با الگوی «یونیدو» شناسایی شد
مسیر بین‌المللی شدن کوچک‌ها
به گفته فعالان اقتصادی واحدهای کوچک و متوسط با ارتباطی که با یکدیگر برقرار می‌کنند و اطلاعاتی که در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند این امکان را به وجود می‌آورند تا بتوانند از تجربیات سایر بنگاه‌های بین‌المللی استفاده کنند که این امر ارتقای بنگاه‌های کوچک و متوسط داخلی را به همراه خواهد داشت و موجب می‌شود تا این بنگاه‌ها بتوانند روند صادرات خود را توسعه بخشند؛ (ISPX) اقدامی است که در راستای توسعه شبکه‌ای بنگاه‌های کوچک و متوسط صورت می‌گیرد و ماهیتا بین واحدهای صنعتی کوچک که به واحدهای صنعتی بزرگ داخلی یا بین‌المللی خدمات ارائه می‌دهند و موجب ایجاد ارتباط بین این بنگاه‌ها می‌شود. از سوی دیگر ISPX این امکان را به وجود می‌آورد تا این واحدها با ارتباطی که با یکدیگر برقرار می‌کنند، اطلاعاتی در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند و در برخی مواقع با وصل شدن این بنگاه‌های کوچک به یکدیگر از سوی دیگر بتوانند بازارهای جدید ایجاد کنند که این رویکرد اصلی یونیدو محسوب می‌شود و در کل دنیا این سیاست در حال اجرا است. این طرح قرار است در چهار مرحله «جمع‌آوری اطلاعات»، «شناسایی اطلاعات»، «تجربه‌های موفق در داخل و خارج» و «تبلیغات» اجرایی شود.
در این خصوص فرشاد مقیمی معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در سال‌های گذشته نیز ما این رویکرد را در کشور اجرا می‌کردیم، اما در حال حاضر اتصال به شبکه جهانی را در دستور کار قرار داده‌ایم. به گفته معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در این خصوص نیز تفاهم نامه‌ای با پارلمان بخش خصوصی به‌عنوان نهاد اصلی بخش خصوصی منعقد کرده‌ایم که بر این اساس این تفاهمنامه در دو سال ما زیرساخت‌های مورد نیاز برای اجرایی کردن این طرح را فراهم می‌کنیم و پس از اینکه این طرح قابلیت اجرایی پیدا کرد، این طرح را در اختیار بخش خصوصی قرار خواهیم داد تا بتوان در بازارهای داخلی و خارجی از آن استفاده کرد. به گفته مقیمی، این طرح از طریق هیات‌هایی که برای مذاکره با هیات‌های داخلی وارد کشور می‌شوند قرار می‌گیرد تا بتوانیم از مکانیزم این هیات در این زمینه استفاده کنیم از سوی دیگر کار را به دست بخش نیمه دولتی می‌سپاریم تا اجرایی شود. همچنین کار را به بازارهای بین‌المللی وصل می‌کنیم تا با ارتباط با شبکه‌های بین‌المللی یکی از وظایف به‌هم‌رسانی کسب و کارها فراهم شود و این وظیفه را از طریق ارتباط بین‌الملل فراهم خواهیم کرد.
به گفته معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، یکی دیگر از رویکردهای این اقدام رویکرد خوشه‌ای که به حلقه‌های قبلی بازمی‌گردد که بنگاه‌های صنعتی را در بخش‌های مختلف به هم وصل می‌کند.
۱۰ حوزه پیمانکاری
طرح همکاری با سازمان یونیدو به منظور حضور گسترده‌تر پیمانکاران صنعتی از الگوی یونیدو گرفته شده و پس از داخلی‌سازی و نهادینه شدن در داخل کشور اجرای آن در دستور کار قرار گرفته است. بر این اساس نیز در حال حاضر ۱۰ حوزه پیمانکاری فرعی در ۱۰ استان شناسایی شده است و دفاتر ISPX در این حوزه‌ها فعالیت خود را شروع کرده‌اند. طبق برنامه‌ریزی انجام شده این دفاتر در سال جاری باید به اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی منتقل شوند. براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته حوزه‌های ده‌گانه تعیین شده، یکی از حوزه‌های شامل «تجهیزات پتروشیمی و پالایشگاهی» می‌شود که دبیرخانه ملی و متولی اصلی استان البرز خواهد بود. حوزه بعدی مربوط به «تجهیزات نفت و گاز» می‌شود که دبیرخانه ملی و متولی اصلی استان خوزستان است؛ اما درخصوص حوزه «تجهیزات برق و نیروگاهی» نیز دبیرخانه ملی و متولی اصلی استان یزد در نظر گرفته شده است. برای حوزه «تجهیزات صنایع ریلی» نیز دبیرخانه ملی و متولی اصلی آن استان مرکزی پیش بینی شده است؛ یکی دیگر از حوزه‌های در نظر گرفته به «تجهیزات صنایع معدنی و سیمانی» بازمی‌گردد که دبیرخانه ملی و متولی اصلی استان کرمان است. اما برای حوزه «تجهیزات مجتمع‌های فلزی» نیز دبیرخانه ملی پیش بینی شده متولی اصلی استان اصفهان خواهد بود. برای گروه «ساخت قطعات، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی» نیز متولی اصلی استان آذربایجان شرقی در نظر گرفته شده است. یکی دیگر از حوزه‌هایی که در این بخش گنجانده شده است به گروه «قطعات خودروی سبک» بازمی‌گردد که دبیرخانه ملی و متولی اصلی آن استان خراسان رضوی پیش‌بینی شده است؛ اما درخصوص «ساخت قطعات و ماشین‌آلات کشاورزی» نیز دبیرخانه ملی و متولی اصلی آن استان فارس خواهد بود.
ISPX الگویی از یونیدو
نگاه ملی در اجرای پروژه ISPX و همکاری با سازمان یونیدو به منظور حضور گسترده‌تر پیمانکاران صنعتی در مبادی بین‌المللی موضوعاتی است که در نشست رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی مطرح و بررسی شد. طی دیدار رئیس اتاق ایران و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی که با حضور معاونان اتاق انجام شد، ملی شدن پروژه ISPX و همکاری با یونیدو در این حوزه مورد تاکید قرار گرفت. به باور بخش‌خصوصی اگر بتوانیم در قالب این پروژه به سازمان یونیدو بپیوندیم، پیمانکاران صنعتی کشور که در بانک اطلاعاتی ثبت شده‌اند، قادر خواهند بود با معرفی خود به‌صورت جهانی، فعالیت‌های بین‌المللی خود را توسعه دهند. باید توجه داشت که این پروژه یکی از پروژه‌های توسعه‌ای سازمان ملل و یونیدو بوده و بر اساس تجربیات موفق شرکت‌های بزرگ چندملیتی و همچنین کشورهای توسعه‌یافته ایجاد شده است.
به‌طور کلی در هر کشور یک سازمان، متولی اجرای پروژه می‌شود و در صنایعی که آن کشور دارای مزیت است، فعالیت می‌کند؛ در ایران حدود ۱۰ مزیت شناسایی شده است.بر اساس پروژه توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی ایران (ISPX)، سازمانی غیرانتفاعی زیرنظر دولت یا بخش خصوصی تشکیل می‌شود و با ایجاد بانک اطلاعاتی تمام پیمانکاران صنعتی و همچنین کارفرمایان بزرگ ملی و بین‌المللی و ایجاد ارتباط بین این دو گروه زمینه توسعه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و در نتیجه افزایش توان صادراتی آنها و همچنین افزایش اشتغال را فراهم می‌کند.بر اساس متدولوژی یونیدو در راه‌اندازی پروژه ISPX سازمان متولی و حمایتگر این پروژه باید علاوه بر ایجاد بانک اطلاعاتی کامل و معتبر از تمام پیمانکاران و کارفرمایان، نسبت به آموزش شرکت‌های پیمانکار، ایجاد بازارهای جدید ملی و بین‌المللی، ایجاد زیرساخت‌های حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، برقراری ارتباط با صاحبان تکنولوژی‌های برتر در سطح بین‌المللی به منظور انتقال دانش و تکنولوژی و غیره نیز اقدام کند.
در ایران سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی این پروژه را به‌صورت پایلوت در استان اصفهان در سال ۱۳۸۶ شروع کرد و ادامه اجرای آن را در سطح استان از سال ۱۳۹۲ به اتاق اصفهان واگذار کرد. سازمان از سال ۱۳۹۴ سعی کرد اجرای این پروژه را در سطح ملی دنبال کند و بر همین اساس طی دو سال مطالعه ۱۰ مزیت بزرگ پیمانکاری کشور را شناسایی و برنامه‌ریزی اجرای آن را انجام داد. همچنین برای اجرای این پروژه، تفاهم‌نامه‌ای با اتاق ایران در سال ۱۳۹۵ امضا کرد. طی سال ۱۳۹۶ مراحل و روش اجرایی این پروژه در جلسات متعددی توسط اتاق و سازمان بررسی و در نهایت تفاهمنامه تخصصی به همراه آئین‌نامه آن تهیه و مقرر شد این پروژه طی دو سال با همراهی اتاق و سازمان پیش برود و بعد از دو سال (انتهای سال ۱۳۹۸)، اجرای این پروژه به‌طور کامل به اتاق ایران منتقل شود.بر اساس مفاد تفاهمنامه، دفتر مرکزی آن در اتاق ایران تشکیل و اعضای آن و همچنین اعضای شورای راهبردی و سیاست‌گذاری این پروژه از هر دوطرف مشخص شدند.از طرف اتاق ایران در شورای راهبردی محمدرضا خباز و محسن چمن‌آرا و از طرف سازمان نیز معاون صنایع کوچک و مدیر توسعه‌ای سازمان انتخاب و معرفی شدند. در دفتر مرکزی نیز از طرف اتاق، بابک ولی‌زاده به‌عنوان عضو و مسوول دفتر فنی و مرکزی پروژه معرفی شد. از طرفی به منظور بهره‌گیری از تجربیات اتاق اصفهان یک نماینده از طرف این اتاق به عضویت دفتر مرکزی در آمد.
۵هزار واحد کوچک در کشور
علیرضا اشرف، دبیرکل اتاق ایران با تشریح فعالیت‌هایی که تاکنون انجام شده، تاکید کرد: اتاق ایران به دنبال ملی کردن این پروژه بوده و تمام تلاش خود را در این راستا خواهد کرد. از طرفی معتقد است که باید زمینه پیوستن به سازمان یونیدو را فراهم کنیم. وی ادامه داد: اگر این پروژه را مانند سایر کشورها به‌صورت بین‌المللی دنبال کنیم، نتایج خوبی را در راستای جهانی شدن اقتصاد کشور کسب خواهیم کرد.
صادق نجفی، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی نیز با تایید آنچه مطرح شد، گفت: ملی شدن پروژه و پیوند با یونیدو دو موضوعی هستند که می‌توان روی آنها کار کرد و نسبت به آنها تصمیم گرفت. شورای راهبردی موظف است مطالعات لازم را انجام دهد و نتیجه‌گیری کند. اگر یونیدو بتواند در این مسیر نقش‌آفرین باشد، از پیوستن به آن استقبال می‌کنیم. وی با بیان اینکه در حال حاضر بالغ‌بر ۹۲ درصد صنایع کشور کوچک هستند، تصریح کرد: سازمان در تلاش است جدی‌تر از گذشته بر وضعیت این صنایع تمرکز کند و آنچه نیاز دارند را فراهم سازد. امروز نزدیک به ۵ هزار واحد صنعتی کوچک و متوسط فعال بود که تجهیزات و مواد اولیه خود را از طریق واردات تامین می‌کنند. این حجم از صنعت کشور باید مورد توجه قرار گرفته و زمینه تسهیل فعالیت آنها را فراهم کنیم.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، از اختصاص تسهیلات ارزان‌قیمت برای بنگاه‌های کوچک و متوسط خبر داد و ثبت آنها در بانک اطلاعاتی ISPX را فرصتی برای حضور پررنگ‌تر آنها در عرصه اقتصاد دانست و ادامه داد: در گذشته توجه وزارتخانه تنها معطوف به تاسیس شهرک‌های صنعتی جدید در مناطق مختلف کشور بود. امروز این نگاه تغییر کرده و به جد معتقدیم راه‌اندازی شهرک‌های جدید نتیجه‌ای جز اتلاف منابع ندارد، بنابراین تمرکز خود را بر توسعه واحدهای کوچک گذاشته و تلاش می‌کنیم این حوزه را فعال‌تر کنیم.در ادامه غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران از تغییر رویکرد وزارتخانه و سازمان متولی صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی استقبال کرد و گفت: در گذشته پارلمان بخش خصوصی نسبت به تلاش این سازمان در ایجاد شهرک‌های جدید انتقاد داشت. البته این انتقاد را در مورد برگزاری انواع نمایشگاه‌ها در استان‌های مختلف آن‌هم با پسوند بین‌المللی داشته و دارد؛ رقابت بین استان‌ها در برگزاری نمایشگاه، اقدامی آسیب‌زا به اقتصاد کشور است چراکه نتیجه آن تنها هدر رفت منابع خواهد بود.وی افزود: البته همین وضعیت را در مورد ایجاد بنادر خشک نیز داریم که باید با آن برخورد شود.رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور در مورد تفاهم بین اتاق ایران و سازمان صنایع کوچک نیز گفت: این اقدام باید به‌صورت ملی دنبال شود و در پی آن هستیم که تمام بندهای مندرج در تفاهمنامه را اجرایی کنیم.پروژه ISPX در کنار راه‌اندازی بانک اطلاعاتی، بازاریابی، بهینه کاوی و توانمندسازی واحدها را بر عهده دارد و تاکنون در حدود ۷۰۰ پیمانکار در این پروژه به ثبت رسیده‌اند.
ارسال نظر