۴ کتاب برای اقتصاد
برای همین خیلی‌ها تمایلی به شروع مطالعه درباره‌ی اقتصاد ندارند و آن را علمی تخصصی می‌دانند که هرکسی از آن سر درنمی‌آورد. باوجوداین باور عمومی، درک مفاهیم اقتصادی برای عموم مردم امر ناممکنی نیست، مشروط بر اینکه مفاهیم پیچیده با زبانی ساده بیان شود. اینکه علمی پیچیدگی‌های خود را داشته باشد امر جدیدی نیست اما هنر اصلی آن است که این پیچیدگی‌ها با زبانی ساده فهم بیان شود. علم اقتصاد متعارف طرفدار اندیشه «بازار آزاد» است و با منطق عرضه و تقاضا فعالیت‌های اقتصادی را تحلیل می‌کند. این علم که در اکثر دانشگاه‌ها تدریس می‌شود گفتمان غالب در علم اقتصاد است که البته گفتمان‌های دیگر نقدهای زیادی به آن وارد می‌کنند.
در این یادداشت چهارکتاب معرفی کردیم که برای شروع مطالعه اقتصاد گزینه‌های خوبی هستند.
اقتصاد به زبان ساده
مترجم: شادی صدری
انتشارات دنیای اقتصاد
برای شروع مطالعه هر دانشی و حتی نقد آن لازم است ابتدا شناخت کافی از آن داشته باشیم.
کتاب «اقتصاد به زبان ساده» نوشته لس لیونیگستون شروع خوبی به نظر می‌رسد. این کتاب نخستین کتاب از مجموعه آموزش اقتصادی است که با زبانی ساده و روان در هر فصل، کلیات علم اقتصاد متعارف را توضیح می‌دهد.
نویسنده در پایان هر فصل خلاصه‌ای از مباحث مطرح‌شده را بیان می‌کند و در ادامه سوالاتی را از خواننده می‌پرسد که تفکر در مورد پاسخ آن‌ها به درک بهتر مفاهیم آموزش داده‌شده کمک می‌کند.
خواندن این کتاب از این حیث لذت‌بخش است که پیچیده‌ترین مفاهیم تخصصی اقتصادی مانند قانون عرضه و تقاضا، تقسیم تخصصی کار، کشش قیمتی، کمیابی منابع، جهانی‌شدن و … را با ذکر مثال‌هایی ملموس ارائه می‌کند. مثال‌هایی که به‌ظاهر ساده اما بیان‌کننده پیچیده و فنی‌ترین مفاهیم اقتصادی هستند. بخش آخر کتاب در مورد جهانی‌شدن است. یکی از پرکاربردترین اصطلاحات اقتصادی که البته دارای تاثیرات اجتماعی و سیاسی هم هست.
اما بعد از خواندن این کتاب و حالا که با مقدمات علم اقتصاد متعارف آشنا شدیم می‌توانیم خودمان را برای مطالعه دو کتاب دیگر آماده کنیم. «رویکرد و روش در اقتصاد» نوشته فریبرز رئیس دانا و «نظریه‌های جهانی‌شدن» نوشته دیوید هلد و آنتونی مگ گرو.
رویکرد و روش در اقتصاد
انتشارات آگاه
اهمیت کتاب «رویکرد و روش در اقتصاد» در این است که پس از شناخت باورهای غالب در علم اقتصاد متعارف طرفدار بازار آزاد، خواننده را به عمق و ریشه نظریات اقتصادی می‌برد.
خواننده با خواندن این کتاب می‌تواند با نظریات مختلف اقتصادی و ریشه‌های اجتماعی هر یک آشنا شود و نگاهش به موضوعات و مقولات اقتصادی یک نگاه تک‌بعدی و صرفا تاییدی نباشد.
رئیس دانا، اقتصاددانی که او را با اندیشه‌های انتقادی و رادیکال اقتصادی می‌شناسیم در این کتاب نظریات و چالش‌های مختلف در روش‌شناسی اقتصادی و بینش‌های فلسفی و سمت‌وسوهای طبقاتی و ایدئولوژیک آن‌ها را بیان می‌کند.
این کتاب روش‌شناسی اقتصاد را بحثی مهم و پرداختن به آن را برای درک اقتصاد حیاتی می‌داند و با طرح نظریات مختلف و ریشه‌های فلسفی هر یک نشان می‌دهد برخلاف باور بسیاری از اندیشمندان، ما با «یک اقتصاد» که اغلب همان اقتصاد متعارف طرفدار بازار آزاد است روبرو نیستیم بلکه «اقتصادها»ی متفاوتی با نظرات و روش‌های گوناگونی وجود دارد که هر یک از دریچه‌‌ای به واقعیت‌های اقتصادی جامعه می‌نگرند و اولویت‌هایشان نیز متفاوت است.
نظریه جهانی‌شدن
مترجم: مسعود کرباسیان
نشر چشمه
کتاب اولی که معرفی کردیم یعنی «اقتصاد به زبان ساده» مباحث خود را با توضیح جهانی‌شدن به اتمام می‌رساند. اما جهان شدن چیست که آن‌قدر موردتوجه صاحب‌نظران حوزه‌های قرارگرفته است؟ چه نظریاتی در مورد آن وجود دارد و آثار مثبت و منفی آن چیست؟ نویسندگان کتاب «نظریه‌های جهانی‌شدن» توانسته‌اند مجموعه‌ای متنوع از نظرات و دیدگاه‌های گوناگون در مورد جهانی‌شدن را جمع‌آوری کنند. این کتاب دو بخش دارد: بخش اول به شکل‌گیری جهانی‌شدن می‌پردازد که شامل هفت فصل از نویسندگان مختلف است. بخش دوم در موردبازسازی جهانی‌شدن است و طی ۵ فصل نویسندگان مختلف وضعیت جهانی‌شدن در دوران معاصر را توضیح می‌دهند. مطالعه این اثر هم درک وسیعی از فرایند جهانی‌شدن را به خواننده می‌دهد و هم او را با نظریات و دیدگاه‌های متفاوت آن آشنا می‌کند. خلاصه‌ای مطالعاتی که شاید بتوان آن را چکیده ده‌‌ها کتاب دیگر دانست و شروع خوبی برای مطالعه عمیق‌تر و تخصصی‌تر با جهانی‌شدن است. به‌ویژه کسانی که قصد دارند یک تحقیق دانشگاهی یا یک مقاله در مورد جهانی‌شدن تهیه کنند، این کتاب شامل نظرگاه‌های متفاوت است و آن‌ها را از رجوع به کتاب‌های متعدد بی‌نیاز می‌کند. دیوید هلد یکی از نویسندگان این کتاب استاد مدرسه اقتصادی لندن است و نظریه دموکراسی جهان‌وطن را مطرح می‌کند با مضمون که دموکراسی برای کارایی بیشتر باید فراتر از مرزهای ملی و در یک گستره فراملی و جهانی عمل کند.
طبقه و کار در ایران
مترجم: محمود متحد
انتشارات آگاه
حال که در مورد پایه‌های علم اقتصاد متعارف، اندیشه‌های اقتصادی مختلف و در یک چهارچوب جهانی‌تر در مورد جهانی‌شدن خواندیم بهتر است نظری هم به اقتصاد ایران بیندازیم.
«طبقه و کار در ایران» نوشته سهراب بهداد و فرهاد نعمانی، دو تن از اقتصاددانان پر سابقه ایران و اساتید سابق دانشگاه تهران اثری است که طی یکی یک دهه اخیر بسیار موردتوجه محققان و علاقه‌مندان اقتصاد قرارگرفته و در مقالات مختلف ارجاع‌های زیادی به آمارها و مبانی نظری آن شده است.
ویژگی بارز این کتاب برای شروع مطالعه اقتصاد، پیوند نظریه و آمار تجربی است و با اتکا به آمارهای مربوط به نیروی کار و طبقات، به تحلیل طبقاتی جامعه و ریشه‌های نابرابری در ایران می‌پردازد. به گفته American Journal of Sociology «خواندن کتاب طبقه و کار در ایران، شگفت‌انگیز است»، Social Forces آن را «خواندنی، جذاب و تفکر انگیز» می‌داند و Middle East Journal مهم‌ترین حسن این کتاب را «روش تجربی آن در بررسی طبقه و کار» ارزیابی کرده است. این کتاب در بخش‌هایی همچنین به وضعیت اشتغال زنان در ایران پس از انقلاب می‌پردازد و بابیان آمارهایی در این زمینه روند اشتغال زنان پیش و پس از انقلاب را بررسی کرده است. ازاین‌رو است که بولتن انجمن مطالعات خاورمیانه معتقد است بهداد و نعمانی «کاری فوق‌العاده عالی در تئوریزه کردن تأثیر انقلاب بر زنان ایران کرده‌اند.»
