دنیای اقتصاد چالش‌ها و فرصت‌های پروژه ملی فیبر نوری را بررسی می کند
فیبر نوری در راه اصفهان
اتصال ۱۱۵ شهر استان از طریق فیبر نوری به شبکه مخابرات
رسیدن فیبر نوری به منازل و تحت پوشش قرارگیری ۱۴ میلیون مشترک تا پایان امسال ازجمله اظهارات مورد تأکید مسوولان این حوزه است.
حال‌آنکه باوجود تلاش‌ها و وعده‌های ارائه‌شده حدود ۴ میلیون خانوار تحت پوشش فیبر نوری قرارگرفته‌اند و از این تعداد هم نزدیک به ۲۶۳ هزار و ۵۳۶ کاربر از فیبر نوری استفاده می‌کنند. به عبارتی تاکنون این برنامه ۲۱ درصد پیشرفت داشته اگرچه سعی بر آن است تا پایان امسال تعداد خانوار تحت پوشش حداقل به ۸ میلیون خانوار برسد.
اما در اصفهان که گفته می‌شود پس از تهران توانسته است رتبه دوم را در این زمینه به دست آورده شرایط ازچه قرار است؟
به گفته مدیر مخابرات منطقه اصفهان، نخستین شهری که در سال ۱۳۹۵ طرح استفاده از فیبر نوری برای مصارف خانگی را اجرا کرد اصفهان بود.
قربانی بابیان اینکه شرکت مخابرات ایران و منطقه اصفهان دسترسی مردم به اینترنت و فیبر نوری را فراهم کرده است، اظهار می‌کند: فیبر نوری، تکنولوژی روز دنیاست و می‌تواند نیازهای زیرساختی امروز و فردای فضای دیجیتالی کشور را تأمین کند.
وی با اشاره به نصب ۱۶۰ سایت ۵G طی سال جاری در اصفهان بیان می‌کند: مخابرات اصفهان زیرساخت‌های لازم برای توسعه فیبر نوری را دارا است و در حال حاضر تمام ۱۱۵ شهر استان از طریق فیبر نوری به شبکه مخابرات ایران متصل هستند.
و ادامه می‌دهد: پارسال مخابرات منطقه اصفهان با انجام ۶۸۸ پروژه، هم‌زمان با رشد مصرف دیتا به میزان ۳۸ درصد، نرخ گذردهی شبکه را نیز افزون بر پنج درصد افزایش داد.
این مسوول تصریح می‌کند: درصدد راه‌اندازی ۸۲ سایت جدید در روستاها هستیم که ۳۸ سایت آن راه‌اندازی شده است. در حال حاضر هم بیش از هزار و ۸۰۰ سایت در کل استان اصفهان در اختیار شبکه همراه هست که برای نخستین بار در سال گذشته ۶۵ سایت ۵G شبکه همراه در اصفهان نصب گردید.
چالش‌ها از کمبود نقدینگی تا موانع شهرداری
باوجود سعی متولیان بر پیشرفت فیبر نوری و علی‌رغم شعارها و وعده‌های خوش‌بینانه مسئله قابل‌تأمل آن‌که این پروژه بزرگ دولت، موانع و چالش‌هایی در مسیر خود دارد که آن را از اهداف در نظر گرفته دور کرده است.
درصورتی‌که هرچه به جلوتر گام برمی‌داریم وابستگی مردم به اینترنت و فضای مجازی بیشتر و ضرورت دیجیتالی شدن محسوس‌تر می‌شود.
از طرفی هم مشکلات موجود در مسیر توسعه فیبر نوری کشور، بسیار متعدد و متنوع به‌طوری‌که هر یک به سهم خود می‌تواند در کل کار توسعه اختلال ایجاد کند، از شهرداری‌ها گرفته تا تعرفه‌های گران که عنوان می‌شود یکی از بزرگ‌ترین موانع سد راه اپراتورها در توسعه شبکه فیبر نوری همین تعرفه‌های غیرعادی است.
به گفته کارشناسان این بخش از لحظه شروع مباحث مربوط به این پروژه از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا زمان صدور مجوز پروانه یکپارچه شبکه و خدمات ارتباطی و اجرایی شدن عملیات توسعه فیبر نوری از سوی برخی اپراتورها، تعرفه مجوز شهرداری‌ها برای خدمات‌دهی، گاه تا بیش از ۱۰ برابر افزایش‌یافته است و این افزایش ۱۰ برابری تعرفه حفاری اقدامی از سوی شهرداری‌هاست که می‌تواند بسیاری از طرح‌های تجاری اپراتورها دراین‌باره را با مشکل مواجه کرده و این پروژه بزرگ را با شکست روبه‌رو کند.
مورد دیگر چالش سرمایه‌گذاری است که اپراتورهای این پروژه با آن روبرو هستند. به گفته آقازاده کارشناس حوزه تلکام،که سرمایه‌گذاری بر روی چنین پروژه زیرساخت عظیمی در مدتی کوتاه به نگاه بلندمدت سرمایه‌گذاران نیاز جدی دارد.
بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در حوزه‌هایی چون تلکام پرهیز می‌کنند و ترجیح می‌دهند منابع مالی خود را صرف امور زودبازده یا بلندمدتی که بر اساس تجربه از بازگشت سرمایه و سود آن مطمئن هستند، صرف کنند.
چالش دیگر تأمین تجهیزات است که با توجه به اینکه تهیه برخی از تجهیزات موردنیاز این پروژه وابسته به خارج از کشوراست. تحریم‌ها و بخشی از مقررات مربوط به ترخیص ارز و کالا موجب به طول انجامیدن تأمین تجهیزات متوقف پروژه می‌شود.
در این حال عده‌ای دیگر هم‌زمان بر بودن اخذ مجوزهای شهری را اولین و مهم‌ترین مشکل توسعه فیبر نوری دانسته برخی هم مشکل مهم را تأمین مودم عنوان کرده و معتقدند مودم‌های AC نمی‌توانند کیفیت لازم را ارائه دهند و باید مودم Wi-Fi ۶ باشد تا مشترک لذت فیبر را احساس کند؛ اما تولیدکنندگان داخلی نمی‌توانند چنین مودم‌هایی را تولید کنند و در مقابل اجازه واردات هم داده نمی‌شود.
پیگیری جدی برای رفع موانع توسعه فیبر نوری
در ارتباط با پهنه فیبر نوری در اصفهان و چالش‌های آن محمد اطرج رئیس سازمان نظام صنفی یارانه‌ای استان در گفتگو با دنیای اقتصاد بیان می‌کند: هرچند در سال‌های گذشته توسعه فیبر نوری مخابرات در استان و شهر اصفهان اعداد قابل قبولی را کسب کرده است اما اعلام رتبه دوم اصفهان در فیبر نوری مشخص نیست از چه منبعی ذکرشده زیرا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات تاکنون در این زمینه رتبه‌بندی برای شهرها و استان‌ها انجام نداده است.
وی اظهار می‌کند: از طرفی هم در دولت سیزدهم، وزارت ارتباطات، برنامه توسعه فیبر نوری در استان‌ها و ایجاد ۲۰ میلیون پورت FTTX در کشور را داشته است که در برخی از شهرستان‌های استانی پیشرفت خوبی داشته‌ایم اما در شهر اصفهان به دلایلی هنوز این پروژه آغاز هم نشده است.
وی در بیان مقایسه فیبر نوری در اصفهان با دیگر استان‌ها می‌گوید: اگرچه در سال‌های گذشته استان اصفهان دارای شرایط بهتری بود ولی در حال حاضر در میانه جدول قرارگرفته‌ایم.
او ادامه می‌دهد: به خاطر داریم که در اواسط دهه ۹۰ اولین پروژه FTTH در اصفهان افتتاح شد امید است مذاکرات شهرداری اصفهان با دستگاه‌های مربوطه به نتایج خوبی برسد و این پروژه در شهر اصفهان در سال جاری کلید بخورد به نظر می‌رسد. با توجه به بودجه خوبی که شهرداری اصفهان برای توسعه فیبر نوری قرار داده است بخش خصوصی می‌تواند در مشارکت با شهرداری با سرعت زیادی پروژه را روبه‌جلو ببرد.
این کارشناس در ارتباط با چالش‌های این پروژه تصریح می‌کند: در حال حاضر مهم‌ترین معضل برای توسعه فیبر نوری؛ هزینه‌های بالای اجرای آن است که وزارت ارتباطات منابعی را برای کمک به اپراتورها قرار داده و در این راستا سایر دستگاه‌ها که مهم‌ترین آن‌ها شهرداری‌ها است باید کمک‌کننده باشند.
و می‌افزاید: چالش دیگر هزینه بالای اتصال کاربران است که دولت با ارائه مشوق‌هایی می‌تواند جبران کند.
همچنین عدم آگاه شهروندان در خصوص مزایای فیبر نوری ازجمله دیگر، مشکلات است به‌خصوص در سال‌های گذشته که به دلیل نبود این شبکه کاربران عادت به استفاده از اینترنت موبایل کرده‌اند. ازاین‌روست که در کشورمان آمار مصرف اینترنت سیار نسبت به استانداردهای جهانی بالاتر است.
رئیس سازمان نظام صنفی یارانه‌ای استان در ارتباط با نقش شهرداری‌ها در توسعه فیبر نوری می‌گوید: هرچه سایز شهرها بزرگ‌تر می‌شود به دلیل هزینه‌های بالای شهرداری و تعرفه حفاری‌ها که زیادتر می‌شود امکان توافق با اپراتورها هم کمتر است اما در شهرهای کوچک این مشکلات به‌مراتب کمتر می‌شود.
اطرج یادآور می‌شود: اما گذشته از چالش‌های اشاره‌شده اتصال به فیبر نوری با مزایایی مانند سرعت بالاتر، تأخیر و تضعیف کمتر، متقارن بودن سرعت آپلود و دانلود همراه است که با توجه به‌سرعت بالای اینترنت فیبر نوری مسیر رسیدن به دولت هوشمند، تحلیل و پردازش داده‌ها در حجم زیاد، ارتباط برخط دفاتر شرکت‌ها در استان‌های مختلف و یا حتی کشورهای مختلف و... فراهم می‌گردد.
وی در پاسخ به این پرسش که فعلاً وضعیت اتصال‌ها به شبکه فیبر نوری درکل کشور به چه صورت است اظهار می‌کند: درمجموع تاکنون ۷ میلیون و پانصد هزار پورت در سطح کشور به شبکه فیبر نوری متصل شده‌اند درحالی‌که انتظار می‌رفت تا آخر دولت این عدد به ۲۰ میلیون پورت برسد.
و توضیح می‌دهد: رفع موانع توسعه فیبر نوری با جدیت از سوی وزارت ارتباطات در حال پیگیری است لازم است در استان هم کارگروه استانی زیرمجموعه کمیته اقتصاد دیجیتال استان با جدیت موضوع را پیگیری و در شهرهایی که احتمالاً مشکلاتی وجود دارد نسبت به رفع اشکال و تسریع در امور اقدام شود.
و تاکید می‌کند: ضروری است که همه دستگاه‌های مرتبط با همدلی و تلاش برای حفظ منافع، برد- برد را در دستور کار خود قرار دهند. قطعاً منافع آتی این پروژه‌ها برای همه به‌خصوص شهروندان بسیار بیشتر از منافع آنی است.
