در دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی صورت گرفت
واکاوی چالش‌های کارخانه‌های قند خراسان رضوی
غلامحسین ساربان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم با انتقاد از وضعیت کشت چغندر در این استان گفت: در ۱۹ شهرستان خراسان رضوی و در مناطق معتدل و سرد، کشت چغندر صورت می‌گیرد. جوین، جغتای، تربت حیدریه، چناران، فریمان، تربت جام، مشهد و قوچان از شهرستان‌های شاخصی هستند که چغندر قند در آنها کشت می‌شود. نیاز روزانه ۷ کارخانه چغندر قند استان در سال (با میانگین ۱۰۰ روز کاری) ۱۷هزار تن چغندر قند در روز است. که در حال حاضر بین ۹۰۰ تا یک میلیون تن نیاز کارخانه‌های قند استان، از کشت چغندرقند در داخل استان تامین می‌شود و ۲۵۰ هزا تن چغندر قند از استان‌های غربی وارد می‌گردد که در مجموع باز هم ۵۰۰ هزارتن از ظرفیت اسمی کارخانه‌های چغندر قند استان خالی باقی می‌ماند. وی افزود: پیشنهاد جابه‌جایی کارخانه‌های مازاد خراسان رضوی به دیگر استان‌هایی که کمبود تولید دارند، داده شده است.
وی تاکید کرد: سیاست دولت در توزیع شکر به مصرف کننده، ارائه کالا با قیمت ارزان است. این در صورتی است که قیمت تمام شده هر کیلو شکر در ایران، حدود ۲۱ هزارتومان است و در دیگر کشورهای جهان قیمت فروش آن ۱۷ هزارتومان است. به همین دلیل برخی شکر را از کشورهای همسایه وارد می‌کنند.
ساربان همچنین با اشاره به محدودیت‌های آبی به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دغدغه در حوزه کشاورزی، گفت: کنتور هوشمند آب یکی از بهترین راهکارها برای شناسایی میزان مصرف آب است که از این طریق می‌توان حجم مصرفی آب در ماه‌های پر‌مصرف سال و همچنین دوره‌های پر‌مصرف رشد نهال و گیاهان مختلف را تشخیص داد. با نصب کنتور برای مزارع کشاورزی استان، نتایج و دستاوردهای خوبی، کسب شده است. وی از مبارزه با آفات به عنوان یکی دیگر از مسائل مهم بخش کشاورزی نام برد و گفت: در استان خراسان رضوی حدود ۲۰۰ نوع آفت در حوزه کشاورزی وجود دارد که بر سر راه کشاورزان مشکلات متعددی ایجاد می‌کند. در راه مبارزه با آفات، روش‌های متعددی وجود دارد که آخرین راهکار، مبارزه شیمیایی است. در این عرصه، استفاده درست و به موقع از سم، موضوع بسیار بااهمیتی است و حجم سموم کشاورزی مصرفی با توجه به سال زراعی متفاوت است. ساربان ادامه داد: هم‌اکنون در استاندارد کشوری به ازای هر هکتار حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ گرم ماده موثره سم در بخش کشاورزی استفاده می‌شود که میزان مصرف آن در خراسان رضوی نیز همین مقدار است. میزان مصرف سموم کشاورزی در استان همگام با استاندارد جهانی است و باید به این نکته توجه داشت که مردم نسبت به محصولات کشاورزی که در فرآیند آن از سم استفاده شده است، دغدغه‌هایی دارند.
نرخ فعلی شکر منطقی نیست
احسان اژدری، مدیرعامل شرکت قند تربت حیدریه هم با گلایه از قیمت‌گذاری دستوری دولت در حوزه قند و شکر گفت: در سال‌جاری، بعد از پایان یافتن فصل کشت چغندر قند، قیمت این محصول ۳۰۰ هزارتومان تغییر پیدا کرد. همچنین، نرخ شکر حدود ۴۰درصد افزایش یافت. باتوجه به وضعیت موجود، نرخ فعلی شکر منطقی نیست؛ زیرا قیمت چغندر قند چند برابر شده است. کارخانه‌ها نیز به ارائه هر نرخی به مردم راضی نبوده و نیستند. از طرفی، با واردات شکر به قیمت هر کیلوگرم ۱۴ هزارتومان، کارخانه‌ها دیگر نمی‌توانند شکر تولید و ارائه کنند.
وی با بیان اینکه نرخ تصفیه شکر مناسب نیست، اظهار کرد: کارخانه‌های قند و شکر استان در خصوص شکر خام بسیار زیان کردند. پیشنهاد می‌کنم اگر در کشور با مشکل تامین چغندر قند مواجه هستیم، شکر خام تولید شود. البته این در صورتی دارای توجیه است که نرخ تصفیه افزایش یابد.
وی با اشاره به هزینه سرسام‌آور حمل‌ونقل چغندر به کارخانه‌های قند تصریح کرد: باتوجه به نرخ فعلی شکر و قیمت تمام شده هر کیلو شکر، تولید این محصول برای ما فاقد توجیه اقتصادی است. ساربان نیز در این بخش از نشست، گفت: با گفت‌وگو و آزادسازی برخی قیمت‌ها، می‌توان مشکلات و دغدغه‌های بخش خصوصی فعال در حوزه تولید قند و شکر را برطرف کرد. قیمت دستوری دولت برای کارخانه‌های قند از قیمت تولید این محصول کمتر است و این مساله برای کارخانه‌ها دردسرساز شده است.
حمیدرضا نوری، کارشناس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این جلسه گفت: یکی از مشکلات اساسی کارخانه‌ها قند خراسان رضوی، حضور نداشتن هیات‌مدیره انجمن قند در جلسات مرتبط با این محصول است. حجم عمده قند کل کشور را خراسان رضوی تامین می‌کند. این در صورتی است که صنایع و کارخانه‌ها با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند. این کارخانه‌ها از دولت طلبکار هستند و هنوز مطالبات خود را دریافت نکرده‌اند. انجمن شکر کشور باید بیشتر در این زمینه پیگیری و مطالبه‌گری کند؛ اما این تشکل در این زمینه ورود نمی‌کند و تمایل به واردات شکر دارد.
نوری خاطرنشان کرد: افزایش قیمت شکر در بازار تاثیر بسزایی دارد. از طرفی، این محصول برای مردم بسیار بااهمیت است و هیچ‌کس نمی‌تواند یک کالای اساسی را از لیست کالاهای اساسی کشور حذف کند.
موانع و چالش‌های حوزه نباتات
در ادامه فاطمه حلاج نیا، مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در خصوص چالش‌های حوزه حفظ نباتات در استان، عنوان کرد: در دنیا حفظ نباتات و شناسنامه آنان بسیار بااهمیت است. تولیدکننده باید زیر نظر کارشناس گیاه پزشکی و کارشناس فنی کاشت را انجام دهد و برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها، فروشگاههای فروش سموم کشاورزی، بذر و کود باید بازرسی شوند و ارزیابی سموم عرضه شده انجام گیرد. همچنین، از فروش سموم تاریخ گذشته باید جلوگیری گردد. بر همین اساس، بازرسی از محل‌های فروش سموم کشاورزی، آزمایش سموم، جلوگیری از فروش سموم تاریخ گذشته، انجام آزمایشات کاربردی و... از اقدامات بخش حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان است. وی با اشاره به فعالیت ۱۷ شرکت پخش سموم کشاورزی در استان، تاکید کرد: در استان خراسان رضوی جمعا ۵۲۰ فروشگاه سموم کشاورزی وجود دارد. مسوول فنی این فروشگاه‌ها باید اطلاعات کاملی از سموم کشاورزی و قانون نباتات داشته و به آن عمل کنند. تغییر بسته‌بندی سموم به هیچ عنوان مجاز نیست. در برخی از فروشگاه‌ها، سموم نباتات به صورت بسته‌های نامعلوم بسته‌بندی و به عنوان سم سوسک و ساس فروخته می‌شود. این موضوع در برخی فروشگاههای سموم کشاورزی سطح شهر مشهد نیز مشاهده شده است.
اجرای دستورالعمل‌های جهانی در مصرف سموم کشاورزی
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان ادامه داد: طی ماه‌های آتی هیات نمایندگانی از روسیه و اتحادیه اروپا برای بازرسی و بررسی میزان مصرف سموم کشاورزی در محصولات غذایی به ایران خواهند آمد. با توجه به اینکه محصول نهایی باید به تایید کشور هدف برسد، باید دستورالعمل‌های جهانی را اعمال کنیم و میزان مصرف سموم باید به اندازه میزان جهانی باشد.
لیلا دهنوی، رئیس اداره غذا معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در حال حاضر پایشی در بخش سموم عرضه و توزیع شده در فروشگاههای سطح شهر انجام نمی‌گیرد. بر اساس طرح سال ۱۳۹۳، نمونه‌برداری از نباتات برای آزمایش انجام می‌شود و در صورت عدم‌انطباق به بخش حفظ نباتات جهادکشاورزی اعلام می‌گردد.
در ادامه ملیحه نوروز بیگی، نایب‌رئیس اتحادیه گلخانه‌داران استان گفت: جمع‌آوری سموم از فروشگاه‌ها راهکار منطقی نیست. فروشندگان باید ضوابط و دستورالعمل‌های فروش را دریافت و به صورت قانونی به آن عمل کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از سموم کشاورزی خارجی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، گفت: برای تولید سموم بیولوژیکی می‌توان از دانش و تجربه شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی استفاده و از آنان حمایت نمود.
نوروز بیگی تاکید کرد: به دلیل عدم‌تعرفه‌گذاری صحیح و مجاز خدمات در کلینیک‌های گیاه پزشکی، افراد متخصص به سمت فروش گیاهان رفته‌اند. از سویی، عدم‌اطلاعات کافی فروشندگان یکی از موضوعات مهم در زمینه عرضه و فروش سموم کشاورزی است و این در حالی است که کشاورزان برای صادرات محصولات خود باید بدانند از چه نوع کود و سموم کشاورزی برای هر محصولی باید استفاده کنند.
اهرم بازدارنده برای مقابله با متخلفان فروش سموم کشاورزی وجود ندارد
مهدی خسروی، معاون برنامه‌ریزی سازمان نظام مهندسی کشاورزی خراسان با بیان اینکه اهرم بازدارنده‌ای برای مقابله با متخلفان فروش سموم کشاورزی غیرمجاز وجود ندارد، گفت: در صورت جمع‌آوری تمامی فروشگاههای سطح استان، تبلیغات و فروش غیرحضوری سموم غیرمجاز کشاورزی را شاهد خواهیم بود و وقتی کشاورز از هر طریقی سموم کشاورزی خود را تامین کند، نمی‌توان بر روی آن نظارتی انجام داد.
امید جلالی، مدیرعامل اتحادیه خدمات کشاورزی خراسان رضوی نیز اظهار کرد: مشکل اصلی در فروش سموم کشاورزی، مجوزهایی است که اتاق اصناف برای فروشگاههای بعضا متخلف صادر می‌کند. اگر تنها یک محصول از یک صنف در فروشگاههای غیرمجاز وجود داشته باشد، اتحادیه برای فروش محصول صنف خود به او مجوز می‌دهد و متاسفانه ابزار نظارتی لازم در این حوزه وجود ندارد.
در بخش پایانی این نشست، رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خاطرنشان کرد: پیشنهاد قانون خاص سموم به زودی به مجلس شورای اسلامی خواهد رسید تا در صورت تحقق، بخشی از مشکلات این حوزه مرتفع گردد. همچنین، جلسه کارشناسی تخصصی با حضور نمایندگان نظام مهندسی کشاورزی، اصناف و حفظ نباتات جهاد کشاورزی برگزار خواهد شد تا در خصوص مجوز صنف کود و بذر، مشورت و هم‌افزایی صورت گیرد. در بیست و نهمین جلسه دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی، موانع و چالش‌های حفظ نباتات، بالابودن هزینه مبارزه با آفات و بیمار‌ی‌ها در حوزه کشاورزی، کمبود کلینیک‌های مجاز آزمایش پاتولوژیک و موانع و چالش‌های کارخانه‌ها قند استان، بررسی شد.
