هشدار «رئیس هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق»:
اعلام نرخ خرید برق، سرمایه‌گذاری را غیراقتصادی کرد
بهانه‌ای برای تاخیر اصلاح نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها
رئیس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق در گفت وگو با دنیای اقتصاد بیان کرد: وزارت نیرو به بهانه متمرکز کردن خرید و فروش برق در بورس انرژی، اقدام به اصلاح نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها با تاخیر شش ماهه کرده است. در واقع برداشت وزارت نیرو در ابتدا این بود که در این تصمیم گیری چندین میلیارد سود کرده و عملا برنده ماجراست، در حالی که سودآور نبودن نیروگاه هادر نهایت موجب خواهد شد تا سرمایه‌گذاری جدید در صنعت برق شکل نگرفته و هر روز ناترازی تولید و مصرف و عملا بحران خاموشی‌ها بیش از گذشته گریبانگیر همگان شود.
به گفته ابراهیم خوش گفتار، یکی از دلایلی که دولت برای تاخیر ۶ ماهه اعلام نرخ خرید برق از نیروگاه‌ها در سال جاری مطرح می‌کند این است که مقرر شده بود، بورس انرژی در زمانی بسیار کوتاه تبدیل به بازار اصلی صنعت برق شود تا شاید با توجه به جذابیت این بازار برای فروشندگان و خریداران این حوزه، نرخ‌ها در این بازار واقعی شده و عملا کشف قیمت در آن صورت گیرد.
این کارشناس صنعت برق در مورد بورس انرژی گفت: بورس باید در قالب یک بازارشفاف معرفی شود که دو طرف خریدار و فروشنده در آن بازار دارای اختیارباشند، اما متاسفانه این اتفاق تاکنون در بورس انرژی محقق نشده و بورس انرژی بیشتر تبدیل به یک بازار یک طرفه با شرایط نابرابر، به نفع خریدار شده بود و فروشنده به نوعی فاقد اختیار لازم در قیمت‌گذاری و تصمیم بود. در واقع این شرایط نابرابر محصول انحصار در سمت خرید و نیاز نیروگاه به نقدینگی بود، به گونه‌ای که خریدار به دلیل نبود سایر رقبا، با قیمت دلخواه بازار را در جهت مورد نظر خود هدایت می‌کرد. البته به اعتقاد رئیس هیات‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، تجربه نشان داده که تمام برق تولیدی را نمی‌توان در بورس انرژی عرضه کرد، چرا که این صنعت عملا به بازارهای موازی و شبکه نیز نیازمند است.
نرخ سوخت مصرفی و برق تولیدی باید آزاد شود
رئیس هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق با اشاره به اینکه باید مشکلات صنعت برق آسیب شناسی شود، افزود: رویه‌ای که تاکنون در صنعت برق برقرار بوده، بزرگ ترین آسیب را علاوه بر نیروگاه‌ها، به وزارت نیرو و صنایع خدمات و بازار وارد کرده، چرا که این امر باعث شده تا توسعه سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام نشود.
باید شرایط به گونه‌ای فراهم شود که بورس انرژی به صورت آزاد فعالیت کند، از این رو پیشنهاد می‌شود در برق نیز همانند آنچه در مورد پالایشگاه‌ها انجام می‌شود، دولت سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را به نرخ فوب خلیج فارس در اختیار آنها قرار داده و متقابلا نیز به نرخ فوب خلیج فارس از نیروگاه‌ها خریداری کند. در این صورت دولت می‌تواند با هر قیمتی که صلاح می‌داند، برق را در اختیار صنایع و بخش خانگی قرار دهد. چرا که شرایط کنونی باعث تضعیف سرمایه‌گذاری در صنعت برق شده و همانند آنچه در سال‌های اخیر شاهد بوده ایم، این صنعت روز به روز ضعیف تر و فرسوده تر شده و از طرفی ناترازی تولید و مصرف نیز تشدید شده است. خوش گفتار ادامه داد: به جرات باید گفت، با فاجعه عدم سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت برق مواجه هستیم ، چرا که حتی در نیروگاه‌های مقیاس کوچک نیز سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد. البته این نکته را هم نباید فراموش کرد، چنانچه از همین امروز جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایجاد شده و سرمایه‌گذار وارد این عرصه شود، تا بهره برداری و قرار گرفتن نیروگاه جدید در مدار تولید، به چندین سال زمان نیاز خواهد بود.
نارضایتی سهامداران نیروگاه‌های خصوصی
این مقام مسوول با اشاره به نارضایتی سهامداران خرد نیروگاه‌ها در بورس عنوان کرد: سهامداران خرد نیروگاه‌های خصوصی در بورس با توجه به پیش بینی‌ها امیدوار به سوددهی نیروگاه‌ها بودند، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده منجر به نارضایتی این افراد شده است. در واقع قرار بود وزارت نیرو قیمت برق را در ابتدای سال 1401 اعلام کند، اما این کار بعد از گذشت 6 ماه از سال و با کمترین میزان افزایش انجام شد. از همین رو شاهد چالش‌هایی در مجامع بوده و حتی برخی از سهامداران، نیروگاه‌ها را مجبور می‌کنند تا برای احقاق حقوق سهامداران از طریق مراجع قضایی اقدام کنند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر مساله فقدان سودآوری صنعت برق تنها گریبان گیر مدیران نیروگاه‌ها نیست، بلکه سهامداران خرد این نیروگاه‌ها در بورس نیز نسبت به ادامه وضعیت به شدت معترض هستند و دامنه این نارضایتی‌ها به مجامع شرکت‌ها و حتی محاکم قضایی نیز کشیده شده است. این در حالی است که وزارت نیرو با پشت سر گذاشتن خاموشی‌ها و پیک تابستان، بورس انرژی را نسخه شفا بخش برای تعیین نرخ برق در سال جاری معرفی می‌کند. با تمام این اوصاف بخش خصوصی امیدوار است با دستورالعمل‌های اخیر وزارت نیرو برای ورود مشترکان بالای یک مگاوات به بورس انرژی وضعیت این بازار به سمت شفافیت بیشتر و رقابتی شدن پیش برود و درآینده با واقعی شدن بهای سوخت مصرفی نیروگاه‌های برق و متعاقب آن بهای برق تولیدی، زمینه سرمایه‌گذاری و رفع ناترازی تولید و مصرف این صنعت فراهم شود.
انجام تعمیرات قبل از پیک تابستان
خوش گفتار در پایان افزود: با توجه به تجربه مشکلات تامین برق در پیک تابستان سال 1401، نیروگاه‌های خصوصی قبل از آغاز پیک، تعمیرات نیروگاه‌ها را با دقت و حساسیت بالایی انجام دادند و خوشبختانه هیچ نیروگاهی در تابستان امسال از مدار خارج نشد، مگر اینکه در شرایط بسیار اضطراری و به دلایل غیر قابل پیش بینی در برخی از ساعات این اتفاق افتاده باشد. در واقع تمامی نیروگاه‌های بخش خصوصی برای پشت سر گذاشتن پیک مصرف تابستان از هر نظر آماده بوده و صنعت برق با بهره‌وری بالا از این مسیر به سلامت عبور کرد. اما قطعا مدیران نیروگاه‌ها به طور متقابل از وزارت نیرو انتظار دارند که در سریعترین زمان برای رفع مشکلات این بخش از صنعت نیز اقدام کند.
