دافعه حرکتی در ایستگاه‌های مترو

در روزهای گذشته تصاویری از خرابی پله برقی در تعدادی از ایستگاه‌های مترو از سوی عده‌ای از مخاطبان «دنیای اقتصاد» ارسال شده که در این میان ایستگاه تجریش به‌عنوان بزرگ‌ترین، عمیق‌ترین و در عین حال یکی از پرترددترین ایستگاه‌های شبکه متروی پایتخت نیز در گزارش‌ها و تصاویر ارسالی مخاطبان وجود دارد. شهروندان عنوان می‌کنند که برخی از این پله برقی‌ها به فاصله کوتاهی از زمان تعمیر دچار اشکال و مجددا متوقف می‌شوند؛ طوری که به نظر می‌رسد تعمیر مکرر آنها فایده چندانی ندارد و راه حل مناسبی برای تغییر وضعیت پله برقی‌ها نیست.

ایستگاه متروی تجریش حدود ۱۵ هزار مترمربع مساحت و تقریبا ۳۰ دستگاه پله‌برقی دارد و با توجه به عمق زیاد آن، خرابی پله برقی حتی در بخشی از مسیر می‌تواند سالمندان، زنان باردار و کودکان را با مشکل جدی روبه‌رو کند. بعد دیگر اهمیت این تجهیزات، نقش کلیدی آنها در ارائه تصویر مترو به‌عنوان یک ناوگان حمل و نقلی کارآمد و سهل‌الوصول برای مسافران است. طبیعی است در صورت خرابی مکرر پله‌های برقی، این تصویر در ذهن شهروندان مخدوش شده و به منزله یک نیروی دافعه بر انتخاب این ناوگان از سوی مسافران، تاثیر سوء می‌گذارد. در مورد خرابی مکرر برخی پله‌های برقی دو سناریو مطرح است؛‌ نخست اینکه شاید عوامل برخی از پیمانکاران تعمیرات را به شکل اساسی و با کیفیتی که باید انجام نمی‌دهند و به همین خاطر راه‌اندازی مجدد پله برقی دوام زیادی ندارد. سناریوی دوم نیز این است که اساسا تعمیرات، دیگر پاسخگوی حل مشکل نبوده و یک هزینه زائد است. در این صورت شاید تصمیم اساسی برای پله‌برقی‌های در حال بهره‌برداری مورد نیاز باشد.

فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» و در واکنش به گزارش‌های شهروندان مذکور درباره خرابی مکرر پله برقی در برخی ایستگاه‌ها گفت: پله برقی به اندازه قطار برای مجموعه بهره‌برداری مترو اهمیت دارد و قطعا هر زمان با خرابی پله برقی روبه‌رو می‌شوید، در همان زمان تمام عوامل فنی و بهره‌برداری در حال تلاش برای رفع مشکل هستند. به گفته وی، اهمیت ویژه پله برقی برای مترو از این بابت است که خرابی آن می‌تواند تبعات بعدی نامطلوبی نظیر اختلال در سلامتی شهروندان و بروز مشکل قلبی و تنفسی بیماران در زمان بالا رفتن از پله‌های معمولی را به دنبال داشته باشد. وی بدون اینکه مشکل خرابی مکرر پله برقی در ایستگاه‌های مترو به ویژه عظیم‌ترین ایستگاه در حال بهره‌برداری (تجریش) را تایید یا رد کند، قول بررسی موضوع را داد و در عین حال خاطرنشان کرد: واحد مهندسی شرکت بهره‌برداری مترو مسوولیت دارد روزانه گزارش کارکرد پله‌برقی‌ها را دریافت و جزئیات علت خرابی برخی از آنها و نحوه مداخله پیمانکار را بررسی کند. اما در عین حال در مورد برخی ایستگاه‌های مترو که سال‌هاست در حال بهره‌برداری هستند، این واقعیت وجود دارد که آنها به دوره تعمیرات اساسی رسیده‌اند. بنابراین در مورد برخی از آنها تعمیرات کوچک و موردی پاسخگو نیست. از این رو در حال برنامه‌ریزی برای تعمیرات اساسی پله برقی‌ها هستیم. به گفته وی حدود ۸۰۰ دستگاه پله برقی در شبکه در حال بهره‌برداری مترو فعال است که واحد مهندسی به‌طور دائمی در حال رصد آنهاست. وی درباره وضعیت قطعات یدکی مورد نیاز تعمیرات پله برقی‌ها نیز خاطرنشان کرد: مشکلاتی در بخش تامین قطعات وارداتی وجود دارد، اما این مشکلات آن‌قدر نیست که نتوان این تجهیزات را برای سرویس‌دهی قابل قبول به شهروندان نگهداری کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، اهمیت و کارکرد پله برقی با توجه به اینکه نقطه ورود شهروندان به مترو محسوب می‌شود و تاثیر زیادی بر مطلوبیت این ناوگان دارد، کمتر از اهمیت سایر تجهیزات مترو نیست. از سوی دیگر تهران یک شهر شیب‌دار است و در نتیجه فاصله ایستگاه‌های بخش شمالی مترو تا تراز صفر خیابان بیشتر از سایر بخش‌های خطوط است. در ایستگاه تجریش حتی در صورت سلامت تمام پله برقی‌ها، حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد تا مسافر از پای قطار به خروجی ایستگاه برسد. در این بین خرابی حتی یک دستگاه پله برقی می‌تواند این زمان قابل توجه را باز هم افزایش دهد و به این ترتیب با انصراف تدریجی شهروندان از مترو سواری، سهم حدود ۱۰ درصدی این ناوگان از کل سفرهای درون‌شهری روزانه پایتخت با وجود این دافعه کاهش یابد. به نظر می‌رسد بهبود کیفیت خدمت‌رسانی در شبکه مترو نیازمند یک تصمیم اساسی برای اصلاح وضع موجود است؛ به نحوی که با طی فاز تعمیرات اساسی در کوتاه‌ترین زمان ممکن، دیگر شاهد اشکال در نقطه اتصال شهروندان به ناوگان سریع‌السیر حمل و نقل عمومی پایتخت نباشیم.