بررسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که پتروشیمی‌ها بزرگ‌ترین‌ محرک تقاضای نفت جلوتر از خودروها، هواپیماها و کامیون‌ها خواهند بود. پیش‌بینی شده است که یک‌سوم رشد تقاضای نفت تا ۲۰۳۰ از تقاضای پتروشیمی‌ها به دست خواهد آمد و این سهم رشد تا سال۲۰۵۰ به ۵۰ درصد خواهد رسید که بیش از ۷ میلیون بشکه در روز تقاضای اضافی نفت را در بازار ارائه خواهند کرد. این صنایع ۵۶ میلیارد متر‌مکعب مصرف اضافی گاز طبیعی تا ۲۰۳۰ و ۸۳ میلیارد متر‌مکعب مصرف اضافی گاز طبیعی تا سال ۲۰۵۰ خواهند داشت.

تقاضا برای پلاستیک‌ها که محرک کلیدی برای پتروشیمی‌هاست با دو برابر رشد نسبت به سال ۲۰۰۰ محصولات دیگر مانند فولاد، آلومینیوم و سیمان را پشت سر گذاشته است.اقتصادهای پیشرفته در حال حاضر تا ۲۰ برابر پلاستیک بیشتر و ۱۰برابر کود شیمیایی بیشتر به ازای هر نفر (سرانه) نسبت به کشورهای در حال توسعه مصرف می‌کنند، این موضوع پتانسیل عظیم رشد جهانی این صنعت را نشان می‌دهد.پویایی صنایع پتروشیمی روندهای جدیدی را در اقصی نقاط جهان به‌وجود می‌آورد. پس از دهه‌ها افت، ایالات متحده به‌عنوان مکانی مطلوب برای تولید مواد شیمیایی ارزان به لطف انقلاب گاز شیل تبدیل به میزبان ۴۰ درصد ظرفیت صنایع پتروشیمی جهان مبتنی بر اتان شده است.

در این میان خاورمیانه همچنان مرکز بسیاری از محصولات پتروشیمی ارزان‌قیمت، با فراخوانی پروژه‌های جدید در منطقه باقی می‌ماند. هرچند تلاش‌ها برای بازیافت و کاهش مصرف پلاستیک‌های یک‌بار مصرف در جریان است اما رشد مصرف آنچنان سریع است که تاثیر چشمگیری در تقاضا نخواهد داشت.

مهم‌ترین‌ اهدافی که در صنایع پتروشیمی آینده مورد توجه قرار خواهند گرفت عبارتند از: کاهش آلودگی هوا ناشی از تولید مواد پتروشیمی پایه، کاهش تولید CO۲، کاهش تقاضای آب و تاکید بر بازچرخانی موادپتروشیمیایی.پیش‌بینی می‌شود پتروشیمی‌ها تنها بخش دارای رشد تقاضای نفت در سال‌های آینده خواهند بود و این به‌رغم سه برابر شدن جمع‌آوری و بازچرخانی پلاستیک‌های دور ریز تا سال ۲۰۵۰ است.

باوجود جنبه‌های مثبت صنایع پتروشیمی و محصولات آنها این صنعت و محصولاتش برای توسعه پایدار با چالش‌هایی مواجه است که باید مورد توجه قرار گیرد و برای حل آنها سیاست‌هایی اتخاذ شود. این سیاست‌ها در دو بخش تولید و استفاده و دفع قابل احصا هستند. در بخش تولید تحریک مستقیم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه و ارائه محصولات شیمیایی پایدار، برقراری و توسعه برنامه محک‌زنی در سطح کارخانه برای بهبود راندمان انرژی و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، رگولاتوری موثر برای کاهش دی‌اکسید کربن، اعمال و اجرای استانداردهای کیفیت هوا، تعیین نرخ خوراک و سوخت با توجه به بازار و ارزش واقعی به همراه هزینه ریسک هر منطقه از راهبردهای قابل توجه خواهند بود. در بخش استفاده و دفع، کاهش اتکا به پلاستیک‌های یک‌بار مصرف، بهبود مدیریت دورریزها، افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درخصوص فواید چندبار بازچرخانی این محصولات، طراحی محصولات مبتنی بر بازیافت و کاهش دور ریزها، افزایش مسوولیت‌پذیری تولید‌کنندگان در مصرف و دفع این محصولات از راهبردهای مورد توجه است.با توجه به نکات فوق به نظر می‌رسد که راهبرد حفظ و تقویت پتروشیمی‌های خوراک مایع پر‌بازده و همچنین توسعه پتروشیمی‌های چند خوراکه مایع و گاز از ضروریات پیشرفت صنایع پتروشیمی ایران در کنار تکمیل زنجیره ارزش خواهد بود و در برنامه‌ریزی‌ها و اجرای طرح‌ها باید به آن توجه شود.

 

اخبار مرتبط