اهرم‌های توسعه یک صنعت
شیشه ذاتا پاک است و به‌واسطه فرآیند ذوب و تولید هیچ‌گونه میکروب یا ماده آلاینده‌ای را به همراه ندارد. بنابراین یکی از بی‌نظیرترین عناصر بسته‌بندی در صنایع بهداشتی، دارویی یا غذایی به شمار می‌رود. به‌عبارتی می‌توان گفت هیچ‌گونه ماده یا عامل خارجی نمی‌تواند از بدنه ظرف شیشه‌ای عبور کند یا برعکس عموما هیچ‌گونه ترکیبی بین شیشه و محصولات درون آن صورت نمی‌پذیرد. از باب مسائل زیست محیطی باید دو موضوع را در نظر داشت. اولا شیشه از جنس مواد معدنی و عناصر روی زمین است و هیچ‌گونه واکنش منفی بین شیشه و طبیعت به‌‌وجود نمی‌آید؛ دوما شیشه کاملا بازگشت‌پذیر بوده و ۱۰۰درصد آن قابلیت بازیافت داشته و به‌عنوان ماده‌ای زائد و بی‌مصرف در طبیعت رها نمی‌شود. مضاف بر آن، فراوانی دامنه مصرف آن در صنایع بسته‌بندی، ساختمانی و الکترونیک چنان درخواستی نسبت به آن ایجاد کرده که فعلا ضایعات شیشه‌ای کمیاب و گران شده‌اند.
همخوانی تکنولوژی تولید محصولات مصرفی شیشه‌ای در صنعت غذایی ایران با کشورهای توسعه‌یافته را می‌توان یکی دیگر از مزایای استفاده از ظروف شیشه‌ای برشمرد. به‌دلیل قدمت چندین ساله این صنعت در ایران، همچنین وجود تکنولوژی و ورود ماشین‌آلات همتراز با سطح جهانی کشور، خوشبختانه این صنعت به‌ویژه در بخش صنایع غذایی و بسته‌بندی دوشادوش با کشورهای پیشرفته در جهان پیش رفته و همتراز با آنها قرار داشته و دارد. شیشه‌های مورد استفاده در صنایع بسته‌بندی عموما شیشه‌های «سودالایم» بوده و استانداردهای پیچیده و آنچنانی را شامل نمی‌شوند، اما در داخل کشور به پارامترهای تعریف‌شده سازمان استاندارد اکتفا می‌شود که به‌خودی خود در برگیرنده تمامی پارامترهای لازم است و در بخش «دربندی» ظروف شیشه‌ای به استانداردهایی نظیر «GPS» رجوع می‌شود.
همان‌گونه که اشاره شد، تکنولوژی در این بخش همگام و همتراز با آخرین متد جهانی پیش می‌رود و فرآیند تولید و محصول نهایی مورد اقبال مصرف‌کنندگان جهانی قرار گرفته است، کما اینکه کلیه صادرات محصولات غذایی و دارویی کشور توسط ظروف شیشه‌ای تولید داخل بسته‌بندی و صادر می‌شوند.
با این حال، صنعت تولید ظروف شیشه و بطری، این روزها با چالش‌هایی هم روبه‌رو است. بخشی از چالش‌ها در بخش عمومی جانمایی شده‌اند. این روزها مشکلات عمومی با چاشنی چالش‌های سیاسی همراه شده و مشکلاتی مانند افزایش قیمت ارز یا عدم مراودات بانکی با جامعه جهانی را سبب شده است؛ به نوعی که تولیدکنندگان و صاحبان این صنعت را نیز در واردات ماشین‌آلات تولید و قطعات یدکی، همچنین در بخش صادرات محصول نیز دچار مشکلاتی کرده است، ولی می‌توان امیدوار بود که با رفع تحریم‌ها و ارتباط تنگاتنگ با سایر کشورها این مشکلات به راحتی حل شود. اما یکی از چالش‌های عمده در صنعت ظروف شیشه و بطری، ورود محصولات بسته‌بندی پلاستیکی وPET است که متاسفانه به‌رغم غیربهداشتی بودن و دامن زدن به معضلات زیست محیطی، به‌دلیل مزیت‌های ریالی وارد چرخه بسته‌بندی و صنایع غذایی شده است.
این چالش‌ها درحالی همچنان به قوت خود باقی است که برای برون‌رفت از این مشکلات، سیاست‌گذاران می‌توانند چند راهکار را در دستور کار قرار دهند. خوشبختانه رفع این چالش‌ها و مشکلات به قدری ساده و پیش پا افتاده است که نمی‌توان ذاتا آنها را مشکل یا چالش نامید و شاید بهتر باشد آنها را سوء‌تفاهم بنامیم. اگر کمی در سیاست‌های خارجه گشایش ایجاد شود، به راحتی مسائلی از قبیل واردات و صادرات و گره‌هایی که در این بخش وجود دارد قابل حل خواهد شد. همچنین در بخش استانداردهای سلامت محصولات بسته‌بندی اگر مسوولان در این حوزه و به‌خصوص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان‌های مربوطه همانند اکثر کشورهای پیشرفته عمل کنند و استانداردها و محدودیت‌های خاصی را در استفاده از محصولات بسته‌بندی پلاستیکی و پلیمری وضع کنند، مطمئنا چالش عمده‌ای در این بخش وجود نخواهد داشت.
چالش کاهش سرمایه‌گذاری در این صنعت هم به چند موضوع بازمی‌گردد. صنعت شیشه به‌واسطه گران بودن، حجم سرمایه‌گذاری سنگینی را می‌طلبد به این جهت میزان سرمایه‌گذاری متناسب با بازار داخل و به‌ویژه بازار صادراتی هنوز شکل نگرفته است، ولی این اواخر شاهد افزایش میزان سرمایه‌گذاری هستیم. در این میان، صدور بخشنامه‌های خلق‌الساعه تجاری و ارزی به برخی دست‌اندازهای صادراتی منجر شده است. ایران به لحاظ غنی بودن منابع معدنی، همچنین منابع سوختی از پتانسیل بسیار بالایی از این جهت برخوردار است و به‌راحتی می‌تواند به‌عنوان یکی از قطب‌های جهانی در این صنعت معرفی شود و طبیعتا حمایت‌های مالی دولت و بانک‌ها در این زمینه می‌تواند کاملا راهگشا باشد. امروز تولیدکنندگان برای دنبال کردن مسیر توسعه و رشد، همچنین بالا بردن تیراژ تولیدشان به حمایت‌هایی برای تامین نقدینگی، تامین و تسهیل مواد اولیه، گشودن راه‌هایی برای تبادلات مالی و بانکی، صادرات آسان و مسائلی از این دست نیاز دارند. با توجه به اینکه تحریم‌ها مشکلات بسیاری برای برخی از تولیدکنندگان و صاحبان صنایع به وجود آورده است، انتظار می‌رود فضای داخلی محیط کسب‌وکار و اقتصاد کشور به سمت حمایت از صنعتگران و فعالان اقتصادی گام بردارد.
ارسال نظر