تحلیل هزینه- فایده

پیام نوروزی کارشناس اقتصادی یک ضرب المثل مشهور اقتصادی که معمولا در کلاس‌های درس اقتصاد بیان می‌شود آن است که در اقتصاد ناهار مجانی وجود ندارد. چرا که در صورت وجود ناهار مجانی، تقاضا برای آن کالا آنقدر زیاد می‌شود که به سرعت عرضه از آن جا می‌ماند. اکثر تصمیمات سیاست‌گذاری اینگونه است که هم پیامد مثبت و هم منفی دارد. گاه تصمیمات مفید اقتصادی، پیامدهای نامطلوب سیاسی یا اجتماعی برجا می‌گذارد. یا آنچه معمولا متداول‌تر است تصمیمات سیاسی بوده که پیامدهای نامطلوب بر اقتصاد می‌گذارد. به ندرت اتفاق می‌افتد که یک تصمیم همه پیامدهای مثبت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را داشته باشد. بنابراین برای هر تصمیم، باید همه جوانب آن دیده شود.

در حال حاضر لایحه اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم از چهار لایحه مربوط به خروج ایران از لیست سیاه گروه مالی اقدام (Financial Action Task Force) یا در اصطلاح FATF تصویب شده است. لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی و الحاق ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی در صحن علنی مجلس تصویب و منتظر اخذ تایید شورای نگهبان است و لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) در حال بررسی و تصویب مجلس قرار دارد.گام آخر خروج ایران از لیست سیاه FATF تصویب الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) است. این کنوانسیون سندی که برای پیشگیری و مقابله با اشکال و مصادیق مختلف تروریسم بین‌المللی از طریق قطع منابع و پشتوانه‌های مالی سازمان‌ها و گروه‌های تروریستی است که در سال 1999 توسط مجمع عمومی سازمان ملل مورد تصویب قرار گرفته است. در حال حاضر، حدود ۱۸۸ کشور عضویت این معاهده را پذیرفته و از لحاظ جهانی بودن، یکی از معروف‌ترین معاهده‌های ضد تروریستی در جهان است. تنها کشورهایی که آن را تصویب نکرده‌اند ایران، لبنان و چند کشور بسیار کوچک هستند.

مبارزه با تروریسم جایگاه خاصی در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران دارد و کشور ما از ابتدای انقلاب همواره با تروریسم مقابله کرده و حملات تروریستی را محکوم کرده است. ایران همواره خود قربانی تروریسم بوده و در بیشتر سازمان‌های مقابله با تروریسم عضویت دارد. اما با توجه به تعریف خاص و گسترده تروریسم در این سازمان، عضویت ایران ممکن است دست کشور را برای کمک به گروه‌های آزادی بخش (که همواره مورد توجه ایران بوده) بسته و آمریکا از این ابزار برای فشار بر ایران استفاده کند.

اما روی دیگر سکه آن است که در صورت عدم تصویب این لایحه چه مشکلاتی برای اقتصاد کشور به وجود می‌آید؟

FATF شامل ۳۵ کشور و دو سازمان شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا است که مقر آن در فرانسه قرار دارد. این کمیته تنها دو کشور ایران و کره شمالی را در لیست سیاه قرار داده و اصطلاحا این دو کشور را غیرهمکار می‌نامد و کشورهای عضو را از مبادله مالی با دو کشور ایران و کره شمالی بر حذر می‌دارد.

اتحادیه اروپا نیز توافق با ایران و ایجاد کانال‌های مالی برای مبادلات تجاری ایران را مشروط به خروج از لیست سیاه FATF کرده است. در صورتی که تا چند روز دیگر لوایح مربوط به FATF تصویب نشود، این سازمان ایران را تا چهار ماه دیگر در لیست سیاه نگه خواهد داشت. این به معنی آن است که توافق با اروپا صورت نخواهد گرفت و در این فاصله تحریم‌های آمریکا در آبان ماه اعمال خواهد شد.در این صورت، آمریکا خواهد توانست فروش نفت ایران را کاهش داده و مشکلات ناشی از تحریم‌ها همانند سال ۱۳۹۱ از جمله کاهش بودجه دولت، جهش نرخ ارز و ایجاد رکود تورمی در کشور به وقوع خواهد پیوست. در این صورت برجام هم کارآیی نداشته و ایران هم محدودیت‌های هسته‌ای را پذیرفته و هم با تحریم‌های ظالمانه مواجه خواهد شد.همچنین در صورت تصویب این لایحه، ابزار حقوقی مناسبی برای همکاری بین‌المللی در زمینه ممانعت از تامین مالی گرو‌ه‌های تروریستی معاند ایران در خارج از کشور فراهم خواهد شد.باید توجه داشت که اقتصاد ایران نیازمند تصمیمات سخت است و هر تصمیمی که گرفته می‌شود باید همه جوانب آن در نظر گرفته شود. در شرایط امروز اقتصاد کشور، یک تصمیم کوچک می‌تواند اثرات بسیار بزرگی برجابگذارد. بنابراین قبل از هر تصمیمی، باید عواقب آن را سنجید و برای حصول نتیجه مورد نظر، برنامه ریزی دقیق صورت گیرد. امید است که کشورمان از این مانع سخت نیز، به سلامتی عبور کند.