گلایه‌های رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خرم‌آباد:
کشاورزی صنعتی در ابتدای راه
کشاورزی استان لرستان چه پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایی برای صادرات دارد؟
از مجموع حدود ۳ میلیون تن محصولات کشاورزی تولیدی اعم زراعی، باغی و دامی استان، حدود ۵۰۰ هزار تن محصول مازاد داریم. این میزان محصول مازاد و متنوع می‌تواند برای صادرات پتانسیل بیش از ۳۰۰ هزار تن را در بر بگیرد. کشورهای هدف برای صادرات محصولات استان، عراق، کویت، قطر، افغانستان، ترکمنستان و ترکیه بوده‌اند اما به ندرت محصولاتی نیز به اروپا صادر شده است. موجودی استان پتانسیل بسیار بالایی دارد و اگر محصولات را به استاندارد برسانیم می‌توانیم در حد ۵۰۰ هزار تن را نیز به کشورهای مختلف از جمله اروپایی و خاور دور صادر کنیم.
سهم صادرات لرستان در قیاس با آمار کشوری چقدر است؟ چه راهکارهایی برای افزایش صادرات پیشنهاد می‌دهید؟
از مجموع ۵ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار صادرات کشاورزی در سال ۹۵، سهم استان لرستان حدود ۴۰ میلیون دلار یعنی کمتر از ۱۰ درصد بود. تولید محصولات سالم، قابل ارائه و رقابتی توسط تولیدکنندگان و داشتن سیستم بسته‌بندی و بازاریابی بازارهای هدف از راهکارهای افزایش صادرات هستند. البته در کنار این اقدامات از آنجا که هزینه‌های تولید در ایران مقداری نسبت به کشورهای دیگر بالاست باید این هزینه را کاهش دهیم تا برای تولیدکننده صدور محصولاتش به خارج از کشور با توجه به قیمت‌های جهانی در محور رقابتی قرار بگیرد و انگیزه مضاعف ایجاد کند.
وضعیت تجهیزات و امکانات حمل‌ونقل و بسته‌بندی به روز در استان لرستان چگونه است؟
متاسفانه تجهیزات و امکانات حمل و نقل و بسته‌بندی محصولات در استان به روز نیست و کمبودهای زیادی را در این حوزه‌ها داریم. به دلیل همین مساله نیز بسیاری از محصولات لرستان در مازاد تولید، بیشتر به صورت تازه‌خوری عرضه می‌شود و پتانسیل بسیار مناسبی داریم که اگر وارد مرحله تبدیل شویم در سیستم بسته‌بندی به طور قطع، می‌تواند بیشتر از اینها شود. همچنین در حوزه صنایع تبدیلی نیز در استان کمبود داریم و آنها هم که وجود دارند به روز نیستند به گونه‌ای که فکر می‌کنم پتانسیل ما در صنایع تبدیلی شاید بیش از ۱۰ تا ۱۵ درصد نباشد و نیازمند توسعه و ارتقای آن هستیم.
آیا استان لرستان مانند سایر استان‌ها با چالش کمبود آب و منابع آبی مواجه است؟
در حالی که لرستان به عنوان تامین کننده آب حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب را تولید می‌کند ولی کمتر از ۲ میلیارد مترمکعب به این استان تخصیص داده شده است. لرستان خود با این تقسیم‌بندی خیلی به آب نیاز دارد به خصوص اینکه متوسط ضریب آبی کشور ۴۶ درصد و در لرستان ۲۳ درصد است. در این شرایط کمتر از ۲۵ درصد از حدود ۱۸۰ هکتار زمین‌های آبی استان، زیر آبیاری تحت فشار است و بقیه به صورت سنتی آبیاری می‌شود که آنجا هم ضریب آبیاری بیشتر از ۳۵ درصد نیست. برای افزایش ضریب آبیاری باید سیستم‌های آبیاری تحت فشار را گسترده‌تر کنیم تا همه زمین‌ها را پوشش دهد. گذشته از این مساله، به دلیل کمبود آب از بیش از ۳۵۰ هزار هکتار دشت‌های آبی موجود استان، حدود سه چهارم آن به صورت دیم و فقط یک چهارم آبی کشت می‌شود در حالی که می‌توانیم با بردن آب به آنجا، آنها را نیز آبی کنیم. این در حالی است که استعدادهای خوبی در دشت‌ها و کوهپایه‌ها داریم و می‌توانیم در آنجا گیاهان زراعی یک ساله و محصولات بهاره و پاییزه بکاریم و مناطق شیب‌دار را به کشت باغ‌های درختان مثمر و تولید چوب اختصاص دهیم.
به جز آب، لرستان با چه کمبودها و چالش‌هایی در حوزه کشاورزی روبه‌روست؟
لرستان منطقه‌ای کوهستانی است و زمین‌های قابل کشت بین دره‌ها و کوه‌ها قرار دارد و به این دلیل مشکلاتی در اثر کشت گیاهان زراعی در مناطق شیب‌دار داریم از جمله اینکه موجب فرسایش خاک شده و منابع طبیعی را مورد تهدید قرار داده است. بنابراین باید گیاهان زراعی را از شیب‌ها جمع کنیم و آنجا را به کشت درختان مثمر اختصاص بدهیم که از فرسایش جلوگیری کنند و بتوانیم بهره‌وری را افزایش دهیم. مشکل دیگر این است که متاسفانه متوسط بهره‌بردارهای استان که بیش از ۶۵ درصد از ۱۳۰ هزار بهره‌بردار را تشکیل می‌دهند، قطعات زمین آبی و دیم کوچکی از یک تا ۵ هکتار دارند. چون نظام زراعی صحیح و منطبق با آن نیست و کشت سنتی اعمال می‌شود، بازده ندارند و منابع آب، زمین و سرمایه را از دست می‌دهند. بنابراین باید در مناطق کم بازده با تغییر الگوی کشت، نظام الگوی کشت را به سمت کشت‌های اقتصادی کم آب‌بر برده و آن را جایگزین کشت‌های آب‌بر غیر اقتصادی کنیم. علاوه بر این برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است که بر اساس آن به تازگی در زمین‌های کم بازده، کشت زعفران را شروع کرده‌ایم.
استان لرستان در زمینه تولید چه محصولاتی ظرفیت بالایی دارد و تا چه حد کشاورزی به صورت صنعتی در استان انجام می‌شود؟
در حوزه دام علاوه بر دامداری‌های سنتی، دامداری‌های صنعتی، طیور و کشتارگاه‌های صنعتی و مسائل پروسسینگ را داریم البته نه در حد مطلوب بلکه نیاز به تکمیل و به روزرسانی دارند. با این حال بخش دام و آبزیان استان در حوزه صنعتی از دو بخش باغبانی و زراعی جلوتر هستند؛ در واقع در بخش‌های باغبانی و زراعی، صنعت تولید محصولات و تبدیل آنها به روز نیست و باید این صنعت بیشتر به روز شود.
موانع توسعه صنعتی در بخش کشاورزی چیست؟
استان لرستان کشاورزی صنعتی مدرن دارد اما کمتر از ۱۰ درصد استان را در بر می‌گیرد زیرا معضل بزرگ ما قطعات کوچک زمین و کشاورزان سنتی است که حدود ۶۵ درصد از ۱۳۰ هزار بهره‌بردار استان را شامل می‌شود. هرچه این قطعات کوچکتر شود تعداد بهره‌برداران بیشتر می‌شود و هر روز هم این قطعات به واسطه تقسیم زمین‌ها بین ورثه‌ها در حال کوچکتر شدن هستند. هرچند سازمان جهاد کشاورزی با قوانینی سعی در مهار کردن این مساله دارد اما باز هم در بافت سنتی، قطعات خیلی کوچک می‌شوند. با کوچک شدن زمین‌ها، عملکردها کاهش می‌یابد زیرا فقط در قطعات بزرگ می‌توان سیستم مکانیزاسیون را گسترش داد و کشاورزی را صنعتی کرد. در این بین سالخورده بودن و داشتن فرهنگ سنتی بیشتر بهره‌برداران و تمایل بسیار کم فرزندان آنها به انجام کارهای کشاورزی در قالب تعاونی‌ها مشکل دیگری است که به معضلات تولید دامن زده است.
سهم بخش کشاورزی در اقتصاد لرستان چقدر است و تنوع محصولاتی که در این استان وجود دارد به چه ترتیبی است؟
در بخش‌های زراعی و حبوبات مقام اول و دوم کشور و بیشترین تولید را داریم. همچنین تولیدکنندگان عسل استان برند اول را در کنگره جهانی عسل در استانبول ترکیه گرفته‌اند در حالی که تولید عسل ما کم و در حدود یک‌هزار و ۶۰۰ تن است. در حوزه دام، محصولات دامی و شیلات حرف برای گفتن زیاد داریم و در سایر بخش‌ها نیز مازاد تولید داریم با وجودی که یکی از مدرن‌ترین کشت و صنعت کشور را در استان داریم که محصولات گلخانه‌ای در بخش زنبور عسل و پرورش دام تولید می‌کند.
ارسال نظر