نگاهی به آثار تازه راه‌یافته به بازار کتاب
خاطرات تلخ پوپولیسم در اوراق دفتر تاریخ
عوام‌فریبی به سبک ایرانی
اگرچه مصادیق «پوپولیسم» از دیرباز در جامعه ما بسیار دیده شده ولی این واژه در سال‌های اخیر به‌خصوص بعد از روی‌کار آمد دولت احمدی‌نژاد از زبان منتقدان و سیاستمداران زیادتر به گوش می‌رسد. به همین بهانه دکتر علی سرزعیم، دانش‌آموخته اقتصاد در دانشگاه میلان ایتالیا و عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، در کتاب «پوپولیسم ایرانی: تحلیل کیفیت حکمرانی محمود احمدی‌نژاد از منظر اقتصاد سیاسی و ارتباطات سیاسی» سراغ موضوعی رفته که برخی آن را «احمدی‌نژادیسم» نامیده‌اند. نویسنده کتاب در دوازده فصل و سه پیوست می‌کوشد نخست پوپولیسم را در ساحت‌های سیاست، مدیریت و اقتصاد در چارچوب نظریه‌های دولت رانتی، بیماری هلندی، اثر آزمندی و شومی منابع تبیین کند.
مولف سپس درک احمدی‌نژاد از سیاست و نحوه ورود و صعود او در قدرت را با بررسی انتخابات شورای شهر دوم، دوره شهرداری تهران و انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۴ ارزیابی کرده است. در بخش‌های دیگر کتاب کارنامه احمدی‌نژاد در دو دوره حکمرانی قوه مجریه از مناظر سیاست داخلی، سیاست خارجی، فرهنگ و اقتصاد مورد توجه می‌گیرد و در این زمینه از تحلیل‌های رایج در جامعه‌شناسی سیاسی و روان‌شناسی سیاسی استفاده می‌شود. تحلیل مناظره‌ها و اعتراض‌های ۱۳۸۸ و تبیین درس‌هایی که تجربه احمدی‌نژاد برای حاکمیت، اصلاح‌طلبان و روشنفکران، اصول‌گرایان و توده مردم بر جا گذاشت و توصیف فعالیت‌ها و خطاهای وی از دیگر محورهای موردتوجه نویسنده است.
نویسنده در کتاب عنوان می‌کند: «احمدی‌نژادهای آینده دیگر لزوما حزب‌اللهی نیستند، بلکه ممکن است کراوات بزنند و حتی مدتی را ساکن غرب بوده باشند. احمدی‌نژادهای آینده همه کسانی هستند که برداشت‌هایی ساده‌انگارانه از مسائل و مشکلات کشور دارند و در ذهن خود راهکارهای ابداعی و من‌درآوردی برای اداره کشور می‌پرورند. همه کسانی که تصور می‌کنند مشکل توسعه‌نیافتگی صرفا معلول نخواستن و نبود عزم توسعه در مسوولان یا فساد حاکمان است، گرفتار مشکل احمدی‌نژادگرایی هستند و اگر به عرصه سیاست و مدیریت عمومی جامعه وارد شوند می‌توانند خطری برای آینده کشور باشند.» کتاب «پوپولیسم ایرانی» با مقدمه محسن رنانی از سوی نشر کرگدن در ۴۰۲ صفحه و به قیمت ۳۳ هزار تومان منتشر شده است.
درد بی‌خویشتنی در مفهومی فلسفی
مفهوم alienation که در زبان فارسی عموما به «از خود بیگانگی» و گاهی «بی‌خویشتنی» یا «ناخویشتنی» و نیز به انواع عبارات دیگر ترجمه شده، در فلسفه غرب سابقه مفصلی دارد. در روان‌شناسی و روان پزشکی، «الیناسیون» عبارت است از حالت ناشی از اختلال روانی، یا به اصلاح جاری، روانی بودن. اخیرا کتاب «درد بی‌خویشتنی» (بررسی مفهوم الیناسیون در فلسفه غرب) به قلم نجف دریابندری به تازگی توسط نشر نو تجدیدچاپ شده است. دریابندری می‌گوید که قصدش نوشتن نسخه‌ای برای درد بی‌خویشتنی نیست، بلکه غرض او این بوده که مساله «بی‌خویشتنی» را در مسیر تحولش دنبال کند و نظر متفکرانی را که به این موضوع پرداخته‌اند، تشریح کند.
کاری که این پژوهشگر در این کتاب به تعبیر خود «عبوس» انجام داده، به گمان خودش، تعبیر منجزتری از مفهوم از خودبیگانگی، زیر عنوان «بی‌خویشتنی» است. این کتاب دو بخش اصلی دارد که عبارتند از: «از دکارت تا شلینگ» و «هگل». بخش اول کتاب، ۹ فصل دارد که به ترتیب عبارتند از دکارت و اسپینوزا، دانش تجربی، مردم‌شناسی روشن اندیشان، وضع طبیعی و جامعه مدنی، واکنش رمانتیک، آزادی از لحاظ کانت، روسو و روزگار تباه انسان، جهان ذهنی فیخته، سقوط روح شلینگ. بخش دوم کتاب هم ۹ فصل دارد که عناوین‌شان به این ترتیب است: نوشته‌های کلامی هگل، همانستی و دیگرستی، دستگاهی هگلی (۱): سفر جسمانی روح، دستگاه هگلی (۲): منطق عینی، دستگاه هگلی (۳): پدیده‌شناسی روح، خواجه و بنده، آگاهی والا و آگاهی پست، دورنمای تاریخی، کار حقیقی و کار بی‌خویشتن. «درد بی‌خویشتنی» در ۳۶۶ صفحه و به قیمت ۴۰ هزار تومان منتشر شده است.
یادنامه‌ای جدید برای شاعر همیشه
بعضی شاعران چون احمد شاملو به مدد توانایی‌هایشان جایگاه تثبیت شده‌ای در تاریخ ادبیات برای خود فراهم کرده‌اند. نوشتن صادقانه درباره این گونه افراد به‌دلیل تعصب‌ها و‌هاله‌ای از عظمت که دور آنان را فرا گرفته، کاری است دشوار. با این همه سعید پورعظیمی در یادنامه‌ای جدید به نام «من بامدادم سرانجام» (یادنامه احمد شاملو) سعی کرده بر این مشکل فائق آید و با هدف شناخت اوج و فرود شعر و اندیشه و شخصیت این شاعر اثری خواندنی منتشر کند.
احسان یارشاطر، ادونیس، تقی پورنامداریان، مرتضی کاخی، محمد قائد، کلارا خانس، رضا براهنی، ابوالفضل خطیبی، اسماعیل خویی، عنایت سمیعی، امید طبیب‌زاده، لین کافین، احمد کریمی حکاک، عبدالله کوثری، سیمین بهبهانی، محمدعلی سپانلو، ایران درّودی، حسن فیاد، مجتبی عبدالله‌نژاد، کاظم کردوانی، اسفندیار منفردزاده، نعمت آزرم، منصور اوجی، ضیاءالدین جاوید، عباس جوانمرد، نورالدین زرین‌کلک، پوری سلطانی، احمد سمیعی‌گیلانی، محسن یلفانی، علی بلوکباشی، جلیل دوستخواه و سیاوش جمادی از جمله نویسندگانی هستند که از آنان مقالاتی در کتاب گنجانده شده است. این کتاب هفت فصل دارد؛ «شعر رهایی است»، «کارنامه بامداد»، «خاطره نزدیک قرن‌ها»، «زبان و جهان شفاهی»، «بلاغت محاورات»، «بادیه در کف» و «نگرانی‌های شاعر». جوانب متعدد فعالیت‌های او در این کتاب مغفول نمانده و به‌تفصیل درباره زندگی و شخصیت و شعرها و ترجمه‌ها و کتاب کوچه و داستان‌ها و روزنامه‌نگاری او و حتی سخنرانی پُرسر و صدایش در برکلی آمریکا سخن گفته شده است. «من بامدادم سرانجام» (یادنامه احمد شاملو) در ۸۳۲ صفحه با قیمت ۹۰ هزار تومان از سوی انتشارات هرمس به چاپ رسیده است.
ارسال نظر