ویژه نامه سراسری ایران متافو

• بستر فولادی

  نمایشگاه ایران متافو ۱۴۰۳ (IRAN METAFO) یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین رویدادهای صنعت در ایران است که هر سال برگزار می‌شود. این نمایشگاه یک بستر مناسب و استثنایی برای تولیدکنندگان، تامین‌کنندگان، مصرف‌کنندگان و فعالان صنعت فولاد فراهم می‌کند تا آخرین دستاوردهای خود را به نمایش بگذارند و با یکدیگر به تبادل دانش، تجربیات و تکنولوژی روز خود بپردازند.

• نمایشگاه کاربردی

  برگزاری نمایشگاه‌های صنعتی علاوه بر اینکه فرصت ارائه دستاوردهای جدید یک کشور است، زمینه‌ای برای ورود سرمایه‌گذاری و نمایش توانمندی کشورها نیز هست. ایران به‌رغم تحریم سالیان متمادی در حوزه صنایع متالورژی توانمندی خود را حفظ کرده و روند رو‌به‌رشدی را تجربه کرده است.

• آینده مقاوم

  در حالی که سال ۲۰۲۴ کم‌کم جای خود را به سال ۲۰۲۵ می‌دهد، صنعت فولاد جهانی با تغییراتی پویا مواجه است. پیش‌بینی‌های اقتصادی نشان‌دهنده روندهایی در تقاضا، چالش‌های زنجیره تامین و فناوری‌های نوظهور است. این تحلیل به متقاضیان نگاهی استراتژیک به چشم‌انداز صنعت ارائه می‌دهد تا بهینه‌سازی در تامین، قیمت‌گذاری و استراتژی‌های رشد را امکان‌پذیر کند.

• آلیاژ قرن

  فولاد، این ماده ارزشمند و پراهمیت، همواره نقشی محوری در تاریخ صنعتی شدن جهان ایفا کرده است. از نخستین پل‌های فولادی و سازه‌های عظیم صنعتی در قرن نوزدهم گرفته تا آسمان‌خراش‌های بی‌نظیر و پروژه‌های زیرساختی پیچیده قرن بیست‌ویکم، فولاد همچنان نمادی از پیشرفت، استحکام و توانایی بشر در شکل‌دهی به آینده است. اما پشت این آلیاژ ساده و در عین حال استراتژیک، داستانی پیچیده از تغییرات اقتصادی، تحولات فناوری و حتی سیاست‌های زیست‌محیطی نهفته است که سرنوشت آن را در سطح جهانی رقم می‌زند. در قرون گذشته، فولاد به ‌عنوان موتور محرک انقلاب صنعتی به کار گرفته شد و پایه‌های تمدن مدرن را بنا نهاد. اما امروز، نقش فولاد فراتر از یک ماده اولیه ساده است. این صنعت نه‌تنها در خدمت توسعه اقتصادی و اجتماعی قرار دارد، بلکه با چالش‌های جدیدی روبه‌رو است که از مقررات زیست‌محیطی گرفته تا رقابت ژئوپولیتیک و فناوری‌های نوین، همه و همه آن را به یکی از پویاترین و حساس‌ترین بازارهای جهانی تبدیل کرده‌اند.

• جذب سرمایه‌گذاران

  بخش معدن و صنایع معدنی ایران در سال‌های تحریم نقش مهمی در ارزآوری غیرنفتی کشور ایفا کرد و توانست خود را در جایگاهی قرار دهد که شعار «معدن به جای نفت» مطرح شود. اما در چند سال اخیر وضع برخی قوانین و مقررات و بخشنامه‌های غیرکارشناسی باعث شد سرمایه‌گذاران و بسیاری از فعالان معدنی عطای این فعالیت را به لقایش بخشیده یا راهی بخش‌های دیگر تجاری شوند یا سرمایه خود را از کشور خارج کنند. این موضوع زنگ خطر جدی برای بخش معدن و صنایع معدنی است و باید امروز پیش از آنکه شرایط با افزایش تحریم‌ها در پی روی کار آمدن رسمی ترامپ سخت‌تر شود، دولت چهاردهم بستر را برای صادرات بیشتر فراهم کند. در غیر این صورت شاید در ادامه توسعه بخش معدن چندان کار راحتی نباشد و بار دیگر معدن و صنایع معدنی فرصتی دیگر را از دست بدهند.

• ستاره فولادین

  در حالی که تحریم‌های بین‌المللی بند محکمی به صنایع ایرانی زده‌اند اما صنعت فولاد در این میان توانسته است همزمان با فرازوفرودهای موجود، یکی از صنایع استراتژیک و پیشران صنعت کشور باشد. اگرچه در شرایط فعلی این صنعت هم تحت تاثیر واردات محصولات فولادی خارجی قرار گرفته است اما سال‌ها سرمایه‌گذاری در زنجیره فولاد کمک کرده است تا این صنعت تنها متکی به یک یا دو محصول خاص نباشد و بتواند سهم ۵/ ۵درصدی از تولید ناخالص کشور داشته باشد.

• رد پای تراشه‌ها

  ریخته‌گری کسب‌و‌کار مهندسی و ساخت میکروالکترونیک است که از یک کارخانه ساخت نیمه‌هادی یا ریخته‌گری و عملیات طراحی مدار مجتمع (تراشه الکترونیکی است که اجزای مختلف مدارهای الکترونیکی را در یک محیط یکپارچه و بر روی یک ماده نیمه‌هادی (معمولاً سیلیکون) ترکیب می‌کند) تشکیل شده است که هر کدام به شرکت‌های وابسته جداگانه‌ای تعلق دارند.

• جهان آلیاژی

  فلزات غیرآهنی (Non-Ferrous Metals)، فلزات و آلیاژهایی فاقد آهن یا حاوی مقادیر اندکی آهن هستند. فلزات غیرآهنی اولین فلزاتی بودند که انسان‌ها برای شکل‌دهی و ریخته‌گری استفاده کردند. مس، طلا و نقره همگی مواد جذابی برای انسان‌های اولیه بودند، به‌خصوص که این فلزات به اندازه فلزات آهنی در برابر خوردگی حساس نبودند. به‌طور مثال، مس اولین فلزی بود که با فرآیند شکل‌دهی به وسیله‌ای قابل استفاده تبدیل شد و همین روند به آغاز دوره‌ای با عنوان «عصر مس» منجر شد که بعد از گذشت چندین دوره با ایجاد آلیاژهایی از فلزاتی غیرآهنی همچون مس، دوره جدیدی به نام «عصر برنز» آغاز شد؛ این یعنی تاثیراتی که فلزات غیرآهنی در صنعت (به معنای بدوی آن و تا امروز که صنایع های‌تک ایجاد شده‌اند) گذاشته‌اند، بسیار چشمگیر هستند.

• گردش بزرگ

  بازار فلزات غیرآهنی بخش مهمی از گردش مالی جهان را به خود اختصاص داده و با توجه به پیش رفتن جهان به سمت انرژی‌های سبز و کاهش گازهای گلخانه‌ای، این بازار سیار مورد توجه قرار گرفته و بخش مهمی از اقتصاد بسیاری از کشورها بر مبنای این بازار ایجاد شده است.

• جنگ تیتانیوم

  

  تیتانیوم به حدی فلز مهمی است که بسیاری بر این باورند که جنگ‌های بزرگ دنیا بر سر آن شکل گرفته است. مثلاً اوکراین یکی از کشورهای دارای معادن تیتانیوم بوده و بسیاری هدف روسیه از حمله به اوکراین را همین امر عنوان کرده‌اند.

• فقط کمی آهن

  فلزات غیرآهنی به عنوان یکی از ارکان کلیدی در اقتصاد صنعتی ایران شناخته می‌شوند و نقش مهمی در ایجاد ارزش افزوده، ارزآوری و اشتغال‌زایی ایفا می‌کنند. این فلزات، که شامل مس، آلومینیوم، سرب، روی، نیکل و فلزات گرانبهایی مانند طلا هستند، در صنایع مختلف به دلیل خواص ویژه خود کاربرد گسترده‌ای دارند. برای مثال، مس در صنایع الکترونیک و تولید سیم‌های برق، آلومینیوم در حمل‌ونقل و ساخت‌وساز، و سرب در تولید باتری‌ها استفاده می‌شود.

• فهرست بلند دستاوردهای صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد از راه‌اندازی خط تولید کلاف تا واحد لوله‌سازی

  

  مهندس هوشنگ انوری، مدیرعامل شرکت صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد در مورد دستاوردهای این شرکت در یک سال اخیر اظهار کرد: به‌رغم چالش‌های فراوان در حوزه‌های تامین پایدار گاز و برق، تخصیص ارز، سرکوب نرخ ارز حاصل از صادرات فولاد و رکود بازارهای داخلی و خارجی، شرکت صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد گام‌های مستحکمی در حوزه توسعه برداشت که از این میان می‌توان به ورود پرقدرت به بازار فولاد آلیاژی، راه‌اندازی واحد تولید کلاف، راه‌اندازی واحد تولید لوله‌های بدون درز و بهره‌برداری از واحد کنسانتره‌سازی اشاره کرد.

• فلز سبک‌بال

  بررسی روند رشد و توسعه کشورهای مختلف جهان حاکی از نقش تاثیرگذار آلومینیوم به عنوان فلزی استراتژیک، در اقتصاد کشورهاست. استراتژیک بودن آلومینیوم به نقش فزاینده‌ای که این فلز سبک در صنایع مختلف دارد، برمی‌گردد. صنایع نظامی، حمل‌ونقل، خودروسازی، هوا-فضا، پزشکی، ساختمانی، تاسیساتی، بهداشتی، غذایی و... از اصلی‌ترین صنایعی هستند که مصارف بالای آلومینیوم دارند. از همین‌رو هرگونه خلل در روند تولید این فلز محبوب و پرکاربرد، به‌طور مستقیم بر وضعیت تولید و رشد صنعتی کشورها تاثیرگذار است.

• فلز گرانبها

  ایران چهل‌و‌ششمین تولیدکننده طلا در جهان به شمار می‌آید و ۲/ ۰ درصد از تولید جهانی طلا را به خود اختصاص می‌دهد. ایران به دلیل قرار گرفتن روی کمربند کانی‌سازی طلا، پتانسیل بالایی برای افزایش ظرفیت تولید این ماده معدنی در اختیار دارد. اکنون ۷۴ کانسار طلا در ایران شناخته شده که زرشوران و آق‌‌دره در آذربایجان غربی، داشکسن در کردستان، موته در استان اصفهان، کوه زر در استان خراسان رضوی و خارونا در استان آذربایجان شرقی مهم‌ترین کانسارهای این فلز در ایران به شمار می‌آیند و در حال حاضر ۲۴ معدن طلای فعال در کشور وجود دارد. طبق گزارش وزارت صمت هم‌اکنون سالانه حدود ۱۰ تا ۱۲ تن طلا در کشور استخراج می‌شود که نسبت به سال ۹۱ رشد ۱۴برابری داشته است. با این حال چالش‌های تولید طلا در ایران آنقدر زیاد است که جذابیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در این حوزه را از بین برده است.

• ریخت ریخته‌گری

  ریخته‌گری فلزات غیرآهنی (فلزاتی مانند مس، برنز و سپس برنج) تاریخی غنی دارد که به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. این هنر در تمدن‌های باستانی شکل گرفت، جایی که این فلزات به دلیل قابلیت انعطاف و دوام بالای خود بسیار ارزشمند بودند. اولین کارگاه‌های ریخته‌گری در خاورمیانه و مدیترانه به وجود آمدند و پیشرفت‌های مهمی در مصر باستان، بین‌النهرین، یونان و روم حاصل شد. این فرهنگ‌ها تکنیک‌هایی مانند ریخته‌گری با موم و ریخته‌گری در ماسه را توسعه دادند که امکان تولید اشیای پیچیده، ابزار و سلاح را فراهم کرد. نخستین ریخته‌گری فلزات به حدود چهار هزار سال پیش از میلاد برمی‌گردد؛ زمانی که طلا به دلیل نرم بودن به ‌عنوان اولین فلز ریخته‌گری شناخته شد. قدیمی‌ترین ریخته‌گری نیز به قورباغه مسی برمی‌گردد که در حدود ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد در بین‌النهرین ساخته شد. برنز که سخت‌تر از طلا بود، فلز دیگری بود که برای ریخته‌گری انتخاب شد. مصریان باستان از برنز استفاده زیادی می‌کردند، به‌طوری که ریخته‌گری برنز نقش بی‌بدیلی بر قدرت آنها داشت. چینی‌ها نیز در حدود ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد از ریخته‌گری شن در ذوب فلزات استفاده کردند و چدن را حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد معرفی کردند که به‌طور عمده در کشاورزی کاربرد داشت.

• هوش مصنوعی در معدن

  صنعت معدن همواره در خط مقدم پیشرفت فناوری بوده است. از موتور بخار که استخراج زغال‌سنگ را سودآور کرد تا تکنیک‌های پیشرفته حفاری، نوآوری نقش کلیدی در بهره‌وری و کارایی ایفا کرده است. در سال‌های اخیر هوش مصنوعی تاثیری بسزا در تغییر بازی فعالیت‌های معدنی داشته است؛ از امکان کشف‌های جدید تا ارتقای اتوماسیون، افزایش تولید، ایمنی و شیوه نگهداری.

• خداحافظی رویای خودکفایی با تخصیص ارز نیمایی

  سیاستگذاری‌های کلان اقتصادی و صنعتی کشور در دو دهه اخیر در زمینه خودکفایی به سمت و سویی رفته که تمامی صنایع به خصوص صنعت خودرو را به شدت درگیر کرده‌است. در نتیجه سیاستگذاری‌ها، بخش صنعت کشور با سرمایه‌گذاری‌های کلان به تولید داخلی ورق گالوانیزه رسیده و ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای پاسخگویی به نیاز صنعت خودروسازی کشور ایجاد کرده است اما اکنون آمارها نشان می‌دهد واردات ورق گالوانیزه ، نه‌تنها مانعی برای رونق تولید داخلی شده، بلکه محصولات داخلی را نیز در انبارها انباشته کرده‌است. بررسی داده‌های بورس کالا که مرجع اصلی معاملات این محصول به شمار می‌رود،‌ حاکی از آن است که تقاضای کافی برای خرید ورق‌های داخلی وجود ندارد و میزان معاملات این محصولات به شدت کاهش یافته است.

• به سوی سود

  «نرم‌افزار هوشمند محاسبات شارژ کوره ریخته‌گری به منظور افزایش سرعت تولید، کاهش هزینه مواد اولیه مصرفی، جلوگیری از ضایعات ناشی از آنالیز خارج از محدوده طراحی و پیاده‌سازی شد.» اواسط دهه ۹۰ این خبر منتشر شد و نویدبخش روزگار جدیدی برای صنعت فولاد و ریخته‌گری بود. آن روزها خبری از هوش مصنوعی و تحولات امروز دیجیتال نبود اما همان میزان رشد، توسعه قابل لمسی را ایجاد کرد. زمان گذشت و روز و روزگار AI فرا رسید. حالا نوبت صنعت ریخته‌گری بود که با هوش مصنوعی متحول شود. «اگر سرعت تولید و کاهش هزینه‌های مواد اولیه و... با تکنولوژی ۱۰ سال پیش پیشرفت کرد، چه انقلابی با هوش مصنوعی قرار است صورت گیرد؟» به نظر می‌رسد این باید سوالی باشد که ذهن تولیدکنندگان و صنعتگران را به خود مشغول کرده و احتمالاً برای رویارویی با این جهش ذوق‌زده هستند؛ چراکه به استناد مواردی که در این گزارش بیان شده، هوش مصنوعی متحول‌کننده حوزه فعالیتشان خواهد بود. در زیر با استفاده از داده‌های منتشرشده در سایت‌های اختصاصی برخی از صنعتگران حوزه ذکر‌شده و با اشاره به محتواهای رسانه‌ها به بررسی رابطه هوش مصنوعی با صنعت ریخته‌گری خواهیم پرداخت.

• پیشتازی قدیمی‌ترین فلز

  مس تاریخ و تمدن بشر را برای هزاران سال شکل داده است. در قرن بیستم، داستان مس به‌طور جدایی‌ناپذیری با افزایش تقاضای برق مرتبط بود. زمانی که ما نیروی الکتریکی را مهار کردیم، مس به یک ماده ضروری تبدیل شد که برای سیستم‌های انرژی و فناوری مدرن ما بسیار مهم است. در طول قرن بیست و یکم، ما انتظار داریم که مس به عنوان یک عنصر اساسی برای زندگی مدرن باقی بماند، زیرا جهان به دنبال بهبود استانداردهای زندگی برای میلیاردها نفر است، به سمت اقتصاد انتشار گازهای گلخانه‌ای صفر (GHG) حرکت می‌کند و برای دیجیتالی کردن بیشتر صنایع و جوامع خود می‌کوشد.

• کیمیای مس

  داستان مس را باید به در‌ازای تمدن بشر دید؛ فلزی که بشر آن را پیش از آهن کشف کرد و مورد استفاده قرار داد، به‌طوری‌ که با بررسی آثار به‌جامانده از گذشتگان متوجه می‌شویم که کشف فلز مس و کاربرد آن در زندگی ایرانیان به هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. همچنین با بررسی موقعیت جغرافیایی و تاریخچه زندگی بشر در مناطقی مثل تپه‌های زاغه، تپه سیلک و تل ابلیس، می‌توان با قطعیت گفت که کشف مس و استخراج آن نخستین‌بار از این مناطق آغاز شده است و اکنون مس به ‌عنوان سومین فلز پرکاربرد در جهان روزهای پررونق خود را می‌گذراند، در حالی که آینده آن هر روز درخشان‌تر از قبل به نظر می‌رسد.

• جای خالی سرمایه‌گذاران

  «سرمایه‌گذاری چگونه می‌تواند به سامان‌دهی صنعت و معدن ایران کمک کند؟» پاسخ به این پرسش با نگاهی به گذار ۲۰۰ساله از ورود صنایع ماشینی به این سرزمین و البته در عصر حاضر با ورود موجی از تحریم‌های مالی، تجاری و بانکی از دهه ‌۲۰۱۰ چندان ساده نیست.