بسیاری از نخبگان ایرانی با دستیابی به موفقیت‌های چشمگیر در سطح جهانی، جایگاه ویژه‌ای در جوامع علمی بین‌المللی کسب کرده‌اند که این دستاوردها می‌تواند با حمایت کافی و ایجاد بسترهای مناسب، به توسعه علمی و فناوری کشور کمک کند. این امر مستلزم فراهم‌ آوردن شرایطی است که نخبگان بتوانند ایده‌های خود را به‌صورت موثر در کشور به‌کار بگیرند. ایجاد فرصت‌های مناسب شغلی، پژوهشی و امکانات پژوهشی از جمله اقداماتی است که می‌تواند موجب بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت نخبگان و استعدادهای برتر شود.

با نگاهی به آینده، اگر کشور بتواند شرایطی را فراهم آورد که نخبگان از فرصت‌های پژوهشی در داخل کشور بهره‌مند شوند، می‌توان انتظار داشت که این سرمایه انسانی به تحقق اهداف بلندمدت علمی و فناوری کشور کمک کند. بهره‌گیری از این ظرفیت می‌تواند جایگاه ایران را در رتبه‌بندی‌های علمی جهانی ارتقا دهد و مسیر دستیابی به خودکفایی علمی و اقتصاد دانش‌بنیان را هموار سازد.برنامه سرآمدان علمی ایران یکی از طرح‌های کلیدی در این مسیر به‌شمار می‌آید که با هدف شناسایی، حمایت و تقویت دانشمندان و پژوهشگران برجسته ایرانی در حوزه‌های مختلف علمی و پژوهشی به اجرا درآمده است.

شناسایی و حمایت از پژوهشگران و استادان برجسته دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی، گامی است که این برنامه در مسیر توانایی و ظرفیت بالایی در تولید علم و پیشبرد پروژه‌های علمی برداشته است.این رویداد از جهات متعددی اهمیت دارد. برنامه سرآمدان، نخست از طریق شناسایی و تقویت نخبگان علمی، به توسعه سریع‌تر و کارآمدتر دانش و فناوری در کشور کمک می‌کند و دستیابی به جایگاه علمی برتر در سطح جهانی را هدف می‌گیرد. همچنین با حمایت از نخبگان، زمینه فعالیت پژوهشگران ایرانی در داخل کشور فراهم می‌آید که این موضوع نقشی حیاتی در کاهش مهاجرت نخبگان و حفظ سرمایه‌های انسانی دارد. علاوه بر این، این برنامه فرصتی برای گسترش فعالیت‌های پژوهشی میان‌رشته‌ای و انجام پروژه‌های بزرگ علمی در ایران ایجاد کرده است. از سوی دیگر، حضور و مشارکت فعال دانشمندان برجسته در عرصه‌های جهانی از طریق این برنامه، جایگاه علمی ایران را در مجامع بین‌المللی تقویت می‌کند.

بنیاد ملی علم ایران و معاونت علمی ریاست‌جمهوری به‌عنوان دو نهاد اصلی پشتیبان برنامه سرآمدان علمی، وظایف متعددی را برعهده دارند. بنیاد ملی علم ایران در زمینه شناسایی و انتخاب نخبگان علمی، ارائه حمایت‌های مالی و سازمان‌دهی فعالیت‌های پژوهشی نقشی اساسی دارد. این بنیاد همچنین با ارزیابی کیفیت پژوهش‌ها و تعیین استانداردها، به ارتقای سطح علمی کشور کمک می‌کند.از سوی دیگر، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌عنوان یک نهاد مهم حمایتی و سیاستگذار، از طریق تدوین سیاست‌های کلان علمی، توسعه بسترهای نوآوری و فناوری و ایجاد ارتباط با نهادهای علمی و صنعتی بین‌المللی، از سرآمدان علمی ایران پشتیبانی می‌کند. نقش این معاونت در تامین بودجه و تسهیل امور اجرایی برای ارتقای وضعیت علمی کشور بسیار پررنگ است.

برنامه سرآمدان علمی ایران با حمایت نهادهای علمی از جمله بنیاد ملی علم ایران و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، نقشی حیاتی در شناسایی، حمایت و توسعه ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور ایفا می‌کند. این برنامه، با ارائه حمایت‌های گوناگون به پژوهشگران نخبه، به تحقق اهداف علمی کشور در سطح ملی و بین‌المللی کمک کرده و بستری برای پیشرفت علمی و حفظ نخبگان در ایران فراهم آورده است.حمایت از نخبگان و دانشمندان ایرانی می‌تواند زمینه را برای تحقق پروژه‌های بزرگ علمی و فناوری فراهم کند و توانمندی‌هایشان در حوزه‌هایی همچون نانو فناوری، مهندسی پزشکی، هوش مصنوعی و انرژی‌های تجدیدپذیر، به پیشرفت علمی کشور کمک کنند. همچنین، تمرکز بر ایجاد شبکه‌های علمی میان‌رشته‌ای و امکان همکاری‌های بین‌المللی، به توانمندسازی هرچه بیشتر نیروی انسانی نخبه ایرانی و افزایش تعاملات علمی با جهان منجر می‌شود.

* معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری