«دنیای‌اقتصاد» عملکرد یکی از شرکت‌های تولیدکننده دارو را بررسی می‌کند
نگاه «دکپسول» به بازارهای صادراتی
شرکت تولید ژلاتین کپسول ایران، یکی از شرکت‌های دارویی است که با اجرای طرح‌های توسعه و تولید محصولات جدید، در سال آینده می‌تواند فرصتی خوبی برای توسعه صادرات ایجاد کند. شرکت تولید ژلاتین کپسول ایران، در سال 1375 به صورت سهامی‌خاص تاسیس شد و در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید. این شرکت در تاریخ 01/ 04/ 1376 به بهره‌برداری رسید و در تاریخ 30/ 04/ 1381 مرکز اصلی آن به شهریار منتقل شد. در سال 1397 نیز نوع شرکت از سهامی‌خاص به سهامی‌عام تبدیل شد. این شرکت زیرمجموعه داروسازی فارابی و مالک نهایی آن سرمایه‌گذاری دارویی تامین و سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی است. فعالیت اصلی شرکت تولید ژلاتین کپسول ایران مطابق اساسنامه، تولید، توزیع و واردات انواع پوکه‌های دارویی؛ واردات و صادرات مواد اولیه دارویی و لوازم و تجهیزات پزشکی و تولید هرگونه مواد و محصولات دارویی، بهداشتی، آرایشی و همچنین خرید و فروش، واردات و صادرات مذکور و کلیه امور بازرگانی در داخل و خارج از کشور است. سرمایه شرکت بدو تاسیس، مبلغ 50میلیون تومان بود که طی چند مرحله افزایش به 30میلیارد تومان رسیده است.
جایگاه شرکت در صنعت
«دکپسول» در سال 1376 و با بهره‌گیری از 6خط تولید پوکه کپسول دارویی آغاز به کار کرد و در سال‌های 1382 و 1394 خط تولید خود را گسترش داد. در حال حاضر این شرکت با بهره‌گیری از 255پرسنل و 14خط تولید کاملا مدرن و اتوماتیک با ظرفیت عملی سالانه 6میلیارد و 100میلیون پوکه کپسول مشغول فعالیت است. مطابق گزارش‌های منتشرشده، شرکت تولید ژلاتین کپسول ایران علاوه بر تامین نیازهای داخلی، بخشی از تولیدات خود را به خارج از کشور صادر می‌کند؛ اما در حال حاضر، صادرات محصولات خود را متوقف کرده و بر تامین نیازهای روزافزون داخلی متمرکز است. از این رو درصدد است تا طرح توسعه خود را با سرعت بیشتری راه‌اندازی کند و ظرفیت عملی خود را حدود 14درصد افزایش دهد.
تهدیدها و فرصت‌ها
شاید تحریم اولین کلمه‌ای باشد که برای تحلیل ریسک شرکت‌های صنعت دارویی به ذهن تحلیلگران بیاید. تحریم می‌تواند موجب وارد آمدن فشار دوچندان به شرکت‌های دارویی شود. از طرفی خرید ماشین‌آلات و قطعات برای راه‌اندازی طرح‌های توسعه دچار مشکل شده و از سوی دیگر، تحریم می‌تواند تامین و خرید ماده اولیه این شرکت‌ها را با چالش‌هایی مواجه کند. همچنین تحریم باعث شده است تا شرکت‌های دارویی فرصت تامین سرمایه در گردش خود را از محل خرید نسیه از تامین‌کنندگان مواد اولیه از دست بدهند و حتی برای خرید مواد اولیه از تامین‌کنندگان خارجی اقدام به پیش‌پرداخت کنند. بنابراین بررسی سرمایه در گردش شرکت‌های این صنعت از اهمیت زیادی برخوردار است و می‌تواند نقش مهمی در ارزش‌گذاری شرکت‌ها داشته باشد. همچنین تحریم و انزوای سیاسی موجب شده است تا سرمایه‌گذاری خارجی در کشور و به تبع آن در شرکت‌های دارویی به حداقل برسد و تولیدکنندگان کشور با مشکل فقدان دانش، مهارت و سرمایه‌های خارجی مواجه شده‌اند و در صورت تداوم شرایط سیاسی شاید این روند نیز ماندگار باشد. از سوی دیگر فرصت‌هایی نیز پیش‌روی «دکپسول» قرار دارد و می‌تواند برخی نواقص این شرکت را جبران کند. همسایگی با کشور‌های اسلامی و صادرات محصولات حلال می‌تواند به‌عنوان فرصت تلقی شود؛ اما از طرف دیگر، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل موجب کاهش انگیزه صادرات می‌شود. شرکت‌های وابسته به سرمایه‌گذاری دارو تامین یکی از مصرف‌کنندگان اصلی شرکت است و بیش از یک‌سوم محصولات«دکپسول»، در این شرکت‌ها مصرف می‌شود.
چشم‌انداز محصولات جدید
کپسول انتریک در تولید داروهای روده مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در داروهایی که عوارض تهوع‌آور دارند به کار می‌رود. کپسول نشاسته یکی دیگر از کپسول‌های بر پایه گیاهی است که عاری از هرگونه مواد نگهدارنده است. کپسول کولون نیز برای بازشدن روده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
راه‌اندازی طرح توسعه؛ به‌زودی
«دکپسول» در نظر دارد برای تامین نیازهای روزافزون داخلی و همچنین توسعه صادرات و پتانسیل‌های موجود در این زمینه، ظرفیت تولید محصولات جدید خود را افزایش دهد. مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، انتظار می‌رود تا خرداد 1402 این طرح، به بهره‌برداری برسد و 900میلیون پوکه کپسول به ظرفیت عملی شرکت اضافه شود. هزینه مالی این پروژه بیش از 120میلیارد تومان است و برخی از جزئیات آن منتشر شده است. ساخت ساختمان جدید به‌منظور انتقال رستوران فعلی به این محل و تغییر کاربری رستوران فعلی به فضای تولیدی هم پیشرفت 100درصدی داشته و آماده افتتاح است. ساخت ساختمان تولیدی و تاسیسات مربوطه در دوطبقه در بنای رستوران فعلی، پیشرفت فیزیکی 15درصد و خرید دوخط تولید پوکه کپسول و کلیه تجهیزات جانبی تولیدی و تاسیساتی، پیشرفت 25درصدی داشته است.
افزایش تولید در پی اجرای طرح توسعه
تولید پوکه کپسول در «دکپسول» طی چند سال اخیر عدد نسبتا ثابتی بوده و این شرکت به‌طور میانگین حدود 6میلیارد و 400میلیون انواع پوکه کپسول را تولید می‌کند. همچنین در 6ماه ابتدایی سال حدود 3میلیارد و 200میلیون از این محصول را تولید کرده و انتظار می‌رود، تولید آن در 6ماه دوم سال به همین میزان باشد. بنابراین با این تفاسیر، مجموع تولید شرکت در سال 1401 احتمالا دوباره به 6میلیارد و 400عدد نزدیک شود. با توجه به اجرای طرح توسعه در خردادماه سال 1402، انتظار می‌رود، در سه‌ماه ابتدایی سال یک‌میلیارد و 600میلیون پوکه کپسول تولید و در سه‌فصل دیگر، 5میلیارد و 400میلیون از این محصول به مدار تولید وارد شود. مجموع تولید در سال 1402 نیز به احتمال زیاد به 7میلیارد پوکه خواهد رسید.
توسعه صادرات در کنار تامین نیاز داخلی
بررسی اطلاعات گذشته شرکت نشان می‌دهد که «دکپسول» در سال‌های اخیر، تمام تولیدات خود را به فروش رسانده است. دلیل این موضوع این است که نگهداری و انبارداری این محصولات به دلیل حجیم بودن آنها به‌صرفه نیست، به همین دلیل همه تولیدات، در بازارهای فروش عرضه می‌شوند. با این تفاسیر انتظار می‌رود، میزان فروش شرکت تا پایان سال 1401، به اندازه تولید یعنی حدود 6میلیارد و 400میلیون پوکه باشد. همان‌طور که اشاره شد، هدف از اجرای طرح توسعه افزایش تولید برای تامین نیازهای داخلی و در کنار آن افزایش صادرات است. بنابراین انتظار می‌رود، فروش داخلی محصولات همان 6میلیارد و 400میلیون عدد باشد و فروش صادراتی محصولات به 600میلیون عدد افزایش یابد.
تعیین نرخ‌های داخلی و صادراتی
نرخ کپسول‌های داخلی براساس میانگین قیمت‌های اخیر 88تومان و برای سال 1402، افزایش نرخ 20درصدی در نظر گرفته شده است که نرخ پوکه‌های کپسول را به 106تومان افزایش خواهد داد. همچنین نرخ صادراتی حدود 10تا 20درصد بالاتر از نرخ داخلی در نظر گرفته شده است.
فروش
با توجه به حذف ارز ترجیحی از دارو و دریافت افزایش نرخ چندباره در سال 1401 انتظار می‌رود درآمد عملیاتی این شرکت، در سال 1401 نسبت به سال 1400 حدود 65درصد افزایش یابد و به 571میلیارد تومان برسد. اما در سال 1402 با توجه به آرام‌گرفتن قیمت‌ها انتظار می‌رود «دکپسول» مشمول دریافت افزایش نرخ بیش از 20درصد در سال نشده و به همین دلیل رشد درآمدها در سال 1402 نسبت به سال 1401 حدود 31درصد باشد. پیش‌بینی می‌شود میزان درآمد عملیاتی در سال 1402، به 750میلیارد تومان افزایش یابد.
پودر ژلاتین؛ مهم‌ترین ماده اولیه
پودر ژلاتین، ماده اصلی تولید کپسول است و از فرانسه، چین و ایتالیا تامین می‌شود. سایر محصولات نیز از داخل کشور تامین شده و به مصرف می‌رسد. با توجه به پیش‌بینی‌های شرکت، انتظار می‌رود در 6ماه دوم سال 1401، حدود 320میلیون گرم از این پودر و در سال 1402 با 14درصد افزایش 704میلیون تن از پودر ژلاتین مصرف شود.
تاثیر نرخ دلار بر مواد اولیه
پیش‌بینی‌های شرکت حاکی از آن است که نرخ مواد اولیه به‌خصوص پودر ژلاتین، با افزایش نرخ دلار افزایش می‌یابد. نرخ دلار برای 6ماه دوم سال 1401، مطابق سامانه نیما 27هزار تومان و برای سال 1402، به طور میانگین، 32هزار تومان در نظر گرفته شده است. بنابراین انتظار می‌رود، نرخ پودر ژلاتین، در نیمه دوم سال‌جاری، 296تومان به ازای هر گرم باشد و در سال 1402 به طور میانگین به 350تومان به ازای هر گرم افزایش یابد. در نتیجه «دکپسول» در پایان سال 1401، حدود 170میلیارد تومان و تا پایان سال 1402، حدود 263میلیارد تومان مواد اولیه را به مصرف خواهد رساند.
تحلیل سود هر سهم
با مفروضات و نکاتی که ذکر شد، پیش‌بینی می‌شود «دکپسول» در سال 1401، معادل 824تومان به ازای هر سهم و در سال 1402، 327تومان به ازای هر سهم سود بسازد. در نتیجه نسبت قیمت به سود هر سهم آینده‌نگر در سال 1401، حدود 6واحد است و این نسبت در سال 1402، به 5واحد می‌رسد. با توجه به اینکه میانگین قیمت به سود هر سهم تاریخی این نماد در محدوده 8واحد قرار دارد، به نظر می‌رسد، موقعیتی برای رشد این سهم، وجود داشته باشد. از آنجا که معیار انتخاب سهم، فقط منحصر به این نسبت‌ها نیست نمی‌توان ارزندگی آن را به طور دقیق و بر اساس این معیار سنجید. از طرف دیگر، با معلومات فوق انتظار می‌رود، حاشیه سود خالص در سال 1401، نسبت به سال قبل، ثابت بماند و حتی در سال 1402، این نسبت روند نزولی داشته باشد.
