وقتی همه ما مرده باشیم
او متفکری خلاق و بسیار جذاب بود اما افکار او به همان دلیلی بهطور خارقالعادهای قدرتمند شد که هر چیز دیگری بهطور خارقالعادهای قدرتمند میشود: مخاطبانش بودند که افکار او را قدرتمند کردند. او حقیقتی گذرا یا دائمی را کشف نکرد اما در زمانه جنگ، فروپاشی اقتصادی و فاشیسم به پرسشهایی پاسخ داد که بسیاری افراد با شور میپرسیدند.
پاسخهای او کاملا فرعی بود، اصل ماجرا آن بود که پاسخهایش، فاجعه را توضیح میدادند و به اضطراب رنگپریدهای که سیاست زمان و مکان او با آن دستوپنجه نرم میکردند مشروعیت میبخشید»
این کتاب را باید تلاشی دانست برای بررسی عمیقتر و نگاهی بهدوراز پیشداوری و بایست ذهنی به این نظریه، همانطور که مولف هم تاکید میکند، تا زمانی که سرمایهداری لیبرال تداوم داشته باشد، کینزگرایی هم تداوم خواهد داشت و بیم و امیدی که در قالب اندیشه او وجود دارد بهویژه در لحظات حساس خود را نمایان خواهد کرد.
یکی از تاکیدات مهم مولف بر این است که نظریه عمومی کینز بهدرستی برای خوانندگان مفهومسازی شود چراکه به اعتقاد او هر عزیمت دیگری برای فهم و نقد، نیازمند فراگیری این امر است. با این نگاه این کتاب را باید تلاشی دانست برای تامل کردن در کینز و کنیزگراها.
این اثر در پی تعمق دوباره در نیروی نقد کینزی بر سرمایهداری و ارتباط آن با اقتصاد سیاسی هم بهمثابه دانش و هم شیوه دانستن است. با همین رویکرد نویسنده کتاب خود را در 4 بخش اصلی سامان داده است.
بخش اول کتاب با عنوان کینزگرایی همانطور که از عنوانش برمیآید عمده تمرکز خود را به شرح نظریه و اندیشه کینز اختصاص داده است این بخش شامل سه فصل با عناوین، «رستاخیز کینز؟»، «کینزگرایی چیست؟» و «تراژدی فقر» میشود. نویسنده در این بخش به درک خود از کینزگرایی دست میزند و ادامه بخشهای کتاب را نیز بر پایه همین درک و فهم است که پیش میبرد.
او در فصل سوم این بخش به خود کینز میپردازد تا بتواند شاهدی برای عمل کینزگرایی در گستردهترین سطح آن ارائه نماید.
بخش دوم کتاب با عنوان پیش از کینز نیز خود شامل پنج فصل مجزاست. در این بخش نویسنده پیش از پرداختن به کینز به انقلاب فرانسه و هگل رجوع میکند، جایی که نقد کینزی پسازآنکه بیثباتی و هیاهو سراسر اروپا را در برگرفته بود برای نخستین بار و بهطور شفاف بیان شد.
در ادامه این بخش مسائل اساسی در انقلاب بهویژه در سیمای ماکسیمیلیان روبسپیر، رهبر ژاکوبن بیان میشود. در حقیقت روبسپیر در قلب پاریس انقلابی، دو انگاره را صورتبندی کرد که سایر مفاهیم کتاب حول آن میچرخد: انقلاب بدون انقلاب و امکان فقر آبرومندانه در دوران مدرن. نویسنده در ادامه این بخش تمرکز خود را بر هگل میگذارد؛ کسی که انقلاب برای او نهتنها آغازتاریخی دوران مدرن را مشخص کرد که علاوه بر آن تجربه جهان را چه بهصورت مادی و چه ایدئولوژیک دگرگون نمود. اهمیت هگل برای این بحث جدا از تاثیراتش بر اندیشه اروپایی به خاطر پژواک شگفتانگیزی است که میان اندیشه سیاسی او و کینز دیده میشود.
بخش سوم کتاب با عنوان «کینز» شامل قرائت گستردهای از کتاب «نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول» است. در فصلهای این بخش نویسنده مکررا به نوشتهها و سایر آثار کینز نیز رجوع میکند اما تمرکز اصلی او بر نظریه عمومی است. البته هدف این بخش خلاصه کردن کتاب نیست بلکه نویسنده در پی توضیح پویایی اقتصادی است که کینز نیز در پی توصیف آن بود. نویسنده ابتدا کتاب نظریه عمومی را معرفی و جهان اقتصادی که کینز احساس میکرد این کتاب برای آن ضروری است را شرح میدهد و در ادامه با نقد فراگیر کینزی به بررسی تئوری او در باب تقاضای موثر و بیکاری میپردازد و در ادامه این مبحث را در باب سرمایه و نقدینگی پی میگیرد.
بخش چهارم با عنوان «پس از کینز» عنوان بخش پایانی کتاب است. نویسنده در این بخش مفهوم کینزگرایی را که در فصول پیشین شرح داده بود را به زمین اقتصادی پسا جنگ جهانی دوم میبرد. او نخست بر بیکاری و در ادامه بر نابرابری تکیه میکند. او در هر فصل با جزییات زیاد به مداخلات موثر در سیاست میپردازد و بعضا به قلمرو سیاسی هم نفوذ میکند و علل و عواقب آن را شرح میدهد. او در این بخش بررسی شیوههایی را موردتوجه قرار میدهد که از طریق آنها نقد کینزی بهرغم تمام خوشاقبالی و بداقبالیهایش از زمان انتشار کتاب نظریه عمومی در سال 1936 برای احیای طیف گستردهای از اقتصاد کینزی ادامه یافت و ادامه مییابد.