تحولات جهان در سال۹۷ به کدام سو می‌رود؟
در ساعت دو دقیقه به نیمه شب
به علاوه احتمال نوعی مذاکره صلح با نیروهای طالبان در افغانستان نیز از خبرهای خوشی است که می‌توانیم در سال پیش رو منتظر شنیدنش باشیم. اخیرا گروه طالبان از مقام‌های آمریکایی خواست که به‌صورت مستقیم با دفتر سیاسی این گروه در کشور قطر درباره راه حل صلح آمیز در افغانستان صحبت کند. اشرف غنی نیز که همواره بر طبل جنگ با طالبان کوبیده بود، اخیرا طالبان را به میز مذاکره دعوت کرده است. شواهد نشان از مذاکره‌ای قریب الوقوع در افغانستان برای صلح دارد. اما حوادث در سال پیش رو به این اندازه نمی‌تواند نویدبخش باشد؛ جنگ در سوریه در سایه مذاکرات کم و بیش ادامه خواهد داشت. اخیرا مهم‌ترین گروه‌های مخالف دولت سوریه تحت عنوان کمیته مذاکرات عالی (HNC) از جدول زمانی که روسیه برای برای خروج نیروهایشان از شهر‌های حمص، غوطه شرقی و نوار مرزی اردن برایشان تعیین کرده استقبال نکرده‌اند. اوضاع در غوطه شرقی هم اسفبار است.
از سوی دیگر یورش نیروهای ترکیه به شمال سوریه هم اوضاع را در این منطقه بغرنج‌تر کرده است و رویارویی قدرت‌های جهانی در سال جاری محتمل است. ایالات متحده از نیروهای کرد شمال سوریه حمایت کرده است و گفته می‌شود ۲۰ پایگاه نظامی در سوریه دارد. چشم انداز سوریه و جنگ طولانی مدت در آن در سال جاری نیز کابوس وار است. اگر از جنگ و درگیری فاصله بگیریم، باز هم به نقطه‌ای چه بسا حساس‌تر و بحرانی‌تر خواهیم رسید: محیط زیست و گرمایش زمین. جهان قطعا در سال پیش رو از نظر زیست محیطی تغییری نخواهد کرد چراکه به نظر می‌رسد اراده‌ای در میان رهبران جهان برای مقابله با این گرمایش زمین به چشم نمی‌خورد. بعد از شکست‌ها و ناکامی‌های توافق پاریس و خروج دونالد ترامپ از این توافق در سال ۲۰۱۷، رهبران بقیه کشورهای جهان در بیم و امید و سرگردان هستند. خروج ایالات متحده از پیمان پاریس شاید در نگاه اول زیاد هم جدی تلقی نشود چرا که انتشار گاز‌های گلخانه‌ای‌اش چندان نمی‌تواند به تنهایی جهان را متضرر کند، اما سیطره این قدرت اول دنیا بر اقتصاد و صنعت دیگر نقاط جهان قطعا روزگار کره زمین را با گاز CO۲ و دود کربن سیاه خواهد کرد.
درست همین دو سال پیش بود که گفته شد جهان از دوره پیشا‌صنعتی دو درجه گرمتر شده است و به گفته متفکران، ساعت آخرالزمان «دو دقیقه به نیمه شب» را نشان می‌دهد. در عمل اما اگر حتی پیمان پاریس هم به درستی اجرا شود، سرعت اجرای آن در کش و قوس‌های دیوانسالارانه بسیاری از کشور‌ها به‌ویژه چینِ عریض و طویل با جمعیت بالای یک میلیارد و نیمی چندان بالا نخواهد بود. از سوی دیگر به عقیده کارشناسان، حتی اگر این سرعت بالا هم باشد، خنک کردن زمین به سرعت انجام نمی‌شود. اما به هر حال تنها گزینه بر سر راه رهبران جهان همین است که میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را تا حد ممکن کاهش دهند. میزان CO۲ای که باید تا سال ۲۱۰۰ از دنیا مکیده شود می‌تواند تا حدود ۸۱۰ میلیارد تن هم برسد، این میزان را جهان در دوران رونق صنعت با سوخت‌های فسیلی در عرض ۲۰ سال تولید می‌کند. بنابراین حذف این میزان از CO۲ در عرض ۱۰۰ سال کاری است که «مرد کهن» می‌خواهد، تازه اگر وسایل پیشرفته و ایستگاه‌های جذب و ذخیره کربن در تمام نقاط دنیا وجود داشته باشد.
جنگ تجاری‌ای که ایالات متحده به رهبری ترامپ به راه انداخته است، چشم انداز تجارت جهانی در سال پیش رو را مبهم و تاریک کرده است. اخیرا ایالات متحده روی برخی کالاهای وارداتی همچون صفحات خوشیدی و برخی فلزات همچون فولاد و آلومینیوم تعرفه وضع کرده است. این امر با واکنش و تهدید اروپا و چین مواجه شده است. آنگلا مرکل در سخنانی در روز جمعه، ١٨ اسفند (٩ مارس) با انتقاد از تصمیم اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم، این امر را مسابقه‌ای تا مرز سقوط خوانده است. چین نیز تهدید کرده است که این اقدام آمریکا را بی پاسخ نخواهد گذاشت. اما دونالد ترامپ از این تهدیدات استقبال کرده است و معتقد است که جنگ تجاری برای ایالات متحده مفید خواهد بود.
ارسال نظر