محرومیت فوتبال ایران از درآمد «نام‌گذاری»
اسم گذاشتن ممنوع!
اسم بگذار، پول بگیر!
سالیان سال است که لیگ‌های مهم اروپایی برای کسب درآمد بیشتر، از نام اسپانسرها روی رقابت‌های خود استفاده می‌کنند. برای مثال دو دهه قبل که لیگ برتر انگلیس در راه تبدیل شدن به پرطرفدارترین لیگ فوتبالی دنیا بود، عادت داشتیم که نام پرمیرلیگ را در کنار «بارکلیس» ببینیم؛ یک کمپانی جهانی که در زمینه بانک و خدمات مالی فعالیت می‌کند. بارکلیس از سال ۲۰۰۱ به جای کارلینگ که یک شرکت تولیدکننده نوشیدنی‌های الکلی بود، تبدیل به اسپانسر اول اتحادیه فوتبال انگلیس شد و تا سال ۲۰۰۸ لیگ جزیره به Barclays Premier League شناخته می‌شد. بارکلیس بابت این قرارداد سالانه ۱۹ میلیون پوند به اتحادیه پرداخت می‌کرد و کارلینگ هم تبدیل شد به اسپانسر جام اتحادیه انگلیس. جالب اینجاست که کارلینگ از سال ۲۰۰۳ تا سال ۲۰۱۲ اسپانسر اصلی جام اتحادیه شد و نام این تورنمنت به Carling Cup تغییر کرد.
سپس نوبت به شرکت آمریکایی Capital One که در حوزه هولدینگ‌های بانکی فعالیت می‌کرد رسید تا جای کارلینگ را بگیرد. در این بین یک دوره از رقابت‌ها بدون اسپانسر برگزار شد تا اینکه در سال ۲۰۱۷ کمپانی کارابائو به عنوان تولیدکننده نوشابه‌های انرژی‌زا، رسما جام اتحادیه را به Carabao Cup تبدیل کرد. جالب اینجاست که هیچ‌کدام از این شرکت‌ها هم پس از پایان قراردادشان به همکاری با اتحادیه فوتبال انگلیس پایان ندادند و همچنان به عنوان اسپانسر با این نهاد همکاری می‌کنند. لیگ برتر با درآمدی بیش از ۳ میلیارد پوند، از سال ۲۰۰۸ دیگر نیازی به نام‌گذاری این رقابت در کنار تورنمنت‌ها ندید تا مثل NBA و NFL تنها روی برند خودش تمرکز کند.
البته که طبق تخمین‌ها آنها در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۱۰۰ میلیون پوند از شرکای تجاری که نام‌شان آورده شده کسب درآمد کرده‌اند و مشاهده می‌کنید که نام‌های تورنمنت‌های جانبی همچنان همراه با اسپانسر ذکر می‌شود. از جام حذفی انگلیس که عنوان قدیمی‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان را یدک می‌کشد نیز نباید غافل شد که از سال ۲۰۱۵ و پس از عقد قرارداد با شرکت هواپیمایی امارات، با نام Emirates FA Cup شناخته می‌شود و بابت این هم سالانه ۱۰ میلیون پوند از شرکت اماراتی دریافت می‌کند؛ یعنی چیزی حدود ۶۲۰ میلیارد تومان ناقابل.
نمونه‌های دیگر
لیگ‌های دیگر هم با تبعیت از این راه درآمدزایی در کنار دریافتی‌های دیگر نظیر حق پخش تلویزیونی، اسپانسرهای محیطی و... یک بازوی جدید برای کسب پول به وجود آورده‌اند. مثلا لیگ برتر اسپانیا از فصل ۱۷-۲۰۱۶ با واگذاری حق نام خود به شرکت بانکی سانتاندر، به La Liga Santander شناخته می‌شود. قراردادی که سالانه ۲۰ میلیون یورو برای لالیگا آورده مالی به همراه داشته و طبق ادعای مارکا قرار است از فصل پیش‌رو کمپانی تولید بازی‌های رایانه‌ای EA جای آن را بگیرد و دو برابر این مبلغ را به لالیگا پرداخت کند. همین متد در لیگ فرانسه هم اجرا می‌شود و پس از مدت‌ها که این رقابت به نام لوشامپیونه شناخته می‌شد، از سال ۲۰۱۹ لیگ یک فرانسه با کمپانی سرویس غذای آنلاین Uber Eats قرارداد همکاری امضا کرد تا فصلی ۳۲ میلیون یورو پول دریافت کند. مشابه چنین قراردادهایی در لیگ‌های سطح پایین‌تر و حتی همین کشورهای اطراف مثل امارات هم اجرا می‌شود.
نمونه وطنی
موضوع نام‌گذاری لیگ برتر ایران به اسم یک اسپانسر چند سال قبل مطرح شد که با مخالفت نمایندگان مجلس وقت، هیچ‌گاه به مرحله انجام نرسید. آقایان اعتقاد داشتند که آوردن اسم یک اپراتور تلفن همراه که متقاضی این کار بود، در کنار نام «خلیج‌فارس» که روی لیگ برتر ایران الصاق شده، هتک حرمت به این نشان ملی ماست و نباید از این راه پول درآورد. هرچند دوستان وقتی عراق پشت مرزهای ما تورنمنتی با جعل این اسم برقرار کرد و همه کشورهای عرب منطقه را هم به آنجا کشاند، رگ تعصب‌شان آن‌قدرها متورم نشد و گویا تنها با کسب درآمد برای فوتبال مشکل داشتند. هرچند دوستان بهارستان‌نشین و همکاران قبل‌شان سال‌هاست که برای پرداخت حق پخش تلویزیونی که مهم‌ترین منبع درآمدی فوتبال است، کار خاصی انجام نداده‌اند. پس این مخالفت در نام‌گذاری لیگ خیلی هم چیز عجیبی نبوده و نیست.
