دنیای اقتصاد ثبت جهانی صنایع دستی اصفهان را بررسی می‌کند
صنایع دستی؛ قیمت یـا کیفیت
تولید یک‌سوم صنایع‌دستی کل جهان در اصفهان
۶۰۲ رشته صنایع‌دستی در دنیا شناسایی‌شده است که ۲۹۹ رشته آن مرتبط با ایران و از این تعداد، ۲۰۰ رشته با استان اصفهان، پیوند می‌خورد که حکایت از تولید یک‌سوم صنایع‌دستی کل جهان در اصفهان دارد.
در این حال یک‌سوم از ۱۲ رشته صنایع‌دستی کشور که تاکنون نشان جغرافیایی بین‌المللی دریافت کرده است هم مربوط به اصفهان می‌شود. هرچند پیش‌ازاین نیز ۲۷ رشته هنرهای دستی و سنتی اصفهان موفق به دریافت نشان ملی جغرافیایی صنایع‌دستی شده بود.
اما اینجا مضاف بر افتخارآمیز بودن ثبت جهانی و دریافت نشان‌های ملی و بین‌المللی، موضوع قابل‌توجه مزیت‌ها و منافعی است که با وقوع چنین اتفاقی نصیب اصفهان می‌شود.
دریافت نشان جهانی، تایید تولید محصولی خاص در منطقه جغرافیایی بخصوصی است که بنا بر ادعای کارشناسان اولین مزیت آن شناخت چنین کالایی در جهان بانام اصفهان خواهد بود. همچنین هنری از دست هنرمندان این دیار، با ویژند سازی(برند سازی)، بازاریابی و فروش برای آن سویه‌های دیگری از مزیتِ دریافتِ نشان مزبور به شما می‌آید.
با ثبت جهانیِ این رشته‌ها، از سوی اتحادیه صنایع‌دستی شهرستان اصفهان، نشان هولوگرام آثار ثبت‌شدۀ جهانی در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرد تا آن را در انتهای صنایع‌دستیِ باکیفیت و دارای اصالت خود درج کنند. ضمن اینکه در وب‌سایت اتحادیه صنایع‌دستی نیز این موضوع وارد خواهد شد که محصول موردنظر توسط کدام هنرمند خلق‌شده و به ایران و اصفهان تعلق دارد.
رابطه مثبت و مستقیمِ رونق با ثبت جهانی
ثبت آثار ایران به نام دیگر کشورها، پیوسته بخشی از چالش‌های و نگرانی‌های فعالان حوزه صنایع‌دستی بوده، هنرهایی با قدمت بالا که زادگاهشان جغرافیای اصفهان است اما هنرمندانی در شهر یا کشوری دیگر آن را به نام خود ثبت می‌کنند.
براین اساس است که به ثبت رسیدن یک هنر برای فعالانش داری ارزش و اهمیت زیادی است که شاید برای غیر هنرمند تا به این میزان قابل‌درک نباشد.
باید گفت در کنار چنین رخداد مثبتی پرسش‌هایی هم مطرح می‌شود این‌چنین که با ثبت جهانی یک هنر، گذشته از مزایای اشاره‌شده آیا جایگاه هنرمندان آن‌هم ارتقا می‌گیرد، آیا حمایت‌ها بیشتر می‌شود، آیا این کالاها مشتریان داخلی وجهانی بیشتری را به خود جذب می‌کند و پرسش آخر آنکه ثبت جهانی یک‌رشته تا چه میزان، تضمین‌کننده کیفیت محصولات همان حوزه خواهد بود؟
پرسش‌های فوق در حالی مطرح می‌شود که گرانی مواد اولیه، دخالت دلالان، سود حداقلی، نبود مشتری داخلی، کاهش میزان ورود توریست‌ها، فقدان بازاریابی و صادرات کافی و دستمزدهای اندک، ازجمله شکوائیه‌های هنرمندان شهر خلاق جهانی در حوزه صنایع‌دستی است.
فعالانی که سروکارشان بیشتر با فلزات است و نوسانات قیمتی این دسته از مواد اولیه، موجب رنجش و مشکلات شدیدتر آنان است و درنهایت به گرانی یک کالا می‌انجامد.
محصولی که نه‌فقط مشتری داخلی خریدار آن نیست بلکه بازارهای جهانی هم چندان استقبالی نسبت به خرید آن نمی‌کنند.
درواقع فاصله زیاد طرح و نقشه‌های ایرانی با سلایق امروزی بازارها به‌علاوه گرانی مواد اولیه و عرضه باکیفیت کمتر، موجب شده است بخشی از مشتریان خارجی را هم از دست بدهیم. حال‌آنکه بسیار شنیده می‌شود وجود این چالش‌ها، به‌علاوه کسادی این بازار، موجب دلسردی فعالان و هنرمندان این صنعت شده است.
مجید تاج، رییس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان در گفتگو با روزنامه دنیای اقتصاد بیان می‌کند: تعداد ۲۰ رشته از صنایع‌دستی استان اصفهان در طول دو سال و نیم اخیر با سعی و پیگیری اتحادیۀ صنایع‌دستی به ثبت جغرافیایی در سطح ملی رسیدند که اقدام بعدی هم ثبت جهانی این رشته‌های ثبت‌شدۀ ملی بوده است.
وی در ارتباط با تأثیرات معنوی و اقتصادی ثبت جهانی رشته‌های صنایع‌دستی برای یک منطقه می‌گوید: ثبت مالکیت معنوی یک‌رشته از درخواست‌های هنرمندان است. چراکه چنین موضوعی، علاوه بر آنکه نشان‌دهنده محل اصلی فعالیت آن رشته هنری است نمایان کننده میزان کیفیت آن کالا هم است.
و توضیح می‌دهد: در گام بعد، برای حفظ کیفیت این محصولات ثبت‌شده، نشان و ثبت آن به‌صورت هولوگرام بر روی یکسری از کالاهایی درج می‌شود که مطابق استانداردها تولیدشده‌اند و همین نشان، در همه جای دنیا معرف استاندارد و کیفیت محصول می‌شود. مشوقی است که به‌تدریج هنرمندان در جهت دریافت چنین نشانی، برای حفظ کیفیت و اصالت تولیدات خود، ارزش قائل خواهند بود.
این مسوول تصریح می‌کند: قطعاً همه هنرمندان علاقه‌مند به ارائه محصول باکیفیت هستند؛ اما از سویی افزایش نرخ مواد اولیه موجب گران‌تر شدن قیمت نهایی، محصول می‌شود. از طرفی هم مردم توان خرید محصولات هنری گران را ندارند؛ بنابراین تولیدکننده گاه مجبور می‌شود برای حفظ مشتریان، محصولی را باکیفیت کمتر اما ارزان‌تر تولید نماید. به گفته تاج مطالبه فعالان هنرهای صنایع‌دستی، تسهیل گری برای خرید بدون واسطه مواد اولیه توسط دولت است. با توجه به اینکه نرخ فلزات وابسته به دلار و همیشه در حال نوسان است و تولید اغلب محصولات صنایع‌دستی هم وابسته به فلز است ازاین‌رو فعالان برای خرید این مواد اولیه از واسطه‌ها دچار مشکل شده و محصول موردنظر را باقیمت بالایی خریداری می‌کنند.
درصورتی‌که اگر بدون واسطه و به‌طور مستقیم به دست آن‌ها برسد در قیمت نهایی کالای تولیدشده هم مؤثر خواهد بود. نتیجه نهایی نرخ کمتر، کیفیت بالاتر مشتریان بیشتر می‌شود.
هنر-صنعت یا تولید صنعتی
گلایه‌ها از شرایط این روزهای بازار صنایع‌دستی فراوان است. فعالان و هنرمندانی که معتقدند حتی ثبت جهانی رشته‌های هنری که قلم‌زنی از آخرین آن‌ها بوده است هم نمی‌تواند بر رونق و پویایی این بازار بیفزاید، زیرا تا زمانی که شرایط برای تولید باکیفیت‌تر و باقیمت مناسب‌تر، فراهم نشود چنین انتظاراتی بیهوده است.
در این شرایط، عده‌ای با تأکید بر حل مشکل مواد اولیه به‌عنوان راهکار اصلی رونق یابی در این بازار، می‌گویند مس ماده اولیه این محصولات است و در ایران تولید می‌شود اما چرا نرخ آن را دلار تعیین می‌کند؟
دیدگاه برخی هم آن است باوجود افت خریدهای داخلی لازم است برای افزایش ورود توریست علاقه‌مند و توانمند، نسبت به خرید آثار هنری و همچنین صادرات این محصولات اقدام شود.
تأسیس موزه صنایع‌دستی نیز برای ایجاد ارزش‌افزوده این کالاها در اصفهان از دیگر ضروریاتی است که وجودش در شهری مانند اصفهان، بسیار، مورد تأکید است.اما ضمن اجرای راهکارها و تدابیر مختلف، برای تحرک بازار صنایع‌دستی اصفهان، بحث اصلی، موضوعی است که به نظر می‌رسد در میان این ناخوش‌احوالی‌های اقتصادی، کمتر موردتوجه قرارداد. حفظ اصالت و کیفیت برای کالاهایی که توانسته‌اند نشان هنری را دریافت و به ثبت ملی وجهانی برسند.
به عبارتی مشخص شدن وجه تمایز یک کالای هنری با کالای غیر هنری برای فردی که خریدار این محصولات است بسیار، پراهمیت، چه‌بسا هدفش مالک شدن یک محصول ارزشمند و اصیلی است که گذشت زمان، بر اصالت آن بیفزاید. کیفیت و استاندارهایی که چندان به آن توجه نمی‌شود و شاید هم قربانی ارزان بودن آن کالا می‌شود، درحالی‌که رویکرد عده‌ای نیز عرضه محصولی است هرچند گران اما با حفظ کیفیتی که شایسته آن کالا است.
