فاینانس اروپایی در انتظار فولاد مبارکه
گفتوگو با امیرحسین نادری معاون مالی و اقتصادی فولاد مبارکه درباره وضعیت سرمایه‌گذاری این شرکت
یکی از مهم‌ترین نیازهای کنونی صنعتی، تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری صحیح است، این در حالی است که در سال‌های گذشته، به دلیل کمبود منابع، سرمایه‌گذاری در صنعت با مشکل روبه‌رو شده است. آمارها نشان می‌دهد در چهار سال گذشته در فولاد مبارکه حدود شش هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است. این سرمایه‌گذاری به چه صورت بوده و چه اثری در تولید داشته است؟
این سرمایه‌گذاری عمدتاً در بحث طرح‌های سرمایه‌گذاری و تملک دارایی‌ها صورت گرفته است. بخشی از این سرمایه‌گذاری باعث ایجاد ظرفیت‌های جدیدی در تولید شده و بخشی از آن نیز مکمل سرمایه‌گذاری‌های قبلی بوده است. برای مثال سرمایه‌گذاری‌هایی که در حوزه فولادسازی زیرسقف صورت گرفته، نیاز به تکمیل داشت که با تامین منابع و نقدینگی در بخش‌های مختلف، تجهیزات و سازوکار‌های مورد نیاز تهیه شد و در نتیجه تولید فولاد مبارکه هم از جهت کمی و هم از جهت کیفی، توسعه قابل توجهی داشت. به نحوی که شاهد افزایش بیش از دو میلیون تن تولید فولاد در شرکت فولاد مبارکه اصفهان بودیم. همچنین سرمایه‌گذاری در فولاد سبا باعث تکمیل خط تولید و رفع نواقص قبلی با ایجاد کوره شماره ۲ شد. به هر روی، سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته در شرکت فولاد مبارکه، عمدتاً در قالب تکمیل خطوط قبلی و ایجاد حوزه‌های جدید صورت گرفت. همچنین در بخش تملک دارایی‌ها، در بحث پورتفوی سهام، شاهد افزایش ضریب مدیریتی در حوزه سهام شرکت‌های سنگ‌آهنی و افزایش کرسی‌های مدیریتی بودیم که باعث استحکام زنجیره ارزش فولاد مبارکه شد. از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های دیگر در فولاد مبارکه می‌توان به سرمایه‌گذاری مهم و قابل توجه سنگان اشاره کرد که با ایجاد گندله‌سازی در این منطقه، عملاً زنجیره ارزش فولاد در حوزه بالادستی، تکمیل شد. همین‌طور واحد کنسانتره با ظرفیت پنج میلیون تن برای تامین کنسانتره مورد نیاز در منطقه سنگان کلید خورد که تاکنون پیشرفت قابل توجهی داشته است.
یکی از چالش‌های کنونی اقتصاد کشور، بحث اشتغال‌زایی در اقتصاد کشور است، با توجه به این موضوع سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته چه اثری در ایجاد اشتغال در مجموعه فولاد مبارکه داشته است؟
همان‌طور که مطلع هستید صنایع فولاد از جمله صنایعی است که اشتغال‌زایی بالایی دارد و اشتغال حاصل‌شده در صنعت فولاد از شکل اشتغال پایدار است. در سال جاری، یکی از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی، کاهش نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار بوده که مجموعه فولاد مبارکه توانسته گامی ارزشمند در این مسیر بردارد. علاوه بر ایجاد شغل نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد، بحث رضایتمندی از مشاغل ایجاد‌شده است، که عمدتاً از سوی شرکت‌های بزرگ مورد غفلت قرار می‌گیرد. این در حالی است که عمده شاغلان در فولاد مبارکه، به دلیل میزان عزت اجتماعی، درآمد مناسب و رفاه جانبی، از رضایت کافی برخوردار هستند، بنابراین به هر میزان سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد افزایش یابد، با یک همبستگی مثبت، میزان تولید شغل در این صنعت رشد می‌کند و از این حیث، صنعت فولاد پتانسیل مناسبی برای اثرگذاری در بهبود نرخ بیکاری در اقتصاد کشور دارد.
شرکت فولاد مبارکه یکی از شرکت‌های موفق در جذب سرمایه‌گذاری بوده است، توضیح دهید که راه‌های جذب سرمایه، به چه شکل بوده و از سوی دیگر این سرمایه‌گذاری در چه مواردی هزینه شده است؟
عمده جذب سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته از بازار پول به شکل تسهیلات مستقیم از بازار پول، به شکل انتشار اوراق از بازار سرمایه و افزایش سرمایه از محل آورده‌های سهامداران انجام شده که با استفاده از این منابع به توسعه این صنعت پرداخته‌ایم. اما به دلیل مشکلاتی هنوز نتوانستیم از منابع صندوق توسعه ملی استفاده کنیم که امید است با رفع این موانع، بتوانیم از منابع صندوق توسعه ملی، به منظور پیشبرد اهداف توسعه‌ای صنعت فولاد در کشور بهره‌مند شویم.
پیش از این برای بحث‌های توسعه‌ای فولاد، عمدتاً از سرمایه‌گذاری خارجی و فاینانس استفاده می‌شد، که بهره سالانه آن زیر دو درصد (در حدود ۵/ ۱ درصد کل هزینه تمام‌شده پول) بود، که در نتیجه اثر مثبتی در کاهش هزینه‌ها و سودآوری شرکت داشت، اما با تشدید تحریم‌های خارجی و کمرنگ شدن ارتباط با بانک‌های خارجی عملاً استفاده از تسهیلات خارجی، برای صنایع داخلی با مشکل روبه‌رو شد که صنعت فولاد نیز از این قاعده مستثنی نبود. اما با توجه به اینکه شرکت فولاد مبارکه در عرصه بین‌المللی دارای رتبه اعتباری مناسبی است، به دنبال استفاده از این تسهیلات در برنامه‌های آتی خود هستیم. نکته‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد به خصوص در شرکت فولاد مبارکه، عمدتاً سودآور بوده است، به همین دلیل شاهد استقبال خوبی از سوی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در این صنعت هستیم، بنابراین از لحاظ جذابیت سرمایه‌گذاری در وضعیت مناسبی قرار داریم، اما باید موانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی هر چه سریع‌تر برطرف شود، تا این صنعت مولد در اقتصاد کشور بتواند به عنوان پیشران رشد بالای اقتصادی در کشور، عملکرد مناسبی برجای بگذارد.
یکی از اهداف مهم اقتصاد کشور برای بهبود تراز تجاری، توسعه صادرات غیرنفتی است. در میان صنایع صادرکننده، صنعت فولاد یکی از صنایعی است که ارزش افزوده بالایی در صادرات برای کشور ایجاد می‌کند، سوال این است که سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در صنعت فولاد مبارکه طی سال‌های اخیر، چه اثری در بهبود روند صادرات گذاشته است؟
یکی از صنایعی که به علت کیفیت بالای تولید آن در داخل کشور و تقاضا برای محصولات این صنایع، امکان صادرات آن وجود دارد، صنعت فولاد است. به بیان دیگر، به دلیل وجود مزیت تولید فولاد نسبت به سایر کشورهای همسایه، ما از این امتیاز برای تامین فولاد سایر کشورها برخوردار هستیم. شرکت فولاد مبارکه نیز با توجه به این مزیت، برنامه گسترده‌ای برای توسعه صادرات خود در دستور کار قرار داده است. این سرمایه‌گذاری به نحوی است که بتوان از بازارها و نیازهای بازارهای صادراتی حداکثر استفاده را کرد. البته باید به این نکته اشاره کنم که با توجه به تقاضای زیاد بازار داخلی در سال جاری عمده تولیدات در بازار داخل توزیع شده است. بر اساس آمارهای فروش در سال گذشته ۷۴ درصد فروش، در داخل صورت گرفته که این رقم برای سال جاری به ۸۴ درصد افزایش یافته است. به نظر می‌رسد با توجه به تقاضای قابل توجهی که برای محصولات فولادی در ایران وجود دارد، در بخش صادرات با مشکل قابل توجهی روبه‌رو نشویم، هرچند که در حال حاضر با توجه به افزایش تقاضا در داخل کشور، اولویت نخست تامین بازار داخل، برای تکمیل فرآیند تولید محسوب می‌شود. اما مطمئناً با افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد، چشم‌انداز آینده این صنعت شناسایی تقاضای کشورهای همسایه بوده، زیرا می‌توان به جرات گفت که از لحاظ کیفیت، محصولات ما توان رقابت با محصولات خارجی را دارد و تنها باید حمایت‌های لازم برای صادرات و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل صورت گیرد. در حوزه صادرات همواره صادرات با محصول دارای ارزش افزوده مدنظر بوده است.
در سال‌های گذشته، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال مقاصد جذاب برای سرمایه‌گذاری بودند، اما به دلیل ریسک بالا یا بازدهی پایین نتوانستند اهداف مدنظر سرمایه‌گذار را محقق کنند، این در حالی است که عمدتاً سرمایه‌گذاری در فولاد مبارکه با اعتماد بالا بوده است، سوال مشخص این است که دلیل این اعتماد بالا برای سرمایه‌گذاری در این شرکت چیست؟
دلایل مختلفی را می‌توان برای این موضوع عنوان کرد. شاید مهم‌ترین عامل برای جذابیت سرمایه‌گذاری در فولاد مبارکه نرخ بالا و تضمین‌شده برای سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته است، این در حالی است که با توجه به وجود رکود در سطح کلی اقتصاد کشور، این میزان بازدهی در کمتر صنایعی مشاهده می‌شود، همچنین برخی از صنایع نه‌تنها سودده نبوده‌اند، بلکه برای ادامه حیات خود عمدتاً نیاز به تامین منابع مالی داشته‌اند. این در حالی است که در سال‌های اخیر رضایت عمده سرمایه‌گذاران و سهامداران در صنعت فولاد، جلب شده است.
باید توجه داشت که در صنعت فولاد مبارکه تاکنون هیچ معوقه بانکی چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور وجود نداشته است و تمام تعهدات داخلی و خارجی و سود سهامداران شرکت در فرصت قانونی پرداخت شده و از این جهت اعتماد سرمایه‌گذاران جلب شده است. در حال حاضر از ابتدای راه‌اندازی تاکنون حدود سه هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان سود سهام عدالت پرداخت شده است. در خصوص بانک‌ها نیز باید به این نکته توجه کرد که به اذعان مدیران ارشد بانک‌های کشور، شرکت فولاد مبارکه یکی از بهترین شرکت‌ها برای تسهیلات‌دهی بوده و این موضوع باعث شده این شرکت نیز به خوبی از منابع بانکی برای طرح‌های توسعه‌ای خود بهره ببرد. همچنین به دلیل نبود معوقات بانکی توانسته‌ایم تسهیلات را با نرخ بهره کمتر از بانک‌ها دریافت کنیم، که این موضوع در کاهش هزینه‌های ما اثر قابل توجهی داشته است.
با توجه به تاکید کارشناسان و مسوولان مبنی بر توسعه نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور این شرکت چه سرمایه‌گذاری‌ای را برای توسعه بخش خصوصی در اقتصاد کشور داشته است؟
تمامی بحث‌های توسعه‌ای، در فولاد مبارکه را بخش خصوصی انجام داده و به نوعی پیمانکار این شرکت بوده است. به عنوان مثال در گندله‌سازی، بخش خصوصی توانسته با بهره‌گیری از دانش روز، سطح فنی گندله‌سازی را در ایران ارتقا دهد. علاوه براین، برای اولین بار بزرگ‌ترین گندله‌سازی شرق کشور با ظرفیت تولید پنج میلیون تن گندله در سال، در سنگان افتتاح شد. این فرصت با اعتماد فولاد مبارکه به بخش خصوصی ایجاد شد و با سرمایه‌گذاری بیش از دو هزار میلیارد تومان در منطقه سنگان، توانست بستر مناسب را برای رشد دانش بومی در صنعت مهیا سازد. بر مبنای ارزیابی‌های صورت‌گرفته، میزان اشتغال‌زایی طرح گندله‌سازی شرکت سنگ‌آهن فولاد سنگان به صورت مستقیم یک هزار و ۳۰۰ نفر بوده که برای این منطقه که از نرخ بیکاری بالایی رنج می‌برد، سرمایه‌گذاری مناسب و استراتژیکی است.
به عنوان یک نمونه دیگر، سایر توسعه‌ها مانند فولاد سبا، نیز بحث انتقال دانش فنی صورت گرفته است، به بیان دیگر، شرکت‌های ایرانی و شرکت‌های خارجی، توانسته‌اند دانش خود را به این شرکت منتقل کنند. سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها از سوی فولاد مبارکه بوده و این شرکت‌ها توانستند به عنوان پیمانکار با فولاد مبارکه همکاری کنند.
یکی دیگر از اهداف حصول رشد اقتصادی بالا جذب سرمایه‌گذاری خارجی است که البته شما در بخشی از صحبت‌های خود به آن اشاره کردید، در حال حاضر چه چشم‌اندازی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت فولاد وجود دارد؟
در حال حاضر تلاش‌های ویژه‌ای در این بخش صورت گرفته است، تا بتوان پس از لغو تحریم‌ها و همکاری بانک‌های خارجی، از تسهیلات خارجی استفاده کنیم. این موضوع می‌تواند اثر قابل توجهی در کاهش هزینه‌ها داشته باشد، زیرا همان‌طور که عنوان شد بهره این تسهیلات نسبت به تسهیلات داخلی در سطح کمتری قرار دارد. گام‌های اولیه و مذاکرات برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته است، بانک عامل ایرانی نیز آمادگی خود را اعلام کرده و در حقیقت استفاده از این منابع، در گام‌های نهایی قرار دارد. این تسهیلات برای دو طرح توسعه‌ای بزرگ نورد گرم شهید خرازی و توسعه هرمزگان استفاده خواهد شد.
آیا مشخص شده که کدام بانک‌های کشورهای خارجی در این همکاری نقش دارند؟ آیا نرخ بهره و زمان بازپرداخت این تسهیلات نیز مشخص شده است؟
بانک‌هایی از کشورهای آلمان و ایتالیا در این تسهیلات‌دهی مشارکت دارند. به دلیل اینکه بیمه دولتی این کشورها دارای نرخ بهره پایینی است، در بازپرداخت این تسهیلات نیز زمان تنفس لحاظ شده و مدت بازپرداخت نیز مناسب است که می‌تواند کمک قابل توجهی در ظرفیت تولید فولاد کشور داشته باشد.
بانک مرکزی نیز در بیانیه‌ای تاکید ویژه‌ای داشت که این تسهیلات در موعد مقرر بازپرداخت شود، برنامه فولاد مبارکه برای بازپرداخت آن چیست؟
همان‌طور که عنوان شد از این لحاظ نگرانی وجود ندارد و فولاد مبارکه حتی در زمان تحریم‌ها نیز حتی یک روز تاخیر در بازپرداخت اقساط نداشته است و رتبه اعتباری مناسبی در سیستم خارجی داشته‌ایم و مسوولان این شرکت نیز تاکید ویژه‌ای بر این موضوع داشتند که در نزد بانک‌های خارجی و حتی بانک‌های داخلی، اعتبار این شرکت مخدوش نشود.
به عنوان سوال آخر توضیح دهید که در شرایط کنونی توسعه سرمایه‌گذاری در بخش فولاد چه اهمیتی دارد؟
در حال حاضر بحث اشتغال دغدغه عمده مسوولان است. از سوی دیگر، بحث حصول رشد اقتصادی بالا و پایدار در کشور تا سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است، این مزیت در صنعت فولاد کشور وجود دارد که با سرمایه‌گذاری و حمایت مناسب، بستر را برای ایجاد اشتغال پایدار، مناسب و عزتمند ایجاد کرده است. فولاد مبارکه نیز به عنوان یکی از شرکت‌های محوری و محلی که بیشترین میزان تولید در بخش فولاد را داراست، نقش مهمی در مسیر توسعه اقتصاد کشور ایفا می‌کند.
با توجه به اینکه کشور نیز از نظر گاز، سنگ‌آهن، نیروی انسانی و دسترسی به آب‌های آزاد در موقعیت ویژه‌ای قرار دارد و نسبت به سایر کشورها از مزیت برخوردار است و نیاز به محصولات تولیدی هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور وجود دارد، با توجه به این بحث‌ها می‌توان سرمایه‌گذاری مناسبی در بخش فولاد ایجاد کرد. کمااینکه در حال حاضر مشاهده می‌شود، تقاضا برای سرمایه‌گذاری نیز وجود دارد. اما باید در بحث آمایش سرزمین توجه شود که توسعه این صنعت در مکان‌های مناسبی صورت گیرد، که در حال حاضر این سرمایه‌گذاری‌ها به دلیل دسترسی به منابع آبی در حاشیه خلیج‌فارس صورت می‌گیرد و صنایع مرتبط نیز می‌توانند در مکان‌های مختلف با آن همکاری کنند و نیاز نیست که تمام کارخانه‌ها در یک مکان متمرکز شوند. با این سیاست، کشور به لحاظ توسعه صنعتی نیز پیشرفت خواهد کرد.
ارسال نظر