اتاق بازرگانی مطلوب و غیرسلیقه‌ای

اشکناز اورعی* بسیاری از سیاست های کلان و شرایط اقتصادی کشور باعث شده برخی از بنگاهی های اقتصادی امروزه از دور تولید و فعالیت خود خارج شوند. متاسفانه در هر کدام از شهرها و استان های کشور دیده می شود که برخی از کارخانه ها و بنگاه های اقتصادی به کلی از بین رفته اند. از جمع بازماندگان واحدهای اقتصاد و صنعتی نیز دیده می شود که بیشتر آن ها امروزه با ظرفیت زیر ۷۰ درصد فعالیت می کنند.

در نتیجه بسیاری از بنگاه اقتصادی که امروز فعال یا نیمه فعال هستند تاب آوری خود را از دست داده اند و به محض این که با یک بحران یا مشکل دیگر روبرو شوند، از بین می روند. این شرایط مناسبی برای واحد های تولیدی نیست. همان طور که رسیدن به این نقطه نتیجه یک سال یا یک سیاست نیست؛ رفع آن نیز یک ساله یا با اصلاح یک قانون شدنی نیست. به همین دلیل مجموعه ای از سیاست ها باید در نظر گرفته شود تا بتوانیم در یک دوره زمانی از این شرایط عبور کنیم. اتاق های بازرگانی در این زمینه وظیفه دارند با ارائه مشورت مناسب به بخش دولتی و مجلس شورای اسلامی مسیر اصلاح قوانین و وضع موجود را نشان دهند.

از آنجا که کسب و کارهای متنوعی در استان خراسان رضوی فعالیت می کنند، اتاق بازرگانی باید از فعالیت های تخصصی به صورت حرفه ای حمایت کند. اتاق نباید یک نسخه واحد برای انواع و اقسام فعالیت ها صادر کند.

 حمایت از ایده ها و پیشنهادات زنان فعال

در اتاق بازرگانی خراسان بیش از 200 کارت بازرگانی برای بانوان صادر شده است. این نشان می دهد بانوان در سال های گذشته موفق به راه اندازی کسب و کارهای مناسبی شده اند و اتاق نیز موظف است علاوه بر حمایت، از ایده ها و پیشنهادات بانوان فعال در این حوزه نیز استفاده کند.

به طور کلی بازار صادراتی استان خراسان رضوی معطوف به کشورهای حوزه CIS می شود. اتاق بازرگانی برای دریافت مجوزهای لازم برای صادرات به این کشورها از جمله روسیه می تواند نقش بسیار مناسبی داشته باشد. علاوه بر این اتاق به عنوان پارلمان بخش خصوصی موظف است برای دعوت از هیات های تجاری و زمینه سازی برای فعالیت مشترک با سایر کشورها اقدام کند. استان خراسان رضوی ظرفیت بسیار بالایی در فعالیت های صنعتی دارد. با توجه به این که سیاست های کلان کشور در سال های گذشته به نحوی بوده که سرمایه از ورود به بخش اصلی اقتصاد یعنی بخش تولید خودداری می کند، اتاق می تواند زمینه ساز جذب سرمایه خارجی در کشور باشد. از این طریق علاوه بر ارزآوری مناسب، انتقال دانش فنی و زمینه همکاری مشترک، سرمایه بیشتری جذب بخش صنعت می‌شود که علاوه بر توسعه استان به تقویت زیرساخت های اقتصادی کشور منجر می شود.

یکی دیگر از مشکلات موجود مربوط به ارتباط بین صنعت و دانشگاه می شود. بارها بر این موضوع تاکید شده که سرمایه انسانی پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه، دانش و مهارت کافی برای انجام فعالیت های صنعتی را ندارند. این موضوع باعث می شود صنایع کشور بیشتر به سمت جذب سرمایه انسانی تجربه محور حرکت کنند. این در حالی است که صنایع در کل دنیا به سمت جذب نیروی تحصیل کرده حرکت می کند. دلیل این مشکل در ایران، به نظام آموزشی و آموزش عالی کشور مربوط می شود. اتاق بازرگانی در این زمینه می تواند نقش بسیار مهمی داشته باشد. اتاق باید با دعوت از استادان دانشگاه ها، دانشجویان و سایر فعالان دانشگاهی مشکلات بخش خصوصی را مطرح کرده و برای رفع آن زمینه ساز آشنایی با انواع فعالیت های تولیدی، خدماتی و مهارت های مورد نیاز باشد. این امر منجر می شود دانشجویان در زمان تحصیل بدانند که نیازهای صنعت چه مواردی است تا بتواند تا زمان فارغ التحصیلی برای رفع آن نیازها، مهارت‌های لازم را کسب کنند.

انتظاری که در این مرحله از اتاق بازرگانی می رود این است که به ماموریت و هدف اصلی از تشکیل اتاق بازگردد. اتاق بازرگانی باید یک نهاد موثر برای پیشبرد اهداف بخش خصوصی باشد. متاسفانه اینگونه نیست و این امر منجر شده اتاق های بازرگانی به صورت سلیقه ای اداره شوند. اتاق بازرگانی به عنوان پارلمان بخش خصوصی باید بتواند بخش خصوصی را با استراتژی حرفه ای به سمت تجارت سوق دهد. در شرایط کنونی نه تنها این اتفاق رخ نمی دهد بلکه با مماشات اتاق با بخش دولتی مواجه هستیم. قرار نیست اتاق بازرگانی نقش اپوزیسیون دولت را بازی کند بلکه باید تلاش کند که مشکلات بخش خصوصی را در تعامل با دولت برطرف کند. اتاق باید بتواند از طریق تعامل منطقی، روحیه انتقادی خود را حفظ کرده و زمینه ساز قوانین مناسب جهت تسهیل کسب و کار و فعالیت تجاری اقدام کند.

علاوه بر این اتاق بازرگانی باید با شناسایی فعالان واقعی بخش خصوصی جهت صدور پروانه تجارت حرفه ای اقدام کند. این وظیفه ذاتی اتاق بازرگانی است که امروز شاهد اموری بر خلاف آن هستیم و درواقع اتاق بازرگانی از مسیر اصلی خود خارج شده است. توقع می رود اتاق بازرگانی این روند را اصلاح کرده و زمینه ساز فعالیت حرفه ای باشد.

در پایان یکی از ظرفیت هایی که مغفول مانده و به اندازه مناسبی از آن استفاده نمی شود، کمک گرفتن از رایزن های بازرگانی در سفارت های متعلق به کشورعزیزمان است. اتاق های بازرگانی می توانند از طریق رایزن های بازرگانی ظرفیت سنجی مناسبی برای همکاری های مشترک داشته باشند.

*استادیار و عضو هیات علمی گروه برق دانشگاه سجاد، عضو هیات رئیسه انجمن صنایع همگن برق و الکترونیک خراسان رضوی