درجه اهمیت تصویب این قانون برای تجار ایرانی از آن جهت است که صادرکنندگان نه‌تنها می‌توانند به مدت سه سال از تعرفه‌های ویژه برای فعالیت در منطقه اوراسیا بهره‌مند شوند، بلکه با توجه به موافقت روسیه با عضویت ایران در این پیمان‌نامه، زمینه‌ای فراهم می‌شود تا صادرات برخی کالاها به روسیه که توجیه اقتصادی نداشت، امکان‌پذیر شود. البته براساس این توافق‌نامه، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران می‌توانند پس از سه سال، قرارداد دائمی منطقه آزاد تجاری را امضا کنند. پیش از این ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، موافقت‌نامه موقت ایجاد محدوده آزاد تجاری را ۲۹ اردیبهشت‌ماه امسال در آستانه پایتخت قزاقستان به امضا رسانده بودند.

مهر تایید تسهیل تجارت آزاد بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا زده شد. اواخر اردیبهشت امسال بود که وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا در محل سفارت ایران در مسکو در دیدار با مهدی سنایی، سفیر کنونی ایران در روسیه درخصوص نهایی کردن حضور هیات ایرانی در آستانه به‌منظور امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی منطقه آزاد تجاری میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه مذکور به گفت‌وگو نشست. تسهیل تجارت و مناسبات بازرگانی مهم‌ترین هدف انعقاد این پیمان‌نامه بود که در این دیدار از سوی طرفین مطرح شد. بعد از این دیدار در ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، موافقت‌نامه موقت تجارت ترجیحی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با حضور محمد شریعتمداری، وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت کشور و معاون اول نخست‌وزیر بلاروس در پایتخت قزاقستان به امضا رسید. کاهش پرداخت‌های گمرکی، عرضه کالا با قیمت مناسب‌تر به بازار هدف و همچنین افزایش قدرت رقابت‌پذیری از مهم‌ترین مزایای این توافق‌نامه موقت بود که در این دیدار مورد تاکید طرفین قرار گرفت. اما ماجرای امکان تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا به این توافق موقت ختم نشد. دو روز پیش رئیس‌جمهوری روسیه با امضای رسمی توافق‌نامه ایجاد محدوده آزاد تجاری میان این کشورها، آن را تایید و برای اجرا ابلاغ کرد.  حال این سوال مطرح است که با امضای قطعی این موافقت‌نامه تجار ایرانی به چه سکوهای پرشی دست خواهند یافت و از چه مزایایی بهره‌مند خواهند شد؟ ایران با هدف توسعه روابط اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (با مجموع مساحت بیش از ۲۰ میلیون کیلومتر مربع) که بازار ۱۸۰ میلیون نفری را شامل می‌شود، توافق برای برقراری تعرفه‌های ویژه را آغاز کرد. تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که این توافق با کشورهای روسیه، قزاقستان، بلاروس، ارمنستان و قرقیزستان می‌تواند تمرین رقابت و آزمونی برای تولیدکنندگان داخلی باشد تا به ارتقای کیفیت محصولات ایرانی منجر شود. به اعتقاد آنها قدم گذاشتن تجار در این مسیر این امکان را به تولیدکنندگان کشور می‌دهد که با ارتقای کیفیت محصولات خود بتوانند جایگاه مهمی را در بازار ۱۸۰ میلیونی اوراسیا کسب کنند.

از سوی دیگر باتوجه به اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا به لحاظ نزدیکی جغرافیایی، بازار بزرگی برای صادرات کالاهای ایرانی به‌شمار می‌رود، از این رو برقراری تجارت آزاد می‌تواند فرصت‌های بی‌شمار و همه‌جانبه‌ای را برای بخش‌خصوصی ایران و کشورهای عضو این اتحادیه ایجاد کند. پس از مهر تایید پوتین و ابلاغ این پیمان‌نامه، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه به فرصت‌ها و پتانسیل‌هایی که این توافق‌نامه برای ایران ایجاد خواهد کرد، اشاره کرد. به‌گفته هادی تیزهوش تابان، روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور در منطقه اوراسیا پذیرفته است که ایران به مدت سه‌سال عضو پیمان‌نامه اوراسیا باشد که به این ترتیب صادرکنندگان ایرانی می‌توانند از تعرفه‌های ویژه برای فعالیت در این منطقه بهره‌مند شوند. از سوی دیگر، وی معتقد است با توجه به موافقت روسیه درمورد عضویت ایران در این پیمان‌نامه، زمینه‌ای فراهم می‌شود تا صادرات برخی کالاها به روسیه که توجیه اقتصادی ندارند، امکان‌پذیر شود. رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه همچنین به تاسیس سرای تجاری ایرانیان در آستاراخان اشاره کرد و به پایگاه خبری اتاق ایران گفت: این مرکز امکانات لازم برای کمک به تجار ایرانی را دارد و می‌تواند زمینه‌ای مهیا کند تا صادرکنندگان و واردکنندگان، اطلاعات لازم را برای حضور مثبت در این بازار به دست آورند و بتوانند در زمینه مشارکت و سرمایه‌گذاری نیز فعال شوند. این مرکز می‌تواند مانع رقابت‌های منفی بین فعالان اقتصادی حاضر در روسیه شود. به باور این فعال اقتصادی، اتاق‌های شمالی کشور این توانایی را دارند که میزان مناسبات کشور با روسیه را توسعه دهند. به‌گفته وی، هم‌اکنون کل واردات به روسیه بیش از ۲۲۸ میلیارد دلار است و در این بین ۳۶ میلیارد دلار از این واردات به موادغذایی مربوط می‌شود. این در حالی است که با وجود ظرفیت‌های بالایی که در ایران برای تولید موادغذایی و محصولات کشاورزی وجود دارد، سهم ایران در صادرات به روسیه بسیار اندک است. وی قدمت طولانی روابط ایران و روسیه و کوتاهی مسیر را از جمله مزیت‌های موجود برای ارتباط دو کشور دانست و تاکید کرد: برای صادرات صنایع غذایی به روسیه باید استانداردهای خاصی رعایت شود که هم اکنون این استانداردها در ایران تعریف نشده‌اند؛ از طرفی قوانین ویژه‌ای وجود دارد که باید مدنظر صادرکنندگان قرار گیرد، این دو موضوع مهم‌ترین موانع در برابر صادرات ایران به روسیه است که به تازگی از سوی اتاق مشترک مورد بررسی قرار گرفته است. تیزهوش تابان در ادامه به مساله حمل‌ونقل اشاره و تصریح کرد: از نظر حمل‌ونقل دریایی، مشکل خاصی نداریم و شرایط خوب است، اما از نظر حمل‌ونقل زمینی و ریلی با مشکلات مختلفی روبه‌رو هستیم، خط آهن قزوین- رشت در مراحل پایانی کار قرار دارد، اما همچنان به آستارا متصل نشده است، بنابراین نمی‌تواند چندان کارساز باشد. وی در ادامه با انتقاد از رشد ناکافی ناوگان حمل‌ونقل زمینی، هماهنگ با رشدی که در حوزه صادرات داشته‌ایم، گفت: به دلیل قدیمی بودن کامیون‌ها، مجبوریم برای صادرات کالا از ناوگان خارجی استفاده کنیم که باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود و قدرت رقابت را از ما می‌گیرد.