دوازده پاسخ به پمپئو

سیدحسین موسویان پژوهشگر ارشد دانشگاه پرینستون مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا لیستی از خواسته‌های آمریکا از ایران با تهدید شکست ایران ارائه کرد. مواضع جنگجویانه وی یک هفته بعد از خروج ترامپ از برجام چیزی به‌جز تقاضای تسلیم محض ایران نبود. اوگفت که تحریم‌ها مجدد با تاثیرگذاری کامل باز خواهند گشت و ایران باید بداند که این تازه اول کار است. دوازده خواسته پمپئو ناشی از عدم درک درست او از سیاست خارجی ایران، حقوق بین‌الملل و واقعیت‌های منطقه است.

اولین درخواست پمپئو این بود که ایران باید همه جنبه‌های نظامی فعالیت‌های هسته‌ای قبلی‌اش را به آژانس اتمی اعلام کند. درحالی‌که طبق برجام، موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران بعد از سال‌ها رسیدگی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامل بازرسی از سایت‌های نظامی ایران، ارزیابی و جمع‌بندی نهایی حاصل و پرونده آن نیز توسط آژانس بسته شد. دومین درخواست پمپئو در مورد توقف غنی‌سازی وآب سنگین ایران نیز مخالف پیمان عدم اشاعه(ان پی تی) است. زیرا که طبق این معاهده کشورهای عضو حق بهره‌مندی از تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای شامل غنی‌‌سازی را دارند و به همین دلیل هم ایران همچون ژاپن و آرژانتین و برزیل، غنی‌‌سازی مشروع و قانونی دارد. ضمن اینکه برجام و مصوبه شورای امنیت سازمان ملل هم این حق ایران را به رسمیت شناخته است. سومین درخواست پمپئو در مورد دسترسی بدون قید و شرط آژانس است. براساس برجام، ایران بالاترین استانداردهای شفافیت در برنامه هسته‌ای را پذیرفته است که شامل پادمان، پروتکل الحاقی و ترتیبات فرعی کد ۱/ ۳ است و طبق نرم‌های بین‌المللی استاندارد بالاتری هم وجود ندارد.

چهارمین مورد پمپئو اینکه ایران باید توسعه برنامه موشکی بالستیک و پرتاب موشک‌‌هایی که قابلیت حمل سلاح هسته‌ای دارند را متوقف کند. درحالی‌که اساسا ایران توان موشکی با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای ندارد. برنامه موشکی ایران ازآن زمان شکل گرفت که ایران قربانی موشک‌های صدام شد و ناچار به دفاع بود. در تاریخ معاصر، هیچ ملتی به اندازه ایرانی‌ها قربانی موشک نبوده است. توان موشکی ایران برای ایجاد بالانس با توان موشکی عربستان و اسرائیل و جهت بازدارندگی حمله احتمالی نظامی آمریکا، ضروری است. پنجم اینکه پمپئو خواسته که ایران تمامی شهروندان آمریکایی را از زندان آزاد کند. این خواسته به‌قدری غیرمشروع است که اگر ایران از آمریکا بخواهد که همه اتباع ایرانی زندانی در آمریکا را آزاد کند. ششم اینکه پمپئو مدعی شد که ایران باید به اصطلاح حمایت از «گروه های تروریستی مثل حزب‌الله و حماس را متوقف کند.» حماس و حزب‌الله هر دو طی انتخابات آزاد مردمی در فلسطین و لبنان رای آورده‌اند و بنابراین پایگاه مشروع مردمی دارند، به‌ویژه اینکه حزب‌الله در انتخابات اخیر لبنان پیروزی چشمگیر داشت. بنابراین خواست پمپئو در تضاد با خواست مردم لبنان و فلسطین است و نه ایران.

اما راجع به موضوع تروریسم واقعیت این است که اولا ترامپ در دیدار اخیر خود با امیر قطر رسما اعتراف کرد که عربستان و امارات و قطر هر سه متحد آمریکا، حامی تروریسم بوده‌اند و ثانیا نخست‌وزیر سابق قطر هم اعتراف کرد که آمریکا و متحدان عربش از گروه‌های تروریستی در سوریه حمایت کرده‌اند. هفتمین خواست پمپئو این بود که ایران به حاکمیت عراق احترام گذاشته و اجازه دهد که نیروهای بسیجی مردمی عراق، خلع سلاح شوند. این خواسته آمریکا نیز خلاف واقعیات است، زیرا این آمریکا است که هزاران سرباز به همراه پایگاه نظامی در عراق دارد و ائتلاف‌هادی عامری فرمانده نیروهای مردمی عراق نیز در انتخابات مردمی اخیراین کشور به پیروزی بزرگی دست یافت. ضمن اینکه مقامات نظامی عراق هم تاکید کرده‌اند که بدون ایران، بغداد به‌دست داعش سقوط کرده بود. اما مخالفت پمپئو با نیروهای مردمی عراق که تنها شیعه هم نیستند، مخالفت با فتوای مرجعیت شیعه عراق، آیت‌الله سیستانی نیز هست، بنابراین این خواسته هم در تضاد با خواست مردم عراق است و نه ایران.

هشتم اینکه پمپئو خواست که ایران با ختم حمایت از حوثی‌ها، از یک راه‌حل مسالمت‌آمیز برای حل بحران یمن حمایت کند. از آغاز تجاوز نظامی عربستان به یمن، که طبق ارزیابی سازمان ملل فاجعه‌بارترین مصیبت انسانی معاصر را موجب شده، ایران خواستار راه‌حل سیاسی بوده است. آقای ظریف وزیر خارجه ایران، در آوریل ۲۰۱۵، طرح چهار ماده‌ای صلح یمن را پیشنهاد کرد.

در پاسخ به نهمین تقاضای پمپئو در مورد خروج ایران از سوریه اینکه نیروهای ایران و روسیه براساس درخواست دولت قانونی سوریه در این کشورحضور دارند و طبق مقررات بین‌الملل حضور نیروهای آمریکایی در سوریه غیرقانونی است زیرا دولت سوریه مخالف است. ضمن اینکه خواسته پمپئو مغایر حق حاکمیتی دولت سوریه و تلاش دمشق در مبارزه با تروریسم است. پمپئو در دهمین خواسته خود ایران رامتهم به حمایت از طالبان و القاعده در افغانستان کرده و خواستار توقف آن شده است که کلیت این ادعا دروغ است. ایران سال‌ها با القاعده و طالبان جنگیده و این دوگروه وابسته به آمریکا و عربستان هم، طبق اظهارات رسمی خانم هیلاری کلینتون وزیرخارجه وقت آمریکا در سال ۲۰۱۱، توسط آمریکا و متحدانش ایجاد شدند. وزیرخارجه آمریکا همچنین در یازدهمین خواست خود خواستار توقف حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران ایران از به اصطلاح تروریسم شده است. ماموریت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران دقیقا مثل ماموریت نیروی سنتکام آمریکا است با این تفاوت که عملیات نیروی قدس برای حفظ امنیت مرزها و منافع ملی ایران در منطقه خودش است، درحالی‌که عملیات نیروی سنتکام آمریکا هزاران مایل خارج از مرزهای خودش بوده و دخالت در منطقه خاورمیانه است.

و بالاخره دوازدهمین خواست پمپئو اینکه ایران باید به تهدید همسایگانش که بیشترشان هم‌پیمان آمریکا هستند پایان دهد. ظاهرا پمپئو تاریخ را فراموش کرده که این صدام، رهبر یک کشور عربی، بود که با حمایت آمریکا و متحدانش به ایران تجاوز کرد و صدها هزار ایرانی را به خاک و خون کشید. حقیقت دوم هم اینکه این آمریکا است که با حملات نظامی به کشورهای منطقه همچون عراق و افغانستان و لیبی، منطقه را بی‌ثبات و غرق در بحران کرده است. لیست خواسته‌های دوازده گانه پمپئو تکرار سیاست‌های چهل ساله آمریکا در مورد ایران است که قبلا آزمایش شده و شکست خورده، منطقه را بی ثبات کرده، نتیجه معکوس داشته و چیزی هم به‌جز خودزنی عاید آمریکا نکرده است. خواسته‌های غیرعملی او چیزی به‌جز سیاست تغییر رژیم در ایران نیست که نتیجه آن مرگ دیپلماسی و مسیر جنگی خانمانسوز است. امروز جهان به دیپلماسی نیاز دارد. بحران هسته‌ای ایران تنها بحران در منطقه بود که از طریق دیپلماسی حل شد. باید از این مدل برای حل سایر بحران‌ها استفاده کرد.