خام فروشی ممنوع!

محمد اسمعیل مرندی رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت صنایع تبدیلی فراز در کاشان در ابتدا باید اشاره کوتاهی به تاریخچه و علل پیدایش واردات سنگ به کشوری که خود یکی از مدعیان به نام ذخایر و منابع خدادادی در سطح دنیا است، داشته باشیم. تقریبا بهترین مواد اولیه، در معادن سنگ ایران تولید می‌شوند اما عمدتا به صورت انحصاری در اختیار تجار و گروهی صادرکننده خام می‌باشند تا بدانجا که صاحب معدن حق فروش مواد اولیه فرآوری شده از معدن را تحت هیچ شرایطی به داخل کشور ندارد و در چنین شرایطی مصرف‌کننده نهایی مهندسین و آرشیتکت‌ها از در اختیار داشتن کالای مرغون و درجه یک محروم می‌شوند، به‌همین دلیل طی چند سال اخیر آن دسته از مصرف‌کننده‌هایی که عمدتا تمکن مالی خوبی هم دارند گرایش به واردات سنگ‌های خارجی پیدا کرده‌اند که متاسفانه این تمایل، به سرعت رشد سرسام‌آوری داشته تا بدانجا که حتی تعدادی از واحدهای تولیدی و فراوری کننده نیز تولید را رها و اقدام به واردات سنگ‌های فرآوری شده کرده‌اند که این خود جای بسی تاسف است.

 بدیهی است براساس تبلیغات مثبتی که طی سال گذشته انجام گرفته تعدادی از همکاران و واحدهای فرآوری کننده اقدام به واردات ماده اولیه خام به جای فرآوری شده کرده‌اند که امیدوارم حداقل این روش به دلیل اشتغالزایی و ارزش افزوده بتواند جای واردات کالای تمام شده را بگیرد. در حال حاضر نه تنها اقدامات مناسبی برای ایجاد انسجام در بازار سنگ کشور و جلوگیری از رویه‌های مبتنی بر سود فردی انجام نگرفته بلکه راه و روش پیش رو و اقدامات انجام گرفته‌همه و همه مبین حرکت به سمت سود فردی است و منافع ملی نیز در خدمت چنین تفکری می‌باشد. معضل اصلی و اساسی این ضعف را می‌توان در مطالب زیر خلاصه نمود:

الف- عدم بهره‌برداری مناسب از معادن سنگ کشور که نتیجه آن ناتوانی معادن در براورده کردن نیاز داخلی به خصوص در مورد سنگ‌های شناخته شده می‌باشد و بدیهی است علل عمده ناموفق بودن معادن را می‌توان در کمبود سرمایه، ماشین‌آلات فرسوده و ناکارآمد، عدم دانش فنی خلاصه نمود.

ب- فقر آگاهی در امر صادرات و رقابت ناسالم در بازارهای جهانی

ج- نداشتن مجموعه‌های آگاه و دلسوز و بی‌طرف از قبیل انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و سایر مراکز که توانایی ارائه طریق و آگاهی رساندن و رایزنی مناسب و احقاق حقوق حقه‌ی صنفی از واردات مربوطه را داشته باشند.

د- و اما آخرین مطلب که به نظر من از تمام موارد ذکر شده اهمیت بیشتری دارد خام‌فروشی می‌باشد.

همانگونه که در گذشته به کرات به این موضوع اشاره کرده‌ام مهمترین مطلبی که باعث عدم موفقیت صادرات سنگ‌های فرآوری شده می‌‌باشد و به صورت روزافزون واردات آن را تقویت می‌کند خام‌فروشی می‌باشد، جای بسی تاسف است اگر عنوان کنیم آمار واردات سنگ‌های فرآوری شده به کشور در سال گذشته از آمار صادرات سنگ‌خام و فرآوری شده پیشی گرفته است که این مطلب زنگ خطری است که چنانچه برای حل آن چاره‌اندیشی نشود ضربه بزرگی به پیکر صنعت سنگ کشور که در حالت رکود می‌باشد وارد خواهد کرد. همانگونه که اطلاع دارید ما در شرایط تحریم به سر می‌بریم لذا در چنین شرایطی عمدتا خریدار سنگ‌های ایران اعم از خام یا بریده شده توسط واحدهای سنگبری در خارج از کشور انجام می‌گیرد، زیرا در وضعیت موجود و با توجه به اینکه واحدهای فرآوری کننده ما قدرت و توان مالی بالایی را ندارند به ندرت اتفاق می‌افتد که مصرف‌کننده نهایی از ما کالا را خریداری کند بنابراین اگر این واقعیت را ما بپذیریم که طرف‌های خرید ما عمدتا رقبای ما در خارج از کشور می‌باشند باید به این نکته نیز توجه کنیم که یک واحد فرآوری کننده مادام که قادر به تهیه ماده اولیه خام باشد به دلیل اشتغالزایی و ارزش افزوده تمایلی به کالای ساخته شده ما نخواهد داشت.

صادرات سنگ بریده

موارد بسیار زیادی وجود دارد که واحدهای ما سنگی را با مشقت و مشکلات زیاد به خارج از کشور صادر کرده و با تلاش و همت آن را به صورت رند در بازار جهانی جا انداخته پس از مدتی خریدار از طریق مختلف و به وسیله تجار و واسطه‌ها معدن آن سنگ را پیدا کرده و به جای سنگ بریده شروع به خرید خام کرده در نتیجه تمام تلاش فرآوری کننده ایرانی نقش برآب شده اینها واقعیت‌هایی است که از طرف دلسوزان صنعت و مسوولان باید به آن توجه کنند. از آنجایی که براساس پیش‌بینی‌های انجام گرفته توسط اقتصاددانان امکان رونق بازار داخل همانند آنچه در چند سال گذشته اتفاق افتاد میسر نمی‌باشد لذا صنعت سنگ ایران راهی جز صادرات در پیش روی خود ندارد، به‌همین دلیل دست‌اندرکاران این صنعت با کمک مسوولان محترم باید واقعیت‌هایی را پذیرفته و برای برون‌رفت از این بن‌بست راه‌های منطقی را در پیش رو قرار دهند.