صبح شنبه آقای شهردار در حالی در دفتر مجلل خیابان بهشت شروع می‌شود که محمدعلی افشانی می‌داند کار سختی را مدیریت کلانشهر تهران دارد. مدیریتی که ابعاد آن به مدیریت دولتی کوچک می‌ماند و حالا او کلیددار شهری با چالش‌های فراوان است. مهم‌ترین چالش‌هایی که محمدعلی افشانی شهردار جدید تهران با آنها مواجه است، در ۷ مورد کلی تقسیم می‌شود. نخست آلودگی هوا و چالش حمل و نقل در تهران، دوم بدهی‌های کلان شهرداری که طی سال‌های اخیر رسوب کرده و حالا می‌تواند ابرچالشی برای هر مدیری در شهرداری تهران باشد.

سهم‌خواهی‌ها و فشارهای سیاسی، چالش هایی مربوط به فعالیت‌های فرهنگی، گران اداره شدن شهر تهران، آسیب‌های اجتماعی افسار گسیخته در این شهر به اصطلاح عموم «بی‌در و پیکر» و پیمانکاران با نفوذی که طی سال‌های اخیر چاق شده‌اند و هرکدام می‌توانند با لاغر شدن سفره‌هایشان‌، زیر میز معادلات در مدیریت شهری بزنند.


افشانی که سابقه مدیریت استانی را در استان فارس داشته حالا می‌داند مدیریت شهرداری تهران به مراتب سخت‌تر از استانداری در فارس یا حتی دیگر استان‌های بزرگ است. شهرداری تهران علاوه بر همه چالش‌های شهری و اجتماعی خود، سالهاست که به بستری سیاسی در معادلات چپ و راست تبدیل شده و همین مساله مدیریت شهرداری تهران را متفاوت می‌کند.

 


چالش‌های او چیست؟ در ادامه بخوایند؛

 

۱.حمل و نقل و آلودگی هوا

در تهران شهروندی نیست که اگر از او درباره مهم‌ترین چالش تهران سوال کنید، به مساله آلودگی هوا اشاره نکند و همزمان متخصص یا کارشناسانی هم وجود ندارند که راه‌حل آلودگی هوای تهران را توسعه حمل و نقل عمومی و پاک نخوانند. اما اوضاع حمل و نقل عمومی در تهران هنوز با چالش‌های فراوانی روبروست. هم‌اکنون روزانه ۱۵ میلیون سفر و به عبارتی ۱۹ میلیون جابه‌جایی در شهر تهران صورت می‌گیرد که سهم حمل و نقل عمومی در این جابجایی ها تنها حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است. این درصد در کشورهایی که توانسته‌اند آلودگی هوا را از طریق گسترش‌ حمل و نقل عمومی مدیریت کنند، بعضا تا ۹۰ درصد نیز می‌رسد. در تهران اما مترو آنطور که در سندهای چشم‌انداز پیش‌بینی شده بود، توسعه پیدا نکرد و همزمان اتوبوسرانی هم درصدی حدود ۱۳ درصد جابجایی‌ها در تهران را پوشش می‌دهد. یکی از بزرگترین چالش‌های افشانی در تهران توسعه حمل و نقل عمومی است. مساله‌ای که افشانی برای آن راهی جز جلب مشارکت بخش خصوصی و دریافت کمک‌های مستمر از دولت ندارد.

 

۲. بدهی‌های کلان شهرداری تهران

«نظام مالی شهرداری‌ها پاشنه آشیل کلانشهرها است؛ چرا که تامین بودجه سالیانه، میزان بدهی و همچنین منابع مورد نیاز برای اجرای پروژه‌ها به رقم زیادی رسیده که حدودا 150 هزار میلیارد تومان برای هشت کلانشهر می‌شود که حدود 50 درصد بودجه عمومی دولت می‌شود.» این آمار بخشی از واقعیتی است که امروز در کلانشهر های ایران در حال رخ دادن است و هفته‌ی قبل از سوی حجت الله میرزایی، معاون برنامه ریزی شهرداری تهران اعلام شد. میرزایی با بیان اینکه تهران تا پنج سال آینده، نیاز به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان دارد که برای اداره امور جاری، انجام تعهدات ناتمام و بازپرداخت بدهی‌هایش هزینه کند و برآورد ما این است که هشت کلانشهر نیز در افق چهارساله به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان احتیاج دارند که رقم بسیار بالایی است و حال اینکه اقتصاد امروز شهرها و ساز وکار تامین مالی در شهرها به هیچ وجه ظرفیت تأمین این رقم را ندارند؛ چراکه نظام مالیه شهرها عقب مانده است و سایر زیرسیستم‌ها نیز همچون بودجه ریزی و ... توسعه نیافته باقی مانده است.

این آمارها به روشنی نشان می‌دهد افشانی در حوزه مدیریت هزینه‌ها با ابرچالش مواجه است.

۳. سهم‌خواهی‌ها و فشارهای سیاسی

شهرداری تهران از زمانی که محمود احمدی‌نژاد از کسوت شهردار در خیابان بهشت، به کسوت ریاست جمهور در خیابان پاستور رسید، تبدیل به موقعیتی سیاسی شد. حتی شاید قبل تر از او، زمانی که اصلاح‌طلبان اولین شورای شهر تهران را فتح کردند و جایگاه مدیریت شهری در کلانشهر تهران، تبدیل به بستری برای معادلات سیاسی چپ و راست شد. افشانی حالا گزینه‌ای که از دل همین بستر سیاسی بیرون آمده است. او در فرآیند کاملا سیاسی انتخاب شهردار در جمع اعضای شورای شهر کنونی ، مورد حمایت وابستگان به حزب اعتماد ملی و کارگزاران سازندگی قرار گرفت و توانست گزینه‌های حزب اتحاد ملت دیگر ضلع مثلث لابی گر اصلاحطلبان برای انتخاب شهردار تهران را از گردونه رقابت خارج کند. حالا همین بستر سیاسی می‌تواند پاشنه آشیلی برای شهردار جدید تهران باشد. خصوصا اینکه او از دو ناحیه محتمل با فشارهای سیاسی مواجه می‌شود. نخست از ناحیه همفکران سیاسی خود و دوم از ناحیه جریان رقیب که تجربه ۷ ماه مدیریت محمد علی نجفی نشان داد، هر دو جریان سیاسی روی خوشی به ساکن دفتر خیابان بهشت نشان نمی‌دهند.

۴. چالش فعالیت‌های فرهنگی شهرداری

از طرف دیگر، یکی از عمده‌ترین چالش‌هایی که ممکن است خیلی زود برای افشانی رخ نمایان کند، اختلاف سلیقه در اجرای برنامه‌های فرهنگی در میان دو طیف سیاسی کشور است. مساله‌ای که به روشنی خود را در ماجرای رقص دختر بچه‌ها در برج میلاد و در زمانی شهرداری محمد علی نجفی نشان داد. این مساله یکی از جدی‌ترین و سنتی‌ترین اختلافات میان دو جریان سیاسی عمده در کشور طی سال‌های اخیر بوده و همواره توپ‌خانه‌های رقیب در کمین جریان‌سازی علیه مصادیق فرهنگی مجریان قرار دارند.

۵. گران اداره شدن تهران

«شهر گران اداره می شود، و این یعنی فشار بر شهروندان و باید هزینه اداره شهر را کاهش دهیم.» این بخشی از نقل قول احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران است که سال‌هاست با آمار ارقام سعی در جلب توجه مدیران شهری به این واقعیت دارد که « تهران گران اداره می‌شود» اهمیت این مساله از آنجایی است که مستقیما دود آن به چشم شهروندان می‌رود. آنطور که احمد مسجد جامعی می‌گوید:«بودجه، واقعیتی است که با زندگی شهروندان پیوند دارد و ما نمی توانیم، و دستمان هم باز نیست، که بگوییم چون شهرداری پول ندارد به شهروندان فشار وارد کنیم. ما نماینده شهر و شهروندان هستیم، شهردار هم نماینده شهر و شهروندان است و همه بایستی در حفظ منافع آنها بکوشیم.»

۶. آسیب‌های اجتماعی افسارگسیخته تهران

اگر تهران را پایتخت آسیب‌های اجتماعی کشور بخوانیم، سختی بیراهه نیست. آمارها می‌گوید تهران بیش از ۴۵ درصد از کل معتادان متجاهر را در خود جای داده است. طلاق در تهران بالای نرم کشوری است. بزهکاری در تهران مصادیق متعددی دارد و از هر گوشه شهر کودکان کار و خیابان به چشم می‌آیند. علاوه بر این آسیب‌های رفتاری مانند نزاع خشونت در کنار مسالی چون اختلاف طبقانی و چالش های از این دست باعث شده، تهران به ویترینی از آسیب‌های اجتماعی سنتی، کلی و نوپدید تبدیل شود و افشانی در این حوزه کار سختی را دارد.

۷. پیمانکاران پر نفوذ در شهرداری

علاوه بر همه اینها، شهرداری تهران طی سال‌های اخیر، روی کاکل پیمانکاران می‌چرخید. تا جایی که سال گذشته رحمت‌اله حافظی با حضور در کافه خبر خبرآنلاین در پاسخ به این سوال «پروژه‌های کلان با فشار پیمانکاران در تهران کلید می‌خورد؟» گفت:« این شائبه را نمی‌توانیم از ذهن دور کنیم که این جریان از بیرون مدیریت می‌شود. برخی از آنها خصوصی هستند و برخی دیگر پیمانکاران متعلق به بخش‌های دیگری هستند. نهایتا شهرداری توسط آنها مدیریت می شود. متاسفانه در صحن شورا هم عده ای می دانند و هیچ واکنشی هم نشان نمی دهند.»

برخی از این پیمانکاران با نفوذ، وابستگی به نهادهای رسمی نیز دارند و همین وابستگی‌ها ممکن است، کار را برای افشانی در پروژه‌های کلان دشوار کند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.