سید محمد بحرینیان باردیگر بر عدم‌اهلیت تصمیم‌گیران تاخت
تولید آمارهای بزک‌شده «تولید»
مونتاژکنندگان چقدر تولید کردند و چقدر منابع ارزی گرفتند؟
اندازه کل آسیا واحد تولید موتورسیکلت داریم یعنی 92 شرکت که 5 برابر چین و 8 برابر هند است و عموما هم مونتاژ می‌کنیم
بحرینیان در این سخرانی که با عنوان «نابرابری فزاینده، ناپایداری سیستمی و فساد؛ پنجره هائی که مانع زندگی، توسعه، عدالت و رفع تنگنای معیشت هستند» ایراد شد، با برشمردن مشکلات اقتصادی روز، ۹۰درصد ناهنجاری‌های اجتماعی را متاثر از اقتصاد بدون عدالت دانست و فقر در جامعه را باعث ایجاد ناهنجاری اعلام کرد. عضو سابق اتاق ایران با اشاره به نقل‌قولی از ابن‌خلدون در ۸۰۰ پیش درباره اینکه صنایع ناچار باید با علم پیوند داشته باشند، گفت: تعلیم دانش از جمله صنایع است و صنعتی شدن به افزایش دانایی و خرد کمک می‌کند.
او در ادامه با اشاره به عدم‌اهلیت حرفه‌ای سیاستگذاران ایران طی دهه‌های اخیر از ترجیح تعهد بر تخصص بعد از انقلاب اسلامی گفت: غلامحسین کرباسچی در گفت‌وگویی با مجله تجارت فردا در دی ماه ۱۳۹۲ باعنوان «نفسم گرفت ازین شهر» صادقانه می‌گوید که ما جوانان خوب و معتقدی بودیم و نیت خوبی داشتیم اما نمی‌دانستیم برای حفظ این دستاوردها، ضمن متعهد بودن باید تخصص هم داشت.
بحرینیان در ادامه با انتقاد از خودشیفتگی بسیاری از روشنفکران ایران در طول یک قرن اخیر، گفت: خیلی از آنها متخصص نبودند و با آزمون و خطا بنای رویه‌های غلطی را گذاشتند که کودکان امروزی دارند بهای آن را می‌پردازند. باید به گذشته برگردیم و تکلیف خیلی از مسائل را روشن کنیم. اگر می‌خواهیم که توسعه پیدا کنیم. همه باید سواد خواندن علائم توسعه را داشته باشند. کجا موج خیزد ز دریای قار؟ از انسان نا آشنا با الفبای توسعه، توسعه به وجود نمی‌آید. خیلی‌ها جلوه‌های ظاهری توسعه را با توسعه اشتباه گرفته اند.
این پژوهشگر توسعه با برآورد درآمد ایران از محل فروش نفت در قرن اخیر گفت: منابع ارزی کشور از ۱۳۳۸ تا ۱۳۹۹ بیش از دوهزار میلیارد دلار بوده است که ۶۵درصد این منابع بعد از ۱۳۶۵ که تحریم‌های آمریکا شروع شد، به دست آمده است. سوخت، خوراک پتروشیمی، مصرف نیروگاه‌ها و گرمایش منازل و... هم معادل ۱۸۵۰ میلیارد دلار بوده است و اگر با نرخ تعدیل اوپک حساب کنیم، عدد منابع مستقیم ارزی ما ۳۲۰۰ میلیارد دلار می‌شود. اطلاع داشته باشید که چین از ۱۹۷۸ طبق گزارش وزارت کار تا سال ۱۹۹۵ با ۳۲۰ میلیارد دلار منابع ارزی ۲۲۰ میلیون شغل جدید ایجاد کرده است و ما با این منابع از ایجاد ۳۰ میلیون شغل عاجز بوده‌ایم.
تولید صنعتی با فناوری پایین
بحرینیان در ادامه با انتقاد از فناوری پایین صنعتی در ایران گفت: از تلفن روی میز رئیس‌جمهوری تا هواپیما را ما نمی‌سازیم و بیشتر نمایش اجرا می‌کنیم. حدود 77درصد مجوزهای ما و اشتغال و سرمایه‌گذاری ما در فناوری پایین یا متوسط به پایین است و ارزش افزوده‌های ما هم در فناوری پایین ثبت می‌شود. ما در صنعت استراتژیک سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم و باید بپرسیم چند شرکت تولیدی تیرآهن و میلگرد زدیم؟ فلزات اساسی جزو فناوری‌های پایین است و معلوم است که علتش عدم‌اهلیت حرفه‌ای تصمیم‌گیران بوده است.
این پژوهشگر توسعه با انتقاد از رویکرد کمی به تولید صنعتی در ایران گفت: 125 شرکت در حال تولید ماکارونی هستند و 201 شرکت هم در دست اجرا هستند و ارز گرفته‌اند. ما اندازه کل آسیا واحد تولید موتورسیکلت داریم یعنی 92 شرکت که 5 برابر چین و 8 برابر هند است و عموما هم مونتاژ می‌کنیم که نوآوری نیست. 1077 شرکت تولید فرش ماشینی داریم و 273 شرکت هم در دست اجراست. 103 تولیدکننده میلگرد فولادی داریم و 43 شرکت هم در دست تاسیس هستند و همه اینها برای ماشین آلات و شمش فولادی حدود 17 میلیارد دلار ارز گرفته‌اند. 20 شرکت واحد فعال با پروانه بهره‌برداری تولید موبایل هستند. در کره‌جنوبی که محصولاتش دنیا را گرفته چند شرکت داریم؟ مملکتی که مشکل دارد. 108 شرکت تولید ماشین لباس شویی و 208 واحد تولید کولر آبی به علاوه 106 واحد در دست تاسیس، 143 شرکت تولید یخچال فریزدر و بیش از 200 شرکت در دست تاسیس دارد. آیا عقلانیتی برقرار است؟
بحرینیان در ادامه با اشاره به رویکرد ضد ارزش افزوده‌ای به ایجاد شغل گفت: دو میلیون و 431هزار نفر در اسنپ ثبت‌نام کرده‌اند که از کل اشتغال صنعتی ما بالاتر است. دوستان می‌گویند ارزش افزوده ایجاد کرده است. ارزش افزوده و رشد هم اگر کیفیت نداشته باشد فایده‌ای ندارد.165هزار نفر در اسنپ باکس فعال هستند که گفته شده 8درصد کل موتورسیکلت‌های تهران هستند. یعنی حدود دو میلیون موتور وجود دارد. برای چه اقتصادی در حال برنامه‌ریزی هستیم؟
مقایسه درآمد ارزی و ایجاد شغل در ایران و چین
عضو پیشین اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از سیاست افزایش تمرکز بر کشاورزی به‌ویژه تولید محصولات آب بر در اقلیم خشک ایران گفت: جزو معدود کشورهای جهان هستیم شاغلان درکه اقتصاد کشاورزی ما در سال 1335 سه میلیون نفر و در سال 1395 به چهارمیلیون رسیده است، یعنی اضافه شده است؛ اما در چین از 392 میلیون به 188 میلیون نفر رسیده است، اما ما چون توانایی ایجاد شغل نداشتیم، به‌قیمت نابودی منابع زیرزمینی اجازه هر کشتی داده‌ایم. در خوزستان و اصفهان اجازه کشت برنج داده‌ایم. آیا این عقلانیت تصیمیم‌گیری است؟
بحرینیان ادامه داد: پدر کشور را درآوردیم و حقوق نسل آتی و جوان امروزی را هم مصرف کرده‌ایم. 33 شرکت داروی دیکلوفناک تولید می‌کنند و 30شرکت ادالت کلد. آیا خجالت‌آور نیست؟ عمده اینها لیبلینگ کرده‌اند و همه اینها هم ارز گرفته‌اند و این تولید نیست. این فاجعه است. مشخص است که ناتوانی در آینده نگری وجود دارد. هنوز بعد از 115 سال بعد از اکتشاف نفت نفهمیدیم که «منابع طبیعی» اقتصاد این کشور را حرکت نداده و قطعا نخواهد داد. نشان می‌دهد که مشکل ایران پول نبوده و نیست. مائو به خوبی می‌دانست که علت فقر چینی‌ها نبود سرمایه نیست، بلکه نبود سازمان دهنده است.
بحرینیان در پایان صحبت‌هایش گفت: همه کسانی‌که مهاجرت کردند وطن فروش نیستند و همه آنها که ماندند، عقب مانده نیستند. روزگاری در وزارت صنعت ما 26 اولویت صنعتی تعیین کرده بودند که همه‌شان هم پیشران بودند و غالبشان با فناوری‌های پایین یا متوسط رو به پایین بوده‌اند. وقتی 458 شرکت تولید رب گوجه‌فرنگی دارید و ظرفیت تولید شما 5 میلیون 800هزار تن است که تنها حدود د میلیون تن آن به مرحله فروش صنعتی می‌رسد، به خاطر «بقا» به فساد در نظام بانکی و کارشناسی ورود پیدا می‌کنند تا منابعشان را بیابند و تازه بعضی از اینها به خاطر قوطی ارزبری می‌کنند و کشاورزی را هم نابود می‌کنند.
