ضربه تولید از تصمیم‌های خلق الساعه

طی یک سال اخیر تهیه مواد اولیه با بحران‌های جدی روبه رو شده است. تحریم‌های یکجانبه از سوی دولت دونالد ترامپ باعث شده است تا بسیاری از کشورها در مسیر همکاری با ایران تجدیدنظر کنند. این موضوع علاوه بر اینکه تهیه نهاده‌های گیاهی را با مشکل مواجه کرده، حاشیه زیان شرکت‌های تولیدکننده را افزایش داده است. همچنین در این مسیر مشکلاتی از قبیل وجود واسطه‌ها و دلال‌ها باعث شده تا مواد اولیه با نرخ‌های بالاتری به‌دست واحدهای تولیدی برسد. با توجه به اینکه قیمت نهایی روغن در بازار توسط سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان و دولت مشخص می‌شود بسیاری از این هزینه‌ها در نظر گرفته نمی‌شود و نرخ‌های نهایی ضررهای بسیاری برای شرکت‌ها به همراه دارد.

یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، این است که دولت همزمان با افزایش قیمت نهاده‌های تولید، نرخ‌ها را در بازار افزایش نمی‌دهد. به‌عنوان مثال، در چندماه اخیر قیمت تمام شده روغن حدود ۲۰درصد افزایش داشته است، اما دولت افزایشی در نرخ‌ها نداده است. متاسفانه دولت انعطاف به خرج نمی‌دهد که با توجه به اقتضائات بازار، قیمت‌ها را مشخص کند. این موضوع باعث زیان شدید برای تولیدکنندگان شده و حاشیه سود کارخانه‌ها را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، این مهم رونق بازارهای زیرزمینی را افزایش می‌دهد. مانند شرایطی که در سال‌های اخیر برای روغن‌های حلبی در بازار به وجود آمد. در بازار روغن‌های حلبی به دلیل اینکه قیمت تمام شده کالا با قیمت مصوب اختلاف بسیار زیادی دارد، اگر فردی بخواهد با قیمت دولتی روغن را بفروشد باید بیش از ۲۵ درصد زیان را متحمل شود. در این شرایط شرکت‌های بزرگ مانند مارگارین این روغن‌ها را تولید نمی‌کنند و شرکت‌های کوچک نیز محصولات خود را به‌صورت زیر زمینی وارد بازار می‌کنند. با این وجود سود روغن‌هایی که به‌صورت زیر زمینی وارد بازار می‌شود، عمدتا به جیب دلال‌ها می‌رود و در نهایت تولید‌کننده نیز سود چندانی کسب نمی‌کند.

بهترین راه در زمینه حل این مشکلات آزادسازی نرخ ارز و قیمت‌ها در بازار توسط دولت است. به دلیل اینکه در این صنعت ظرفیت تولید بسیار بالاتر از نیاز بازار است، رقابت بین تولیدکنندگان بازار را تنظیم و آن را از ریسک خارج می‌کند. به همین دلیل با توجه به اینکه ظرفیت بالای تولید وجود دارد، دولت باید این جسارت را داشته باشد و با آزادسازی قیمت‌ها تنظیم نرخ را به بازار بسپارد. بحث مهم دیگر درخصوص مشکلات تولیدکنندگان روغن‌های خوراکی مربوط به صادرات این محصولات است. تا تیرماه سال گذشته که صادرات کماکان آزاد بود، مارگارین بزرگ‌ترین‌ صادرکننده روغن در کشور بود. به این ترتیب ۷۰ درصد از صادرات روغن کشور را مارگارین به خود اختصاص داده بود. متاسفانه از آن زمان تاکنون، تمام واحد‌های تولیدی با ممنوعیت صادرات محصولات روغنی مواجه شده‌اند. تصمیم ناگهانی دولت در این زمینه هزینه‌های بسیاری را به تولیدکنندگان روغن تحمیل کرد. این موضوع علاوه براینکه بازارهای هدف این شرکت‌ها را از بین برد، باعث شد بسیاری از کالاهای صادراتی در گمرک مشکل دار شود که کماکان دولت در این زمینه تعیین تکلیف نکرده است.

همچنین تصمیمات ناگهانی دولت به خصوص در زمینه مسائل ارزی، ضررهای بسیار جدی را به مجموعه صادرکنندگان وارد کرد. اینکه تنها در یک هفته چندین مصوبه ارزی به دست واحدهای تولیدی برسد، موضوعی بسیار خطرناک است و همین عدم ثبات می‌تواند گزارش‌های مالی شرکت‌ها را با تهدیدهای جدی مواجه کند. در شرایط فعلی چشم‌انداز روشنی نه تنها پیش روی این صنعت، بلکه صنایع دیگر نیز وجود ندارد. تصمیم‌گیری‌های خلق الساعه، سیاست‌های ارزی ناگهانی و فشارهای بسیاری که بر تولیدکنندگان وارد می‌شود، باعث شده تا نتوان آینده خوبی را برای صنایع مختلف ترسیم کرد. این صنعت نیز از دیگر صنایع مستثنی نیست، تنها تفاوت آن در این است که صنعت روغن جزو کالاهای اساسی به شمار می‌رود و بحرانی بودن آن  می‌تواند  مخاطره آمیز باشد. به نظر می‌رسد که مجموعه تصمیم‌گیران کشور باید بحث رونق تولید را ملاک تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و مذاکرات بین‌المللی قرار دهند و هر تصمیمی که می‌خواهند اتخاذ کنند، منفعت تولیدکنندگان را در نظر بگیرند.

در حال حاضر کشور در بحران قرار دارد و دشمن نیز در دشمنی کردن بسیار مصمم است. در این بین تولیدکنندگان باید به‌عنوان فعالان بخش‌های مختلف در کشور درصدد باشند تا تلاش و عزم و اراده را بر حل مشکلات داخلی و تمرکز بر مشکلات خارجی قرار دهند. در نهایت اینکه مردم و مسوولان باید دست در دست هم دهند تا کشور را از این بحران سالم و سلامت عبور دهند تا بتوانیم با قدرت بیشتری رونق تولید را در کشور شاهد باشیم.