مسیر بزرگ‌ترها
غول‌های معدنی در جهان چه عملکردی دارند؟
زغال‌سنگ برای اقتصاد آمریکا دارای مزایای قابل توجهی است و برق مصرفی (۹۰ درصد زغال‌سنگ مصرفی در آمریکا در تولید انرژی برق استفاده می‌شود) را برای خانوارها، کسب‌وکارها، حمل‌ونقل، ارتباطات و خدمات فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاری آمریکا در صنعت زغال‌سنگ به منظور افزایش رقابت با سایر رقبای خارجی و همچنین ایجاد شغل و مزایای اقتصادی در داخل کشور انجام می‌گیرد. یکی از اولین اقدامات دولت ترامپ در سیاست انرژی، ارائه یک دستورالعمل اجرایی در سال ۲۰۱۷ بود که طبق این دستورالعمل، طرح انرژی پاک لغو خواهد شد. طرح انرژی پاک که از سوی اوباما ارائه شده بود محدودیت‌هایی را بر انتشار گاز CO۲ در نیروگاه‌های زغال‌سنگ ایالات متحده ایجاد می‌کرد. این اقدام با هدف کاهش وابستگی کشور به واردات مواد معدنی بحرانی انجام شد و حذف برخی از موانع نظارتی می‌تواند راه را برای کاوش برخی مواد معدنی مانند لیتیوم در آمریکا هموار سازد. آمریکا همچنین در تلاش است تا با تزریق سرمایه لازم از معدن لیتیوم خود بهره‌برداری کند اما نیازمند روش‌های جدید استخراج است. امروزه باتری‌های لیتیوم برای ذخیره انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود و صنعت معدن در آمریکا می‌تواند با سرمایه‌گذاری در این بخش به افزایش تقاضا پاسخ دهد. این فرمان اجرایی ترامپ همچنین می‌تواند تعداد شرکت‌ها در بخش استخراج معادن آمریکا را افزایش دهد. آمریکا علاوه بر سرمایه‌گذاری در مواد معدنی نوظهور، انتظار دارد که معادن زغال‌سنگ، تا سال ۲۰۲۰، بخش بزرگی از فعالیت‌های معدنی این کشور را در اختیار داشته باشد.
حدود ۴۰ درصد منابع استخراج‌شده در سراسر جهان در چین تولید می‌شود. چین در تولید طلا و زغال‌سنگ در جایگاه نخست جهان قرار دارد. ذخایر معدنی چین بسیار متنوع و گسترده است و بزرگ‌ترین بخش ذخایر جهانی مولیبدن، تیتانیوم، تنگستن را شامل می‌شود. چین در سال ۲۰۰۷ با افزایش ۱۲درصدی (به میزان ۲۷۶ تن) در تولید طلا توانست از آفریقای جنوبی پیشی بگیرد و در رتبه نخست قرار بگیرد. دلایل اصلی این تغییر در موقعیت این بود که تولید صنعتی آفریقای جنوبی در دهه گذشته به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و کاهش معادن موجود به میزان ۵۰ درصد کاهش یافته بود. در سال‌های اخیر، استخراج طلا در چین به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی و همچنین کشف معادن بیشتر افزایش یافته است. چین همچنین حدود ۷۰ درصد از تقاضای سنگ‌آهن و ۴۰ درصد از تقاضای مس در جهان را تامین می‌کند. گستردگی ظرفیت و تولید معادن چین دلیل اصلی کاهش قیمت کالاها در دهه گذشته بود.
در سال ۱۹۷۸، چین با تغییر در ساختار سیاست‌های اقتصادی خود به سوی اصلاحات و سرمایه‌گذاری آزاد جایگاه قدرتمندی در اقتصاد جهانی به دست آورد. چین با اجرای برنامه توسعه صنعتی و زیربنایی، به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید فلزات و مواد معدنی در جهان تبدیل شده است. این کشور با شناخت اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی در جهت دستیابی به اهداف اقتصادی خود قانون اولیه مواد معدنی در سال ۱۹۸۶ را تصویب کرد. تصویب این قانون و باز شدن بازار به سوی سرمایه‌گذاران خصوصی هر دو منجر به مدرن‌سازی صنایع معدنی داخلی چین در طول ۳۰ سال گذشته شده است. در سال ۲۰۱۵، دولت چین سیزدهمین برنامه اقتصادی پنج‌ساله (۲۰۲۰-۲۰۱۶) خود را منتشر کرد. این برنامه به انتقال چین از یک اقتصاد مبتنی بر تولید به اقتصاد مبتنی بر خدمات تاکید می‌کند.
همچنین موسسه PwC در گزارش سالانه خود در مورد روند جهانی در صنعت معدن معتقد است که اگرچه این انتقال موجب کاهش تقاضای چین برای کالاهای خام خواهد شد، اما چین همچنان یکی از بازیکنان اصلی در صنعت معدن جهانی خواهد بود. از زمان اجرای سیاست‌های اصلاح و آزادی اقتصادی در سال ۱۹۷۸ چین در سرمایه‌گذاری خارجی بیش از ۷/ ۱ تریلیون دلار جذب کرده و به یکی از سه مقصد مهم سرمایه‌گذاری خارجی تبدیل شده است. در سال ۱۹۹۳ چین برای اولین بار سرمایه‌گذاری خارجی در زمینه اکتشاف و استخراج منابع را جذب کرد و پس از آن شرکت‌های خارجی به منظور ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های چینی مجوزهای اکتشافی گرفتند. چین با اصلاح قوانین در بخش معدن توانسته سرمایه‌گذاری خارجی را برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود جذب کند.
صنعت معدن تا حد زیادی به قدرت اقتصادی کانادا کمک کرده است. کانادا بزرگ‌ترین تولیدکننده پتاس در جهان است و در میان پنج تولیدکننده برتر جهان در تولید کادمیوم، کبالت، الماس، سنگ‌های قیمتی، طلا، گرافیت، نیکل، پلاتین و اورانیوم قرار دارد. کانادا همچنین بخش قابل توجهی از تولید جهانی آلومینیوم اولیه را از واردات بوکسیت و آلومینا در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۷، سهم مستقیم بخش مواد معدنی کانادا در تولید ناخالص داخلی این کشور ۷۲ میلیارد دلار بود که ۶/ ۳ درصد کل تولید ناخالص داخلی کانادا را تشکیل می‌دهد. در سال ۲۰۱۷، بخش مواد معدنی به طور مستقیم برای ۴۲۶ هزار نفر شغل ایجاد کرد و به طور غیرمستقیم بیش از ۲۰۸ هزار نفر را استخدام کرد. کانادا از مزایای مواد معدنی مختلف مانند کالاهای سنتی از قبیل طلا و الماس و همچنین مواد معدنی مورد استفاده در انرژی‌های پاک و فناوری‌های پیشرفته مانند عناصر خاکی کمیاب، گرافیت و لیتیوم سود می‌برد. فلزات گرانبها از جمله طلا به عنوان هدف اصلی در هزینه‌های اکتشاف (۴/ ۱ میلیارد دلار) محسوب می‌شود که ۶۵ درصد کل هزینه‌ها در سال ۲۰۱۷ را در برمی‌گیرد. یکی از فرصت‌های رشد قابل توجه برای بخش معدن در کانادا، انتقال جهانی به سوی انرژی‌های پاک است.
مواد معدنی و فلزات در ساخت تکنولوژی‌های پاک استفاده می‌شوند و طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۷، استفاده از فناوری‌های ذخیره‌سازی در انرژی بادی و خورشیدی تقاضا برای محصولات معدنی را افزایش می‌دهد. تقاضا در برخی مواد معدنی مانند عناصر کمیاب خاکی، لیتیوم و گرافیت به طور چشمگیری افزایش یافته است که علت آن استفاده این مواد در باتری‌های الکتریکی خودرو است. این کشور یک تولیدکننده کلیدی در تولید مس، نیکل و کبالت به شمار می‌آید و میزبان تعدادی از پروژه‌های معدنی پیشرفته مرتبط با این مواد است. این کالاها در تولید سلول‌های خورشیدی، باتری‌های با کارایی بالا و توربین‌های بادی بسیار مهم هستند. تمایل به سوی انرژی‌های پاک می‌تواند برای کانادا سودآوری فراوانی داشته باشد زیرا این کشور دارای ذخایر غنی در بسیاری از مواد معدنی و فلزات مورد نیاز در فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر است. به عنوان مثال، منبع ۱۴ تا ۱۹ نوع فلز و مواد معدنی مورد نیاز برای ساخت صفحات خورشیدی است. کانادا می‌تواند در سال‌های آتی به تامین‌کننده پیشرو در تولید محصولات معدنی مصرفی در انرژی‌های پاک تبدیل شود.
صنایع معدنی در کانادا مانند سایر کشورها از روندهای اقتصادی جهانی تأثیرپذیرند. سودآوری شرکت‌ها وابسته به بخشی از عملکرد کالاهاست که در معرض نوسانات بازار قرار دارند و تحت تاثیر عرضه و تقاضای جهانی قرار می‌گیرند. از سال ۲۰۱۷، قیمت مواد معدنی و فلزی روند رو به رشدی را شاهد بود و آرامش نسبی به صنعت معدن جهانی برگشت. افزایش قیمت کالاها ممکن است منجر به پایان رکود چند سال اخیر شود. با این حال نوسانات در بازار همچنان ادامه دارد و ممکن است سبب بروز نااطمینانی و کاهش جذابیت بازار کانادا شود.
روسیه یکی از شاخص‌ترین تولیدکنندگان مواد معدنی در جهان محسوب می‌شود که ۲۰ درصد کل نیکل و کبالت و حدود پنج تا هفت درصد کل سنگ‌آهن و زغال‌سنگ جهان را تولید می‌کند. آلومینیوم و سایر فلزات به شکل خام حدود ۶۵ درصد کل صادرات روسیه را تشکیل می‌دهند. روسیه همچنین بزرگ‌ترین تولیدکننده الماس طبیعی و مصنوعی در جهان محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری در صنعت فلزات و معادن ۲۰ درصد کل سرمایه‌گذاری در اقتصاد روسیه را تشکیل می‌دهد. روسیه همچنین سومین ذخایر اورانیوم در جهان را دارد و این کشور در حال حاضر ششمین تولیدکننده طلا در جهان به شمار می‌آید. پیش‌بینی می‌شود که افزایش تولید طلا در روسیه یک نیروی محرکه در بازیابی صنعت معدن این کشور باشد.
کاهش ارزش روبل می‌تواند برای تولیدکنندگان داخلی طلا به یک مزیت بزرگ بدل شود. زیرا ارزش طلا معمولاً به دلار آمریکا محاسبه می‌شود و هزینه تولید طلا در روسیه با روبل پرداخت می‌شود. در نتیجه، هزینه استخراج طلا در روسیه در حال حاضر در مقایسه با سایر کشورها بسیار کم‌هزینه خواهد بود و برای تولیدکنندگان طلا حاشیه سود زیادی به همراه خواهد داشت. همچنین روسیه در سال ۲۰۱۸ اعلام کرده که ذخایر جدید طلا به میزان تقریبی ۸۹ تن کشف کرده است. انتظار می‌رود روسیه با کشف معادن جدید و تشدید فعالیت‌های استخراج، تولید طلا را تا سال ۲۰۳۰ دو برابر کند. روسیه همچنین جزو تولیدکنندگان پیشرو در تولید نیکل به شمار می‌آید. با توجه به افزایش تقاضای نیکل انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش یابد. زیرا با گرایش جهان به سوی منابع سوختی سبز، بسیاری از سازندگان خودرو به ساخت خودروهای الکتریکی علاقه‌مند شده‌اند و به دنبال جایگزینی آن با خودروهای احتراقی هستند که این امر تقاضا برای فلز نیکل را افزایش می‌دهد. زیرا نیکل یک عنصر مهم در باتری‌های لیتیومی است که در خودروهای الکتریکی استفاده می‌شود.
بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی
در میان رونق بازار جهانی کالاهای اساسی، غول‌های معدنی گلنکور، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی بیلتون در صدر فهرست سودآورترین شرکت‌های معدنی جهان قرار گرفتند. بر اساس گزارش ماینینگ-تکنولوژی، درآمد شرکت گلنکور (Glencore) بیش از ۲۰۵ میلیارد دلار است که سهم مواد معدنی از این درآمد بیش از ۸۰ میلیارد دلار است. قیمت مناسب کامودیتی‌ها و تداوم تقاضای قوی مواد معدنی عوامل اصلی این سوددهی قدرتمند بوده است. این شرکت در بخش فلزات و مواد معدنی خود به استخراج مس، روی، سرب، نیکل، آلومینیوم و سنگ‌آهن مشغول است. گلنکور در این بخش فرآیندهای ذوب، تصفیه، استخراج، فرآوری، اختلاط و عملیات مرتبط با آنها را انجام می‌دهد. این شرکت که دفتر اصلی آن در سوئیس مستقر است صادراتی بیش از چهار میلیون تن فلز و کنسانتره مس، حدود سه میلیون تن فلز و کنسانتره روی، یک‌میلیون تن فلز و کنسانتره سرب، حدود ۵۰ میلیون تن سنگ‌آهن و حدود هشت میلیون تن آلیاژ دارد. این کمپانی که مالک بیش از ۱۵۰ معدن در ۵۰ کشور جهان است نزدیک به ۱۴۶ هزار نفر کارمند دارد.
در رتبه دوم این فهرست شرکت ریوتینتو (RioTinto) با درآمدی بالغ به ۴۰ میلیارد دلار قرار دارد. علاوه بر رشد قیمت‌ها، افزایش معادن تحت مالکیت این شرکت نیز یکی دیگر از دلایل بالا رفتن درآمد ریوتینتو بود. این شرکت که پروژه‌هایی نظیر سنگ‌آهن پیل‌بارای استرالیا، بوکسیت کوئینزلند، شرکت ذوب آلومینیوم کانادا و معادن مس متعددی در سراسر جهان را در اختیار دارد، به طور کلی در پنج بخش سنگ‌آهن، مس، الماس، آلومینیوم و انرژی فعالیت می‌کند. از سوی دیگر ریوتینتو از شرکت‌های فعال در استخراج مواد معدنی صنعتی و اورانیوم به حساب می‌آید. این گروه، مالک و مجری معادن روباز و زیرزمینی، کارخانه‌ها، واحدهای تصفیه، واحدهای ذوب، نیروگاه‌ها و تجهیزات پژوهشی است و در زیرمجموعه خود پروژه‌های بخش انگلیسی ریوتینتو و بخش استرالیایی ریوتینتو را دارد. ۴۶ هزار و ۸۰۷ نفر در پروژه‌های ریوتینتو در ۳۵ کشور جهان مشغول هستند.
بی‌اچ‌پی‌بیلتون (BHP BILLITON) شرکتی فعال در حوزه اکتشاف، توسعه و بازاریابی زغال‌سنگ، مس، اورانیوم، روی، پتاس و نیکل در سطح جهان است که طی سال‌های گذشته توانسته از پروژه‌های خود در صنعت معدن درآمدی بیش از ۳۰ میلیارد دلار در سال کسب کند. علاوه بر صنعت معدن بی‌اچ‌پی دستی نیز بر صنعت نفت دارد. درآمد ناشی از فروش نفت این شرکت در سال ۲۰۱۷ معادل ۴۱ میلیارد دلار بود. در بخش معدن بیشترین درآمدزایی بی‌اچ‌پی در فرآیندهای اکتشاف و استخراج سنگ معدن بود که سهمی ۳۸درصدی را در کل درآمدهای معدنی داشت. این شرکت که در حوزه اکتشاف، توسعه، تولید و بازاریابی نفت و گاز در آمریکا، مکزیک، استرالیا و انگلیس فعالیت دارد، بیش از ۱۴۵ هزار پرسنل داشته و معادن فراوانی در استرالیا و برزیل دارد.
واله (Vale SA) بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن و سنگ‌آهن پلت و همچنین نیکل در جهان است. در سال ۲۰۱۷؛ این شرکت از فروش محصولات معدنی خود درآمدی بالغ بر ۹ میلیارد دلار داشته که رشدی ۲۳درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد. این در حالی است که ۷۰ درصد کل درآمد این شرکت ناشی از فعالیت در حوزه مواد معدنی آهنی بود و سهم فلزات پایه نیز از درآمد ۲۶ درصد گزارش شد. بیشتر فعالیت واله در اکتشاف و تولید زغال‌سنگ، کبالت، طلا، نقره، فلزات گروه پلاتینوم، کودها، سنگ‌آهن، پلت‌های سنگ‌آهن و نیکل است. گروه معدنی واله فعالیت‌های متعددی را در سراسر جهان انجام می‌دهد که شامل پروژه‌های مواد معدنی آهنی، زغال‌سنگ، فلزات پایه و... می‌شود. این شرکت که مقر اصلی آن در پایتخت برزیل است نزدیک به ۷۵ هزار کارمند دارد.
شرکت مس جیانگ‌شی با درآمدی بالغ بر ۳۱ میلیارد دلار پنجمین معدن‌کار بزرگ دنیا در سال ۲۰۱۷ بود. درآمدی که رشدی ۲/ ۱درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۶ نشان می‌داد. اگرچه رشد قیمت مواد معدنی موجب رونق بازارهای جهانی شد اما سیاست‌های دولت چین در حمایت از محیط زیست موجب شد تا شرکت‌های معدنی چین نتوانند از این رونق استفاده چندانی ببرند. جیانگ‌شی با در اختیار داشتن شش معدن، شش کارخانه فرآوری مس، یک واحد ذوب مس و همچنین دو کارخانه اسیدسولفوریک در پروژه‌های استخراج، فرآوری و ذوب مس و فلزات دیگر فعالیت دارد. این شرکت که در شهر گوی‌سی قرار دارد با بیش از ۲۱ هزار کارمند یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی چین به حساب می‌آید. ششمین شرکت بزرگ معدنی دنیا نیز چینی است. شرکت انرژی شین‌هوا با درآمدی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار رشدی ۴۹درصدی را در مقایسه با سال گذشته میلادی نشان می‌دهد. این شرکت که نزدیک به ۹۰ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند در پکن قرار داشته و علاوه بر زغال‌سنگ در حوزه‌هایی نظیر انرژی، راه‌آهن، بندر و کشتیرانی و مواد شیمیایی نیز فعالیت دارد.
در پی افزایش چشمگیر قیمت مس، پلاتینیوم و فلزات دیگر، درآمد شرکت انگلوآمریکن که یک شرکت بزرگ معدنی دیگر است در سال ۲۰۱۷ با رشدی ۲۳درصدی به ۴/ ۲۲ میلیارد دلار رسید. هرچند عملکرد قدرتمند این شرکت در پروژه‌های الماس نیز سهم چشمگیری در رشد درآمد آن داشته است. زمینه اصلی فعالیت انگلوامریکن، اکتشاف، استخراج، فرآوری و بازاریابی فلزات اساسی و مواد معدنی است. علاوه بر این، انگلوامریکن در حوزه فلزات و مواد معدنی گرانبها نیز فعالیت می‌کند. نمونه دستاوردهای آن در استخراج و منابع معدنی شامل الماس، مس، پلاتینیوم، سنگ‌آهن، کانی منگنز و آلیاژها، زغال حرارتی و متالورژی، نیکل، پالادیوم، رودیوم و طلاست. این شرکت مستقر در لندن بیش از ۶۹ هزار نفر را در پروژه‌هایی در آفریقای جنوبی، استرالیا و قاره آمریکا تحت اشتغال خود قرار داده است.
فری‌پورت مک موران شرکتی آمریکایی است که در ایالت آریزونا مستقر است. این شرکت که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس دنیا به حساب می‌آید مالک معادن بزرگی چون گرسبرگف هندرسون، مورنسی، تایرون، بغداد، ال‌آبرا و سافورد است. علاوه بر این چند واحد ذوب و فرآوری مس در اسپانیا نیز در اختیار این شرکت قرار دارد. درآمد فری‌پورت در سال ۲۰۱۷ با رشدی ۵/ ۱۰درصدی در مقایسه با سال ۲۰۱۶ معادل ۱۶/ ۴ میلیارد دلار گزارش شد. در میان بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی دنیا نام یک شرکت دولتی نیز به چشم می‌خورد. شرکت ملی مس شیلی (CODELCO) در سال ۲۰۱۷ با رشدی ۲۷درصدی توانست درآمد خود را به ۱۴ میلیارد دلار برساند. رشدی که ناشی از افزایش قیمت مس در سال گذشته بود. این شرکت که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس جهان است در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید و فرآوری منابع معدنی فعالیت دارد. کودلکو با در دست داشتن عملیات استخراج و بهره‌برداری هفت معدن بزرگ شیلی، محصولاتی مانند کنستانتره مس، کاتد مس، کالسین مس، مولیبدن، آند مس و اسید سولفوریک را به آسیا، آمریکای شمالی، اروپا و دیگر کشورهای آمریکای جنوبی صادر می‌کند. آخرین نام در این فهرست نیز از چین است. شرکت زی‌جین با درآمدی بالغ بر ۱۴ میلیون دلار که اغلب فعالیت‌های آن در حوزه استخراج طلا، مس، روی و دیگر منابع معدنی است. این شرکت بیش از ۲۰ معدن طلا، مس و فلزات اساسی دیگر را در چین و ۱۰ کشور خارجی دیگر در اختیار دارد.
ارسال نظر