فرصت اقتصادی

بنا‌به آخرین آمارهای سازمان جهانی گردشگری در خصوص عملکرد کشورها در زمینه جذب گردشگر بین‌المللی که تا سال ۲۰۱۶ به‌روزرسانی شده است، ژاپن که در سال ۲۰۱۴ کمتر از ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار گردشگر خارجی را پذیرش کرده بود، توانست این رقم را در سال ۲۰۱۶ به بیش از ۲۴ میلیون نفر برساند. این درحالی است که این کشور تا سال ۲۰۱۰ سالانه انتخاب تنها ۸ میلیون گردشگر از سراسر جهان بوده است. اکونومیست در گزارشی چنین تحلیل می‌کند که در سال ۲۰۱۶ و در پی ثبت رشد ۸/ ۲۱ درصدی ورود گردشگر به ژاپن، دولت این کشور بیش از هر زمانی به اهمیت صنعت توریسم و دستاوردهای اقتصادی حاصل از آن پی برد و اهداف بلندپروازانه‌ای برای توسعه این حوزه در ژاپن تدارک دید.

با توجه به این نکته که همه‌ساله از جمعیت جوان کاسته و بر جمعیت سالخوردگان در این کشور افزوده می‌شود، مسوولان دولتی ژاپن چنین نتیجه گرفتند که گردشگری همان حلقه گمشده‌ای در اقتصاد کشورشان است که با اتکا بر آن می‌توانند خلأ قریب‌الوقوع در رشد اقتصادی و تولید داخلی خود را جبران کنند. به‌علاوه، حوزه توریسم در صورت توسعه امتحان خود را در خصوص تقویت جوامع روستایی نیز پس داده است و این مساله برای ژاپن اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین هرچند حفظ جوامع محلی روستایی در ژاپن تبدیل به یک چالش شده است، اما برای حل آن از طریق صنعت گردشگری چشم‌انداز روشنی در این کشور قابل تصور است، چراکه امروز گردشگری ورودی تنها ۸/ ۰ درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی ژاپن را تشکیل داده است؛ این درحالی است که این رقم در فرانسه و انگلستان ۱/ ۲ درصد، در تایلند ۹/ ۱۲ درصد و در کامبوج ۶/ ۱۷ درصد است. دولت امیدوار است برای تحقق اهداف خود تا سال ۲۰۲۰ که توکیو میزبان بازی‌های المپیک خواهد بود، بتواند دو‌سوم بر میزان کنونی گردشگران خارجی در این کشور بیفزاید و تعداد آنها را به ۴۰ میلیون نفر برساند.

محدودیت‌های چالش‌آفرین

اما این رشد برق‌آسا خیلی زود مشکلاتی را نیز با خود به‌همراه آورده است. فعالان گردشگری این کشور نگران هستند که محدودیت‌های کنونی که بیش از هر چیز در سه‌ حوزه «زیرساخت‌های ترابری»، «زیرساخت‌های اقامتی» و «نیروی انسانی متخصص» خود را بروز داده، بر کیفیت سفر گردشگران خارجی به این کشور اثر منفی بگذارد و باعث شود سیر صعودی رشد در بازار گردشگری ژاپن متوقف شود. «اکونومیست» در توصیف محدودیت‌های موجود در نیروی کار این کشور می‌نویسد که نسبتا تعداد کمی از ژاپنی‌ها توانایی و اعتماد به نفس لازم برای انگلیسی صحبت کردن را دارند؛ چیزی که برای کار کردن در حوزه گردشگری و جذب شدن به این صنعت ضروری تلقی می‌شود. به‌علاوه کوچک شدن جمعیت جوان در این کشور باعث شده نیروی متخصصی که در سن مناسب برای کار باشد کمیاب شود و از این رو بسیاری از بنگاه‌های فعال در زمینه گردشگری، بازنشستگان را به‌عنوان نیروی انسانی مورد نیاز خود استخدام می‌کنند.

همچنین بسیاری از کشورها ناچار شده‌اند افراد خارجی را به‌عنوان نیروی کار جذب کنند و در صورت ادامه روند کنونی، به نیروی کار خارجی بیشتری در صنعت گردشگری ژاپن نیاز است. از همین رو فعالان امیدوارند دولت سالانه اجازه ورود کارکنان خارجی بیشتری را صادر کند. «اکونومیست» همچنین محدودیت در زیرساخت‌های این کشور را یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های اصلی فعالان گردشگری ژاپن توصیف می‌کند. پروازهای بین‌المللی بسیار محدودی در شهرهایی جز توکیو و اوزاکا می‌نشینند و عمده بار پذیرش مسافر بر دوش فرودگاه‌های این دو شهر است. با این حال دولت به‌تازگی مجوز احداث باند فرود جدیدی را در فرودگاه ناریتای توکیو صادر کرده است و فعالان این حوزه امیدوارند بخشی از معضلات فرودگاهی کنونی در این کشور کمرنگ‌تر شود. محدودیت در زیرساخت‌های اقامتی نیز کم‌وبیش جدی است؛ با توجه به حجم کنونی مسافر خارجی در این کشور، تنها ۳۵۰۰ اتاق هتل در توکیو کمبود وجود دارد.

به‌منظور کاستن از فشار کمبود تخت و اقامتگاه، قانون‌گذاران این کشور از این ماه مجوز فعالیت به بنگاه‌های اجاره اتاق خصوصی همچون Airbnb را صادر کرده‌اند. با این حال کارشناسان معتقدند بازاریابی گردشگری در ژاپن مشکل دیگری است که در صورت حل‌وفصل شدن، می‌تواند دیگر چالش‌های موجود در این حوزه را تعدیل کند. «اکونومیست» خاطرنشان می‌کند که مقصد عموم گردشگران خارجی در ژاپن، شهرهای توکیو، اوزاکا و کیوتو است و اگر دولت این کشور موفق شود گردشگران را در سطح کشور توزیع کند، بخشی از معضلات بهبود خواهد یافت. همچنین حدود ۸۵ درصد از گردشگران کنونی که به ژاپن وارد می‌شوند آسیایی هستند و دولت در تلاش است بر درصد گردشگران اروپایی و آمریکایی در این بازار بیفزاید؛ گردشگرانی که هم سفری طولانی‌تر دارند و هم بیشتر خرج می‌کنند.