سیاست خارجی

دنیای‌اقتصاد: در اولین روز از پنجمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران که دیروز ۸ مهر به میزبانی گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» در هتل المپیک تهران برگزار شد، هادی خسروشاهین دبیر گروه خبر و دیپلماسی «دنیای‌اقتصاد» به بحث چشم‌انداز سیاست خارجی در دولت چهاردهم پرداخت. وی تحلیل خود را بر مبنای یک چارچوب نظری «کمتر استفاده‌شده در گفتارهای علمی در سیاست خارجی ایران» قرارداد.

سعیده‌سادات فهری: آغاز سفر رئیس‌‌‌جمهور به آمریکا و حضور در مجمع سالانه سازمان ملل متحد در نیویورک، شایعات درباره کلید خوردن دوباره گفت‌وگو میان ایران و کشورهای درگیر در پرونده هسته‌‌‌ای را شدت بخشیده و امیدواری به بازگشت برجام به صحنه سیاست خارجی را افزایش داده است. اما آیا برجام که قراردادی مربوط به سال ۲۰۱۵ است و نطفه آن حدود یک‌دهه پیش بسته شد، امکان احیا دارد؟ آیا این توافق تاریخی که زمینه‌‌‌ساز برچیده شدن برخی از تحریم‌‌‌های جهانی علیه ایران بود، هنوز زنده است؟

ايسنا: مسعود پزشکیان گسترش تعامل و روابط با همه کشورهای دنیا بر اساس احترام متقابل را محور حرکت دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی عنوان کرد و گفت: با هیچ کشوری دعوا نداریم و بنای ما گسترش روابط بر اساس احترام متقابل است، اما قطعا حرف زور را نیز نخواهیم پذیرفت.

در نظام بین‌الملل در حال‌ گذار با تکانه‌های سیاسی معنادار در میانه زوال نظم کهنه و نظم‌یابی جدید، الگوی رفتار سیاست خارجی بازیگران، اقتصادمحور و با منطق کنش‌‌‌های بده‌بستان تنظیم شده است. در فرآیند نقش‌یابی دیپلماسی اقتصادی، دولت‌ها در تلاشند سهم خود از کیک جهانی را افزایش دهند و زمینه جایگاه‌یابی در زنجیره‌های تامین و تولید ارزش جهانی را پیدا کرده و ارتقا دهند.

تحرکات سیاست خارجی دولت چهاردهم به‌طور روشنی در چارچوب دکترین همسایگی گام برمی‌دارد و در سیاست اعلامی دولت این امر تبلور داشته است. عباس عراقچی در سخنرانی در مجلس شورای اسلامی به صراحت تاکید کرد که توسعه روابط با کشورهای همسایه اولویت اول وزارت خارجه است. در این میان نکته حائز اهمیت توجه ویژه دولت به رابطه با کشورهای خلیج فارس بوده است که این امر به‌طور ویژه در تماس‌ها، دیدارها و اظهارات مقامات وزارت خارجه تجلی دارد. شیخ محمد بن عبد الرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر در سفر هفته گذشته…

جلب مشارکت مردم برای تحقق رشد تولید و توسعه صادرات غیرنفتی، ضرورت انکارناپذیری از گذشته و برای حال و آینده کشور است و قطعا این مشارکت در بستری فرهنگی و اجتماعی به‌عنوان زیرساخت اساسی همراه با اراده سیاسی و تامین الزامات آن از سوی حاکمیت و دولت شکل خواهد گرفت.رویکرد توازن و عملگرایی سیاست خارجی در دولت چهاردهم به‌منظور آماده‌سازی افکار جهانی برای شروع همکاری‌های مجدد با اقتصاد ایران پیام نویدبخشی است که با پیگیری و مطالبه مستمر مردم می‌تواند مسیرهای تازه‌ای را برای ایجاد تعاملات سازنده منطقه‌ای…

وزیر خارجه محترم دولت چهاردهم، در روزهای نخستین کاری خود بارها بر اولویت شرق در سیاست خارجی کشور تاکید داشتند! پرسش اول از ایشان این است که آیا این سیاست به غیر از ادامه راه گذشته است؟ آیا از سیاست خارجی سال‌های گذشته عایدی برای کشور و شهروندانش حادث شده است که باید در بر همان پاشنه بچرخد؟ آیا قرار نبوده دولت پزشکیان اولویت‌ها را تغییر دهد تا راه تازه‌ای باز شود؟ پرسش دوم اما، پرسشی عمیق‌تر است، دیپلمات‌ها و استراتژیست‌های ما نهایت شرق را چه می‌بینند که حاضرند اولویت و سرنوشت کشور را به آن گره …

اولویت حل مسائل اقتصادی کشور به‌طور اجماعی در دستور کار نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. شرط لازم ولی ناکافی در این راستا، استقرار ثبات و پایان‌بخشی به وضعیت بی‌ثباتی و عدم قطعیت حاکم بر فضای عمومی حکمرانی در کشور است. حال پرسش بنیادین در این موقعیت این است که آیا سیاست وفاق و مجموعه‌ اولویت‌های اعلام‌شده سیاست‌ خارجی دولت چهاردهم می‌توانند مقدمات شرط لازم را برای دستیابی به ثبات فراهم آورند؟

ایرنا: رئیس‌جمهور گفت: در دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران توسعه همکاری با کشورهای همسایه و منطقه، به ویژه جمهوری ازبکستان در اولویت سیاست خارجی قرار دارد.

دنیای اقتصاد-کيوان حسين‏‏‌وند: بهره بردن از دیدگاه ژئوپلیتیک در تحلیل روابط اجتماعی یک جامعه، نکات برجسته‌ای را مشخص می‌کند. نظر به توان جغرافیا در توضیح‌دهی نحوه توزیع قدرت و منافع درون مرزهای یک کشور، باید یادآور شد که جغرافیا همچنین می‌تواند بر روابط سیاست خارجی آن کشور نیز اثر بگذارد؛ مساله‌ای که با اضافه شدن مفهوم «تصور جغرافیایی» می‌تواند بخش زیادی از رفتار دیپلماتیک یک کشور را توضیح دهد. یادداشت حاضر تلاشی در جهت بازنمایی رهیافت ژئوپلیتیک و ارائه بینشی اقتصادی و سیاسی از آن در تحلیل کلان‌‌‌رفتارهای یک جامعه است.

ایرنا: وزیر امور خارجه ایران عنوان کرد: حرکت به سمت یک «منطقه قوی و مّتحد» از طریق گفت‌وگو، همکاری، هم‌افزایی و همدلی با کشورهای منطقه از اولویت‌های سیاست خارجی دولت چهاردهم است.

ایسنا: عراقچی گفت: در مذاکرات ۱۴۰۰، مذاکرات مربوط به نحوه بازگشت به برجام بود و در مورد خود برجام هیچ مذاکره نداشتیم. اکنون مقداری شرایط متفاوت شده است و ما باید با یک نگاه متفاوتی وارد صحنه شویم.

نام عراقچی در دهه ۹۰ با برجام و ظریف گره خورد، اما بازگشت دیپلمات کارکشته به عرصه سیاست خارجی، آن‌‌‌هم در سمت سکاندار اصلی، نگاه‌‌‌ها را به مواضع وی در چهار حوزه هسته‌‌‌ای، منطقه‌‌‌، شرق‌‌‌گرایی و اقتصاد معطوف داشته است. عراقچی که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ یکی از مذاکره‌کنندگان کلیدی هسته‌‌‌ای بود، از سال ۲۰۲۱ تاکنون سمت دبیری شورای راهبردی روابط خارجی را برعهده داشت و از این‌رو در حوزه منطقه نیز تجارب مذاکراتی کسب کرده است. اگر این عضو مشهور وزارت خارجه، وزیر شود باید پرونده‌‌‌های مهمی را هدایت کند…

سید عباس عراقچی، مرد نام‌‌‌آشنای دیپلماسی هسته‌‌‌ای چند قدم تا وزارت خارجه فاصله دارد؛ با توجه به سابقه وی در مذاکرات هسته‌‌‌ای در کنار محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق که به توافق برجام منتهی شد، این پرسش شکل می‌گیرد که آیا وزیر خارجه پیشنهادی می‌‌‌تواند مسیرگشای مذاکرات هسته‌‌‌ای و لغو تحریم‌‌‌ها باشد؟ در این خصوص باید توجه داشت که ما در حوزه برجام با چالش‌‌‌های زیادی مواجه هستیم و حتما آقای عراقچی به‌تنهایی نخواهد توانست این گره را باز کند، چرا که در گذشته هم شاهد بودیم که وزارت خارجه در واقع…

سید عباس عراقچی، نامی آشنا در عرصه سیاست خارجی ایران، به‌ویژه در سال‌های مذاکرات هسته‌‌‌ای است؛ مردی که با چهره‌‌‌ای آرام و صدایی رسا، نمایندگی دیپلماسی ایرانی را در پیچیده‌‌‌ترین مذاکرات بین‌المللی برعهده گرفت و توانست نقش محوری را در دستیابی به توافق هسته‌‌‌ای برجام ایفا کند و اکنون احتمالا سکان وزارت خارجه ایران را به دست می‌گیرد. او که به زبان انگلیسی و به دلیل رشته تحصیلی‌‌‌اش، به اندیشه‌‌‌های سیاسی مسلط است، پس از حضور در دستگاه وزارت خارجه ایران به فردی اثرگذار و توانمند بدل شد. او را…

چین و روسیه به‌طور سنتی دو شریک مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌‌‌روند. علاوه بر تلاش جهت توسعه روابط دوجانبه، تهران مناسبات و روابط در قالب‌‌‌های چندجانبه‌‌‌ای را که این دو کشور از نقش‌‌‌های محوری در آنها برخوردارند نیز در دستور کار قرار داده است. تلاش‌‌‌های طولانی‌مدت در جهت عضویت در سازمان همکاری شانگهای یا بریکس از چنین مبنایی برخوردار است. با توجه به آنکه یکی از عوامل بسیار مهم و نقش‌آفرین در توسعه روابط با این دو قدرت، فشارهای غرب و تلاش جهت انزوای ایران بر سر موضوعات…

دنیای اقتصاد -صدیقه نژادقربان: شاخص‌‌‌های توسعه‌‌‌ای گردشگری جهان حاکی از آن است که ایران با وجود پتانسیل‌‌‌های لازم در جاذبه‌‌‌های گردشگری نتوانسته جایگاه چندانی در جهان به‌‌‌دست آورد، زیرا توسعه گردشگری نیازمند فراهم‌‌‌سازی مجموعه‌‌‌ای از امکانات، زیرساخت‌‌‌ها، سیاست ‌‌‌خارجی قوی و تقویت مدیریت و زیربناهای اصلی توریسم است و تنها به داشتن جاذبه‌‌‌های گردشگری محدود نمی‌شود.

دنیای اقتصاد: ولی نصر و نرگس باجغلی ۲۹ ژوئیه در نشریه فارن افرز با تبیین ریاست جمهوری پزشکیان و تغییراتی که می‌تواند در پی داشته باشد نوشتند: در سال ۲۰۲۱، اصولگرایان پیروز شدند. نامزد منتخب آنها سید ابراهیم رئیسی؛ با کسب بیش از ۷۰‌درصد آرا در انتخاباتی که به دقت برگزار شده بود، پیروز شد. محافظه‌کاران کنترل مجلس ایران را در دست داشتند و مورد توجه کامل نظام بودند. اما در پایان سال بعد، مشخص شد که دستور کار آنها با مشکل مواجه شده است. در اردیبهشت ماه امسال و پس از سانحه سقوط هلی‌کوپتر رئیس‌جمهور و هیات همراه،…

دنياي اقتصاد: رهبر انقلاب پس از صدور حکم تنفیذ بر اولویت‌های اقتصادی و سیاست خارجی اشاره کردند. در همین راستا با مجید نصیرپور، عضو فراکسیون مستقلین مجلس به گفت‌وگو نشستیم. او معتقد است اقتصاد باید از سوی دولت در اولویت باشد و حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز از حوزه اقتصاد تاثیرپذیر هستند. بنابراین اگر مشکلات اقتصادی حل شود می‌تواند بر موضوعات اجتماعی و فرهنگی اثر بگذارد. نصیرپور همچنین آنجا که به بیانات رهبری در خصوص سیاست خارجی اشاره می‌شود، می‌گوید: به نظر می‌رسد کلیدواژه‌ای در سیاست خارجی استفاده شد که…

انتخاب نهمین رئیس‌جمهور ایران رویداد مهمی در فضای سیاسی ایران و موقعیت مغتنمی برای ارائه پیشنهاد راهکارهای سیاستی برای برون‌رفت از بحران‌های کنونی کشور است. تاریخ معاصر ایران در طول بیش از یک قرن گذشته درس‌آموخته‌های مهمی دارد که می‌تواند چراغ راه‌حل مشکلات امروز باشد. برای عملی کردن آموخته‌ها باید آنها را با شرایط و مقتضیات روز سازگار کرد. در این فرآیند باید تعدیل‌های لازم را مدنظر قرار داد تا سیاست‌ها درشرایط کنونی بتوانند موثرتر باشند. هدف این مقاله ترسیم یک چارچوب اصولی برای تدوین…

دنیای‌اقتصاد: فیلیپ لافت ۲۳ ژوئیه در یادداشتی منتشره در پایگاه کتابخانه مجلس عوام بریتانیا به تحلیل چشم‌انداز سیاست خارجی دولت جدید ایران پرداخته است. این تحلیل به نتایج انتخابات می‌پردازد و بررسی می‌کند که ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان چه تاثیری می‌تواند بر توافق هسته‌ای و سیاست خارجی ایران داشته باشد.

مسعود پزشکیان در شرایطی در ایران به عنوان رئیس جمهور نهم برای تشکیل دولت چهاردهم به قدرت رسیده که سیاست خارجی کشور در وضعیت پر از ابهام به سر می‌برد. از یکسو، نظم امنیتی- سیاسی در منطقه بعد از ۷ اکتبر و عملیات طوفان‌الاقصی و همچنین عملیات وعده صادق ایران علیه رژیم صهیونیستی به سرعت در حال تحول و دگرگونی است و آینده نامعین همراه با عدم‌قطعیت‌های زیادی پیش روی منطقه است و از سوی دیگر، سیاست همسایگی که در دولت سیزدهم به خوبی پیش رفت، می‌تواند فرصت‌های جدیدی پیش روی سیاست خارجی کشور قرار دهد. در…

دنیای اقتصاد-سعیده سادات فهری: عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای در سیزدهم تیر ماه ۱۴۰۲، از نگاه برخی تحلیلگران و دست‌‌‌اندرکاران یک نقطه عطف در سیاست خارجی کشور به شمار می‌رود و برخی نیز با احتیاط به این رخداد می‌‌‌نگرند. تقریبا دو هفته پیش، یک سال از عضویت ایران در این سازمان سپری شد اما همچنان‌که گروه دوم معتقد بودند ایران نتوانسته تا به امروز عایدی و منافع خاصی از عضویت در شانگهای کسب کند. شاید بیشترین تاثیر این عضویت برای ایران نوعی پیام به غرب باشد که توانسته در اردوگاه شرق جایگاه خود را بیش از گذشته تثبیت…

با پیروزی دکتر مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر، ایران در آستانه دوره‌ای تازه از فرصت‌ها و توسعه قرار گرفته است. برنامه‌های کلیدی پزشکیان، از جمله بهبود روابط خارجی، رفع فیلترینگ و رفع تحریم‌ها، می‌تواند تغییرات عمده‌ای در چشم‌انداز اقتصادی و فناوری اطلاعات کشور به همراه داشته باشد. این تغییرات نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک می‌کنند، بلکه روح تازه‌ای را به اکوسیستم استارت‌آپی و کارآفرینی ایران دمیده و زمینه‌های جدیدی برای رشد و پیشرفت فراهم می‌سازند.

دنیای اقتصاد: روزنامه «دنیای‌اقتصاد» از امروز سلسله پرونده‌هایی درباره موضوعات مختلف در زمینه سیاست خارجی دولت چهاردهم منتشر می‌کند. در این پرونده‌ها جایگاه و موقعیت فعلی ایران در حوزه‌های خاص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و برپایه آن پیشنهادهایی برای بهینه‌تر شدن وضعیت ارائه می‌شود. اولین گزارش مرتبط با سیاست منطقه‌ای ایران است.

دنیای‌اقتصاد: نیویورک‌تایمز در جدیدترین مطلب خود در خصوص انتخابات ریاست جمهوری ایران و تاثیر آن بر سیاست خارجی نوشت، مقامات و کارشناسان فعلی و سابق می‌‌گویند که با انتخاب مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌‌طلبان به عنوان رئیس‌جمهور، ایران ممکن است شاهد نرم شدن سیاست خارجی سنتی خود و حتی فرصتی برای گشایش دیپلماتیک جدید باشد. پزشکیان، متخصص قلب، نماینده مجلس و وزیر سابق بهداشت، تجربه مستقیم کمی در سیاست خارجی دارد. اما او متعهد شده است که نخبه‌‌ترین و متبحرترین دیپلمات‌‌های ایران را برای اجرای برنامه‌‌های خارجی‌‌اش…

بااعلام پیروزی مسعود پزشکیان، پرونده چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری بسته شد.پزشکیان در انتخابات روز جمعه ۱۵تیرماه با کسب ۱۶میلیون و ۳۸۴هزار و ۴۰۳رای، به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایران انتخاب شد.او طی برگزاری دومرحله انتخابات ریاست‌جمهوری توانست دررقابت با ۵رقیب دیگر خود که همگی ازجریان اصولگرا بودند، پیروز رقابت‌های انتخاباتی شود . رقیب اصلی او سعید جلیلی نیز که به مرحله دوم انتخابات راه یافته بود باکسب ۱۳میلیون و ۵۳۸ هزار و ۱۷۹ رای ، صندلی ریاست جمهوری را به او واگذار کرد. انتخابات…

رای به مسعود پزشکیان را باید رای به تغییر روندهای موجود و مستقر تعبیر کرد نه تداوم و ادامه راه گذشته؛ «تغییر» یک مطالبه عمومی از دولت چهاردهم است که کاندیدای پیروز از روزی که بر مسند تکیه زند اخلاقا آن را به جامعه بدهکار است. به دلایل متعددی تغییر در سیاست خارجی نسبت به سیاست داخلی ضروری‌‌‌تر می‌‌‌نماید. روند رفت و برگشتی یا پاندولی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در نقاط عطف تغییر دولت‌ها از تهاجمی به تنش‌زدایی و بالعکس در طی چهاردهه اخیر نیز نشان می‌دهد که توقع در تغییر سیاست خارجی با روی…

دنیای‌اقتصاد: دو نامزد راه یافته به دور دوم ریاست جمهوری ایران، سعید جلیلی و مسعود پزشکیان، دیدگاه‌‌‌های متفاوتی را برای آینده کشور به رای‌‌‌دهندگان ارائه می‌دهند. با این حال، کارشناسان می‌‌‌گویند که این احتمال وجود دارد که دیدگاه‌‌‌های متفاوت آنها منجر به تغییر قابل‌توجهی در سیاست خارجی ایران نشود.

«ما به اندازه‌ای که در تامین امنیت در منطقه نقش داریم، در حوزه اقتصاد نقش‌آفرینی‌نکرده‌ایم.» این نظر مرحوم ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید ایران درباره هدف از پیوستن به سازمان همکاری شانگهای بوده است. جمله‌ای که به روشنی نشان می‌دهد ایران همزمان دو چشم‌انداز کلی را در پیوستن به شانگهای پیگیری می‌کند؛ امنیت و اقتصاد. ایران به‌عنوان کشوری که حدود ۲دهه تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته، در چند سال اخیر اما وضعیت سخت‌تری را تجربه کرده است. ناامیدی از برجام و ناکارآمدی دولت‌ها در عرصه…