های اصلی کل بازار جهانی است اما توجه به معدنکاری دیجیتال در ایران را می‌توان کاملا مغفول دانست.آگاهی روزافزون از تاثیرات مخرب قرارگیری در معرض اشعه‌های یو وی (uv)، گرد و خاک، سر و صدا، خطرات ناشی از استفاده از مواد شیمیایی و بی‌ثباتی در سطح زمین باعث شد جهان معدن به فکر استفاده از فناوری‌های نوین در عملیات معدنی بیافتد.

• معدنکاری هوشمند؛ یک گذار تدریجی

  

  معدنکاری با شیوه‌های هوشمند از جمله رویکردهایی است که در سالیان اخیر به شکلی جدی، رشته فعالیت‌های مرتبط با اکتشاف، استخراج، فرآوری و تولید مواد معدنی را تحت‌الشعاع قرار داده است. چارچوبی که با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، داده‌های بزرگ، تحلیل‌های هوشمند و ادوات خودآموز و یادگیرنده شکلی نوین از کسب و کار را به فضای معدن آورده است.

• آغاز تحول در معدنکاری

  

  بخش معدن به دلیل تغییرات در فناوری که می‌تواند این صنعت را متحول کند، در لحظه‌ای مهم از تاریخ خود قرار دارد. با وجود اینکه پذیرش فناوری در چند دهه گذشته با کندی روبه‌رو بوده است، فشارهای اخیر ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹، چالش‌های زنجیره تأمین و کاهش نرخ‌ کالاها، نیاز به بازنگری در نحوه انجام عملیات معدنکاری را تسریع کرده است. تحول دیجیتال این پتانسیل را دارد که به شرکت‌های معدنی کمک کند تا هزینه‌های خود را کاهش دهند و سود شرکت را با ساده‌سازی فرآیندهای کاری خود و ارائه بینش روشن‌تر حاصل از داده‌های بیشتر برای هدایت تصمیم‌های استراتژیک، بهبود بخشند. براساس شاخص شتاب دیجیتال، صنعت معدنکاری به میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد نسبت به سایر صنایع از نظر بلوغ تحول دیجیتال عقب‌تر است. این آمار فرصتی خواهد بود برای شرکت‌های معدنکاری پیشرو که بتوانند از سایر شرکت‌های بزرگ پیشی گیرند. براساس مطالعات انجام شده، بهره‌وری عملیات معدنکاری با توجه به فناوری دیجیتال ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت.

• معدنکاری هوشمند؛ ضروری و انکار نشدنی

  

  بخش معدن در حالی به قرن ۲۱ پا گذاشت که چین در ابتدای راه توسعه صنعتی قرار داشت و طی ۲۰ سال، جلوه یک دستگاه هضم مواد معدنی را پیدا کرد. با گسترش اینترنت و شیوع داده در ابعاد بزرگ و قابل تحلیل، رویکردهای سنتی تولید جای خود را به روندهای پیشرو داد و ترکیب ربات‌ها، کنترل از راه دور، فناوری خودران و هوش مصنوعی فضای متفاوتی پیش‌روی بنگاه‌ها قرار داد. معدن هوشمند و معدنکاری دیجیتال هم به عنوان یک چارچوب تحول‌ساز، مقیاس، ایمنی و شکل کار در تولید مواد خام و معدنی را تغییر داد. به رغم پیشرفت معدنکاری هوشمند در جهان، وضعیت در ایران به سامان نیست و جز تعداد کمی از معادن، خبری از توسعه فناوری دیجیتال در بخش معدن نیست. دولت البته نقشه‌هایی برای تحرک این بخش دارد و بخش خصوصی هم کارهایی را پیش برده است.

• عقب ماندگی معدن از فناوری

  

  سرعت پیشرفت ایران در بعضی زمینه‌ها نسبت به سال‌های قبل بهتر شده؛ با این حال نمی‌توانیم بگوییم ما در حوزه‌های مختلف از جمله معدن و صنایع معدنی عقب‌ماندگی نداریم به ویژه که در ۱۰ سال گذشته رشد سرمایه‌گذاری نزدیک به صفر بوده است. در واقع کشور در اکثر قریب به اتفاق حوزه‌های اقتصاد اعم از کشاورزی، صنعت، معدن و خدمات با عقب‌ماندگی تاریخی مواجه شده است.

• هزینه جاماندگی از دیجیتالی شدن

  

  در سراسر دنیا از اینترنت اشیا و سایر نوآوری‌های هوشمندسازی معادن استفاده می‌شود و همین عامل، سبب شده هزینه‌های معادن در سراسر جهان به صرفه‌تر شده و راندمان افزایش یابد. به کارگیری معدنکاری دیجیتال در جهان همچنین بسیاری از عارضه‌ها مانند آسیب‌های جانی و مالی در معادن را نیز کاهش داده است؛ در سیستم دیجیتالی پیاده‌شده در معادن، ماشین‌ها خودران شده‌اند و سنسورهای این دستگاه‌های هوشمند به گونه‌ای طراحی شده که عملا تصادف‌های منجر به حوادث و خسارات جانی و مالی در معدن رخ نمی‌دهد. می‌توان به جرات گفت که معدنکاری دیجیتال در بخش‌های مختلف، اکتشافات اصولی را تسریع، تحلیل‌ها را دقیق‌تر و نقشه‌های زمین‌شناسی را نیز اصولی‌تر کرده است. به زبانی دیگر، در این حوزه، نوآوری‌های جدید رخ داده و همه امور در معدن، با کنترل از راه دور انجام می‌شود.

• پارادایم شیفت با معدنکاری هوشمند

  

  معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت «صمت» مهمترین واحد پیش‌برنده معدنکاری هوشمند در یک دهه آینده است. این معاونت که درحال‌حاضر زیر نظر رضا محتشمی‌پور به تمشیت امور بخش معدن مشغول است، تصویری روشنی از آینده معادن هوشمند در ایران ارائه می‌دهد. تصویری که در پیوند عمیق با ورود کشور به بحث اکتشاف، استخراج، تولید و فرآوری مواد معدنی کمیاب و گران‌قیمت نیز هست. مهدی حمیدی مشاور معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در این گفت‌وگو، ضمن پاسخ به سوالات «دنیای اقتصاد»، ایده‌های سیاستگذار پیرامون نحوه مدیریت بخش معدن و صنایع معدنی را ارائه کرده است.

• سه مانع شرکتی معدنکاری دیجیتال

  

  اقتصاد ایران تمایل به تغییر مسیر دارد اما تولید صنعتی و معدنی بدون تحول فناورانه امکان تغییر مسیر ندارد. در این مسیر دسترسی به اینترنت آزاد و پرسرعت یک ضرورت حیاتی است. اینترنت به عنوان بستر صنعت نسل ۴ و معدنکاری دیجیتال کانون برخی از مهمترین تحولات است و شرکتی همچون ایرانسل به عنوان یکی از ۲ اپراتور اصلی ارائه اینترنت در کشور، برنامه‌هایی برای تغییر مدل کسب‌وکار خود و همکاری با فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی دارد. البته این مساله از سال‌ها پیش آغاز شده اما پیش‌بینی شده امروزه به صورتی فراگیر درآید. «دنیای اقتصاد» به بهانه همایش معدنکاری دیجیتال به سراغ محسن یوسف‌پور، مدیرکل کسب‌و‌کار سازمانی گروه ایرانسل رفته و مهم‌ترین چالش‌های رسیدن به معدن هوشمند را با وی در میان گذاشته است.

• بیانیه مشترک همکاران همایش و نمایشگاه معدنکاری دیجیتال در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان راه‌یافته به مرحله ارزیابی

  معدنکاری و صنایع مرتبط به عنوان یکی از صنایع مادر، به سرعت در حال پیشرفت است و انقلاب صنعتی چهارم و اینترنت باعث شده پیشرفت قابل توجهی پیرامون هوشمندسازی و دیجیتالی‌شدن این صنایع صورت پذیرد.

• سهم صنعت معدن از فناوری

• ائتلاف برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها

  

  از ابتدای راه‌اندازی خانه خلاق و نوآوری به دنبال الگویی بودیم که بتواند با کمک تمام بازیگران نظام اقتصادی، راه را برای اعتلای اقتصاد دانش‌محور و نوآور باز کند. این در حالی است که اکوسیستم نوآور و استارت‌آپی ایران هنوز در مراحل ابتدایی رشد خود است و عملا سهم قابل توجهی از اقتصاد ایران را تصاحب نکرده، به طوری که حجم صادرات دانش‌محور در دنیا برای کشورهایی چون کره‌جنوبی از کل صادرات نفتی ایران در سال ۱۴۰۰ بیشتر است. اکوسیستم نوآوری در ایران البته نمی‌تواند همچون دره سیلیکون ایالات متحده، شنجن چین و بنگلور هندوستان با توجه به وضعیت اقتصادی ایران نقش‌آفرین باشد، اما بازیگران مرزی میان نظام سنتی و نظام نوآور اقتصادی می‌توانند برای توسعه آن، الگویی فراگیر را طراحی کنند.