عرصه تنگ تولید با قیمتگذاری دستوری
تولیدکنندگان رب در وضعیت قرمز
درخواست افزایش قیمتها
به گزارش «دنیای اقتصاد»، به دنبال شرایط دشواری که تولیدکنندگان این کالا در آن قرار گرفتند، در نیمه نخست تیرماه سندیکای صنایع کنسرو درخواست افزایش قیمت رب گوجه را مطرح کرد و در نامه‌‌‌ای به معاون اول رئیس‌جمهوری خواستار حذف قیمتگذاری پیشینی رب گوجه فرنگی و افزایش منطقی قیمت این کالا شدند. بر این اساس سندیکای صنایع کنسرو در این نامه اعلام کرده است: بر اساس تصمیمات جلسه ۸ آبان ماه سال گذشته ستاد تنظیم بازار کشور، محصول کنسرو رب گوجه فرنگی مشمول قیمتگذاری پیشینی شده، این در حالی است که دولت کنترل و نظارتی بر مواد اولیه این محصول ندارد و اساسا امکان چنین نظارتی نیز وجود ندارد.
در این نامه با اشاره به قیمت کنسرو رب گوجه فرنگی آمده است: «طبق اعلام سندیکای صنایع کنسرو، با در نظر گرفتن قیمت کنونی مواد اولیه و با احتساب مالیات ارزش افزوده، باید قیمت تولیدکننده ۴۳ هزار تومان و قیمت مصرفکننده ۵۴ هزار و ۹۰۰ تومان درج شود، که با نرخ کنونی تولیدکننده ۳۱ هزار و ۵۰۰ و مصرفکننده ۳۹ هزار و ۸۰۰ تومان قابل قیاس نیست و این موضوع، تولیدکننده را متحمل زیان کرده است. لذا این تشکل هشدار داده بود که نتیجه این امر، کمبود کالا و آشفتگی بازار و عرضه کالای غیراستاندارد خواهد بود. سندیکای صنایع کنسرو همچنین در این نامه از رئیس ستاد تنظیم بازار کشور درخواست کرده بود تا رب گوجه فرنگی از شمول قیمتگذاری پیشین خارج شود یا حداقل در کوتاه‌ترین زمان اجازه افزایش قیمت منطقی برای آنها صادر شود.»
موافقت دولت با افزایش قیمت رب
به دنبال این درخواست سندیکای صنایع کنسرو، در تاریخ ۱۵ تیرماه سال جاری وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌‌‌ای اعلام کرد با افزایش قیمت مصرفکننده رب گوجه فرنگی موافقت می‌کند. به این ترتیب، معاون وزیر جهاد کشاورزی در نامه‌‌‌ای اعلام کرد با توجه به جلسات برگزار شده با تولیدکنندگان عمده و سندیکای صنایع کنسرو ایران و با در نظر گرفتن افزایش هزینههای تولید، این وزارتخانه با افزایش قیمت مصرفکننده رب گوجه فرنگی در چارچوب ضوابط و مقررات آن سازمان موافقت می‌کند.
در متن نامه عباس عسکرزاده، معاون وزیر جهاد کشاورزی خطاب به بیک‌زاده، سرپرست سازمان حمایت از حقوق مصرفکنندگان و تولیدکنندگان آمده است: «پیرو نامه شماره ۱۴۰۱/ ۵۰۰/ ۲۲۲۸۴ در تاریخ ۲۸/ ۳/ ۱۴۰۱ درباره موضوع تعیین قیمت رب گوجه فرنگی به استناد مصوبه بیست و نهمین جلسه ستاد تنظیم بازار کشور و همچنین با توجه به جلسات برگزارشده با تولیدکنندگان عمده و سندیکای صنایع کنسرو ایران، با در نظر گرفتن افزایش هزینههای تولید، با افزایش قیمت مصرفکننده رب گوجه فرنگی در چارچوب ضوابط و مقررات آن سازمان موافقت می‌کند. لذا ضمن ارسال نامه شماره س/ ۴۶۵۳ تاریخ ۱۴/ ۴/ ۱۴۰۱ سندیکای صنایع کنسرو ایران درباره قیمت مصرفکننده (۴۵۰ هزار ریال)، خواهشمند است در راستای حفظ آرامش بازار و تداوم عرضه کالا مقرر فرمایید با قید فوریت اقدامات لازم مبذول شود.»
بر این اساس، وزارت جهاد کشاورزی در حالی با افزایش قیمت رب گوجه فرنگی به ۴۵ هزار تومان موافقت کرده است که از قرار معلوم این افزایش قیمت و به عبارتی قیمتگذاری دستوری از سوی دولت، مورد توافق تولیدکنندگان رب گوجه فرنگی و فعالان این صنعت نیست و قیمتگذاری دستوری باعث بر هم زدن تعادل بازار می‌شود.
تبعات قیمتگذاری دستوری
در همین رابطه دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران با انتقاد از قیمتگذاری دستوری معتقد است: قیمتگذاری دستوری باعث بر هم زدن تعادل بازار و نادیده گرفتن اصل عرضه و تقاضا می‌شود. این مساله آثار و تبعاتی همچون کاهش سود و حتی زیان تولیدکننده، کاهش انگیزه جهت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، کمبود کالا در بازار، کاهش کیفیت محصولات تولیدی و... را در پی خواهد داشت. به گفته سید‌محمد میررضوی، تجربه پنج دهه اخیر کشور و نیز کشورهایی که تجربه این پدیده را پشت سر گذاشته‌اند، موید این امر بدیهی است و اصرار بر این روش منسوخ با هیچ توجیهی قابل دفاع نیست. در مکاتبات، مذاکرات و جلسات متعدد این سندیکا با مسوولان وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، به عنوان دستگاههای تخصصی مرتبط با صنعت که دید کارشناسی نسبت به امور دارند، همه با نظرات کارشناسی این سندیکا ابراز همراهی می‌کنند، اما خروجی جلسات ستاد تنظیم بازار، خلاف نظرات کارشناسی مطروحه است.
صنایع خواستار واقعی‌سازی قیمت
دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران ابراز کرد: درباره کنسرو رب گوجه فرنگی با در نظر گرفتن قیمت کنونی مواد اولیه و با احتساب مالیات ارزش افزوده، باید قیمت تولیدکننده ۴۳۰ هزار ریال و قیمت مصرفکننده ۵۴۹ هزار ریال درج شود، که به هیچ‌وجه با نرخ کنونی تولیدکننده ۳۱۵ هزار ریال و مصرفکننده ۳۹۸ هزار ریال قابل قیاس نیست و این موضوع، تولیدکننده را متحمل زیان چشمگیری کرده و امکان ادامه تولید را سلب خواهد کرد. نتیجه این امر، کمبود کالا و آشفتگی بازار و عرضه کالای غیراستاندارد است که هم اینک به روشنی قابل رصد است.
این مقام صنفی هشدار داد: در شرایط ملتهب کنونی که امکان کنترل قیمت مواد اولیه وجود ندارد، روا نیست که بخش تولید، اشتغال‌‌زا و ارزش‌آفرین کشور تحت فشاری خارج از آستانه تحمل قرار گیرد و امنیت روان تولیدکنندگان به عنوان سربازان خط مقدم جنگ نابرابر اقتصادی، با واهمه از برخوردهای سلبی، قضایی و تعزیراتی بیش از پیش به خطر افتد. صنایع تنها خواستار قیمت واقعی برای محصولات خود به علاوه سود قانونی ۱۷ درصد برای کارخانه‌ها هستند تا امکان ادامه فعالیت و حفظ اشتغال کارگران را داشته باشند.
واحدهای تولیدی در آستانه تعطیلی
براساس این گزارش، اظهارات تولیدکنندگان رب گوجه فرنگی حاکی از آن است که هم‌اکنون واحدهای تولیدکننده رب گوجه با یک‌سوم ظرفیت خود تولید می‌کنند؛ در عین حال بسیاری از آنها تعطیل شده و نیروی کار را تعدیل کردهاند. درصورت تداوم این روند به زودی تولیدکنندگان رب گوجه فرنگی دست از تولید خواهند کشید و بیکاری قابل توجهی گریبان کارگران شاغل در این بخش و کشاورزان را می‌گیرد. آنها تاکید می‌کنند که بهتر است دولت هدایت، نظارت و حمایت از تولید و بهبود محیط کسب و کار را مدنظر قرار دهد. چرا که حمایت از مصرفکننده با اعمال فشار بر تولیدکننده قابل دستیابی نیست؛ بلکه با مهار تورم و حفظ افزایش قدرت خرید مردم محقق می‌شود که لازم است با چاره‌اندیشی و تدبیر دولت این امر تحقق یابد یا دست کم در اسرع وقت اجازه افزایش قیمت منطقی برای این محصول صادر شود.
افزایش قیمت هنوز ابلاغ نشده است
در همین حال، دبیر انجمن صنایع تبدیلی در خراسان رضوی با اشاره به اینکه درخواست اجرای مصوبه افزایش قیمت رب گوجه فرنگی از سوی وزارت جهاد کشاورزی، به دلیل احساس کمبود در بازار و جلوگیری از آن صورت گرفته است، می‌گوید: هم‌اکنون میانگین قیمت مصرفکننده برای هر قوطی رب گوجه فرنگی بین ۳۶ تا ۳۹ هزار تومان است و در مصوبه جدید قیمت آن به ۴۵ هزار تومان خواهد رسید. محسن الهی درباره افزایش قیمت رب گوجه فرنگی اظهار کرد: موافقت وزارت جهاد کشاورزی با افزایش قیمتها مصوبهای برای افزایش قیمت محسوب می‌شود، اما با توجه به استعفای رئیس سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان و معرفی شدن سرپرست جدید در این حوزه، زمان اجرایی شدن افزایش قیمتها مشخص نیست و هنوز مصوبهای مبنی بر افزایش قیمت رب گوجه فرنگی ابلاغ نشده است.
دپوی محصولات صحت ندارد
وی همچنین ضمن تکذیب این خبر که طی هفته‌های اخیر برخی از تولیدکنندگان به دپوی محصولات خود روی آورده‌‌‌اند، معتقد است: با توجه به قیمتهای کنونی منطقی نیست که تولیدکنندگان رب گوجه فرنگی را دپو کرده و مشمول اعمال قانون شود، زیرا این موضوع به سرمایه در گردش هنگفتی نیاز دارد و تولیدکنندگان از این توان مالی برخوردار نیستند. متاسفانه از ابتدای سال جاری تاکنون با وجود درخواست ما مبنی بر افزایش واقعی قیمتها، این اعمال قیمت به صورت دستوری بوده و واحدهای تولیدکننده را مجبور به فروش محصولات خود با قیمتهای دستوری کردهاند.
بر اساس اظهارات این فعال صنفی، افزایش قیمت رب گوجه فرنگی به علل مختلف الزامی است. از جمله این دلایل می‌توان به افزایش هزینههای تولید و مواد اولیه از جمله نرخ گوجه فرنگی، افزایش هزینههای حمل و نقل، افزایش دستمزد کارگران و...اشاره کرد که تمامی این موارد بر قیمت نهایی رب گوجه فرنگی تاثیرگذار خواهد بود. وی همچنین درباره شرایط کنونی واحدهای تولیدی رب گوجه فرنگی می‌گوید: در حال حاضر برخی از واحدهای تولیدی اقدام به تولید رب گوجه فرنگی نمی‌کنند و به دلیل اعمال قیمتگذاری دستوری، از سوی دستگاههای اجرایی از تولید دست کشیده‌اند. زیرا به اعتقاد آنها قیمتها واقعی نیست و تولید رب با قیمت کنونی برای آنها مقرون به صرفه نخواهد بود. همچنین علت بالا بودن قیمت در برخی از برندهای تولیدکننده رب گوجه فرنگی، خرید رب تولیدشده از سایر استان‌های کشور است.
