کمتر از ۲۰ روز دیگر دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا تصمیم خود را درباره برجام اعلام می کند، امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه برای مذاکره با ترامپ به واشنگتن رفته تا ترامپ غیرقابل پیش بینی را مجاب به ماندن در برجام کند. مکرون اعلام کرده فرانسه پلان B برای برای مساله هسته ای ایران ندارد. قرار است سه روز دیگر هم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و همین طور خانم ترزا می نخست وزیر انگلیس به واشنگتن بروند و در خصوص برجام با ترامپ مذاکره کنند. در این میان دکتر محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان که برای شرکت در کنفرانس صلح در نیویورک به سر می برد در مصاحبه با شبکه سی بی اس آمریکا، صراحتاٌ به ترامپ هشدار داد که اگر امریکا از برجام خارج شود ایران فعالیت هسته ای خود را با شدت بیشتری از سر خواهد گرفت. در این باره با امیرعلی ابوالفتح پژوهشگر مطالعات آمریکا گفتگو کرده ایم که در ادامه می خوانید:

 

اقای مکرون، خانم مرکل و خانم ترزا می راهی واشنگتن شده اند، این سفرهای دیپلماتیک در راستای برجام واکنش و بازتاب زیادی در سطح مطبوعات و تحلیلگران داشته است، ارزیابی شما چیست؟ آیا رهبران این سه کشور می توانند ترامپ را متقاعد به ماندن در برجام کنند؟

امضای رئیس جمهور ترامپ در روز ۱۲ می اگرچه بر وضعیت اقتصادی و برنامه هسته ای ایران تاثیر می گذارد و واکنش متقابل ایران را به دنبال دارد، اما در مرحله بعد بیش از همه متوجه منافع اتحادیه اروپا است.

اگر امریکا تحریم ها را تعلیق نکند یا تحریم ثانویه را اعمال کند، شرکت های اروپایی به دلیل قراردادهایی که با ایران دارند، متضرر می شوند. اجرای این قراردادها دچار وقفه می شوند، سرمایه شرکت های اروپایی در حالت تعلیق قرار می گیرد. فرصت های شغلی که در راستای همکاری با ایران ایجاد شده است، تحت تاثیر قرار می گیرد.  طبیعی است که اتحادیه اروپا، خصوصا سه کشور المان، فرانسه  و بریتانیا تلاش کنند که ترامپ را از تصمیم احتمالی خروج برجام منصرف کنند. اما اینکه موفق بشوند یا نه؟ برای پاسخ کمی تردید وجود دارد.

مکرون رئیس جمهور فرانسه به واشنگتن رفته است، بعد از آن خانم مرکل صدراعظم آلمان و اخرین گام هم توسط ترزامی است.

قرار است که  این سه کشور با ترامپ مذاکره کنند با هدف اینکه امریکا را از تصمیم احتمالی منصرف کنند. به ویژه اینکه سه رهبر سه کشور به خصوص آقای مکرون گفته است که طرح دومی وجود ندارد و در حقیقت منتظر هستند ببیند که ترامپ بعد از خروج احتمالی از برجام چه تدابیری اندیشیده است. اینکه بخواهیم از حالا پیش بینی کنیم که آیا اینها موفق می شوند یا خیر، نمی شود. نمی توانم بگویم که تا چند روز زمان می برد که ترامپ را قانع کنند.

ارزیابی شما از هشدار وزیر خارجه نسبت به خروج آمریکا از برجام چیست؟ آیا موضع ایران درست است و اینکه تا چه اندازه این هشدار عملی خواهد بود؟

 

با موضع ایران و  هشدار ظریف که صراحتا گفته است ایران با سرعت بیشتری فعالیت هسته ای خود را از سر خواهد گرفت، از طرفی فرانسه هم اعلام کرد که طرح دومی برای برجام وجود ندارد، بنابراین شرایط تصمیم گیری برای ترامپ دشوار خواهد بود. اینکه تصمیم بگیرد یک جانبه این توافق را بهم بزند و پیامد سنگین آن را به عهده بگیرد، جای تردید دارد. به نظر با گذشت زمان شرایط برای اقدام احتمالی ترامپ برای خروج از برجام  دشوار تر می شود.

هشدار ظریف واکنش های بسیاری در مطبوعات جهان خصوصا اسرائیل و آمریکا داشت، به نظر شما آیا ترامپ بار دیگر عجولانه و از سر لجبازی پاسخ هشدار وزیر خارجه کشورمان را می دهد؟ شما واکنش ترامپ را به تهدید ظریف چگونه ارزیابی می کنید؟

رئیس جمهوران آمریکا  از فردای توافق که بین ایران و گروه پنج بعلاوه یک انجام شد، چه از زمان دولت باراک اوباما و چه از روز ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ که دونالد ترامپ وارد کاخ سفید شد، می توانست هر تصمیمی را بگیرد، می توانست برجام را پاره کند، تعلیق تحریم های هسته ای را تمدید نکند،  ۱۲ ماه می هم می تواند این کار را بکند، بعد از ان هم می تواند انجام دهد.

مساله این است که علی رغم تمام صحبت هایی که درباره رفتارهای غیر منتظره ترامپ می شود و لجبازی هایی که انجام می دهد، یک عقل جمعی هم در ایالات متحده وجود دارد، مبنی براینکه هزینه و فایده تصمیمات امریکا باید بررسی شود. هرچه هزینه امریکا از خروج احتمالی برجام افزایش پیدا کند شانس ماندن آمریکا در برجام قوت پیدا می کند. بخش عمده این هزینه هم توسط ایران باید طراحی شود. ایران به صراحت اعلام می کند اگر برجام شکست بخورد و آمریکا از این توافق خارج شود ایران هم خودش را متعهد نمی داند و نه تنها فعالیت قبلی را از سر می گیرد بلکه سرعت بیشتری هم می گیرد.

 از طرف بحث اروپا است که می تواند هزینه خروج امریکا را افزایش دهند که در صورت خروج از برجام امکان رسیدن به اجماع مجدد برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران وجود ندارد. حرفی که در نامه ۵۰۰ نماینده مجالس ملی سه کشور فرانسه، المان و بریتانیا به میان آمده است. این صحبت ها حتما در محاسبات آمریکایی ها و جریان ضد برجامی که در داخل آمریکا هستند، همین طور سعودی ها، اسرائیلی هر لابی دیگر در منطقه یا آمریکا، در محاسبات اینها منظور می شود و شرایط را دشوارتر می کند.

 تصور میکنم که اعلام چنین مواضعی در حقیقت به بحث ماندن امریکا در برجام قوت می بخشد. به هر حال اگر طرف مقابل هزینه را بالا ببرد، امریکا مجبور می شود با احتیاط رفتار کند. اما اینکه بگوییم در نهایت این مساله بر رفتار ترامپ تاثیر می گذارد یا خیر؟ از حالا نمی توان پیش بنی کرد و باید منتظر ماند تا ۱۲ ماه می، روزی که مشخص می شود که بالاخره ترامپ امضای خود را پای تمدید تعلیق ها می گذارد یا خیر؟

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.