واشنگتن قدرت برتر در منطقه هند و پاسیفیک نیست
پایگاه‌های آمریکا در تیررس چینی‌ها
رقابت نظامی چین و آمریکا هر روز جدی‌تر از قبل می‌شود. اگرچه در این هفته، دولت آمریکا به‌طور رسمی نخستین آزمایش موشک میان‌برد خود را پس از خروج از معاهده مشترک با روسیه انجام داد، اما رقابت موشکی دیگر یک رقابت دو طرفه، همچون دوران جنگ سرد نیست و چین هم یک رقیب مهم به‌حساب می‌آید. اخیرا یک گزارش تاکید کرده است که ارتش آمریکا دیگر قدرت برتر در آسیا به‌حساب نمی‌آید و قدرت موشکی چین فراتر از تصور درحال توسعه است و هر لحظه می‌تواند پایگاه‌های آمریکا را مورد اصابت قرار دهد. به گزارش سی‌ان‌ان، مرکز مطالعات ایالات‌متحده در دانشگاه سیدنی در استرالیا هشدار داده است راهبرد دفاعی ایالات‌متحده در منطقه هند-پاسیفیک درگیر بحران بی‌سابقه‌ای است و می‌تواند تلاش آمریکا برای دفاع از متحدان منطقه‌ای خود را به چالش بکشد. این مطالعه می‌گوید کشورهای استرالیا، ژاپن و دیگر متحدان آمریکا باید از نو بر نیروهای نظامی خود تمرکز کنند و به افزایش همکاری با ایالات‌متحده توجه داشته باشند تا از امنیت بیشتری برخوردار شوند. در این گزارش مناطقی نشان داده شده است که ارتش چین در مقایسه با ایالات‌متحده اقدامات نظامی بیشتری را در قبال متحدان آمریکا انجام داده است. در راس این اقدامات هم استقرار موشک‌ها است. در این گزارش تصریح شده است که چین مجموعه‌ای از موشک‌های دقیق و دیگر سیستم‌های مداخله‌گر را برای خنثی کردن اقدامات آمریکا مستقر کرده است. در گزارش یاد شده، آمده است که هزاران موشک در منطقه هند-پاسیفیک مستقر شده است. بر اساس این گزارش، تقریبا تمام تاسیسات نظامی ایالات‌متحده در پاسیفیک غربی و همچنین شرکای اصلی و متحدان واشنگتن می‌تواند در ساعات آغازین حمله مورد اصابت موشک‌های دقیق چین قرار بگیرد و حضور این تاسیسات نظامی شاید بی‌فایده به‌نظر برسد. وزیر امورخارجه چین روز دوشنبه گفت هنوز این گزارش را ندیده است اما گنگ شوآنگ، سخنگوی این وزارتخانه تاکید کرد که راهبرد نظامی چین در منطقه دفاعی است. گنگ تصریح کرد: «چین قاطعانه از تحولات صلح‌آمیز حمایت می‌کند و تمرکز خط‌مشی ملی پکن ذاتا دفاعی است.» سی‌ان‌ان برای کسب اظهارنظر از پنتاگون با مقامات این وزارتخانه تماس گرفت اما مطلب قابل انتشاری از سوی مسوولان به دست نیامد.
سورپرایز کوچک
عمده گزارش دانشگاه سیدنی باید برای پنتاگون یک سورپرایز کوچک باشد. در گزارشی در نوامبر سال ۲۰۱۸ به کنگره از سوی کمیسیون راهبرد دفاع ملی گفته شد: «ایالات‌متحده ممکن است دچار تلفات غیرقابل قبولی شود و آمریکا در جنگ با چین و روسیه شانس مساوی برای پیروزی یا باخت دارد و دیگر یک کشور از پیش برنده نیست.» در این گزارش اشاره شده بود که آمریکا به لحاظ توسعه نظامی از رقبای خود چین و روسیه عقب افتاده است. در این گزارش به صراحت اشاره شده است که آمریکا ممکن است در جنگ با دو رقیب اصلی خود شکست بخورد. این گزارش در شرایطی منتشر شد که همان زمان ترامپ ابراز تمایل کرده بود که از بودجه نظامی این کشور بکاهد. درحالی‌که این گزارش اقدامات ترامپ را به‌دلیل تمرکزی روی روسیه و چین مورد ستایش قرار می‌دهد، اما از سردرگمی راهبردی این کشور در قبال رقابت با این دو کشور انتقاد می‌کند.شش ماه بعد، گزارش دپارتمان دفاعی آمریکا در گزارشی درخصوص چین گفت که پکن به‌دنبال توسعه سلاح‌هایی در سطح جهانی است و درحال تبدیل به قدرت مطلق در منطقه هند-پاسیفیک است. براساس گزارش پنتاگون چین دو هزار موشک بالستیک کوتاه‌برد، متوسط و میان‌برد را که می‌تواند اهداف دریایی را هدف قرار دهد، در این منطقه مستقر کرده است.
در گزارش استرالیایی‌ها، قابلیت نظامی ایالات‌متحده در برابر تسلیحات پیشرفته چینی‌ها، مورد سوال قرار گرفته است و به واشنگتن به‌دلیل «درماندگی راهبردی» هشدار داده است. برای مثال، ایالات‌متحده تحت حمله قرار گرفته است تا زیردریایی‌های ضدهسته‌ای خود را کوچک‌تر کند، درحالی‌که بیش از هر زمان دیگری به آنها نیاز دارد. در این گزارش آمده است: «به عبارت ساده‌تر، با توجه به استقرار موشک‌های کروز چینی، فناوری‌های مافوق صوت و سیستم‌های ضدهوایی، آمریکا نیاز دارد تا تجهیزات زیردریایی خود را برای برقراری تعادل در منطقه افزایش دهد. اما دریاسالار فیل دیویدسون، رئیس فرماندهی هند-پاسیفیک آمریکا در ماه مارس به کنگره گفت که وی تنها نیمی از زیردریایی‌هایی که لازم است را دریافت خواهد کرد.
این گزارش استرالیایی می‌گوید که بسیار مهم است که کانبرا و شرکایی مانند ژاپن برای پر کردن نقاطی که ایالات‌متحده در حال ترک آن است، اقدام کنند. در ادامه گزارش آمده است: واشنگتن برای جلوگیری از موفقیت ماجراجویانه چینی‌ها، نیاز مبرم به حمایت از سوی متحدان و شرکای منطقه‌ای‌اش دارد. برای مثال در این گزارش پیشنهاد شده است تا استرالیا تولید زیردریایی‌های متعارف خود را که برای حفاظت ساحلی در مناطقی مانند دریای چین جنوبی ایده‌آل هستند، افزایش دهد. همچنین این گزارش دفاع جمعی را از طریق نرم‌افزارها که ارتباطات بین متحدان را امکان‌پذیر می‌سازد، تشویق می‌کند.
همکاری با یکدیگر
افزایش همکاری بین آمریکا و متحدان از پیش افزایش یافته است. ایالات‌متحده و استرالیا اخیرا تمرینات دو سالانه نظامی خود را در شمال استرالیا آغاز کرده‌اند. در این تمرینات از پدافندهای دفاعی ژاپن نیز استفاده شده است. این گزارش تاکید کرده است که به مقدار زیادتری از این تجهیزات نیاز است. در گزارش تصریح شده است که تمرینات باید متمرکز بر دفع حملات هوایی و زمینی باشد و گستره‌ای بالا از اوکیناوا و گوام تا استرالیا را در برگیرد. هدف اولیه این تمرینات باید تقویت روح همکاری بین کشورهای متحد باشد.
گزارش استرالیایی‌ها می‌گوید که این کشور نیز از همان بیماری متحدان آمریکا رنج می‌برد و آن کم شدن حضور نیروهای آمریکایی در منطقه است. بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸، آمریکا در خاورمیانه تقریبا سه‌برابر بیشتر از منطقه هند-پاسیفیک حضور داشته است. در گزارش استرالیایی‌ها آمده است: «آمریکا عمده بودجه خود را برای مبارزه در عراق، افغانستان و سوریه اختصاص داده است؛ درحالی‌که مهم‌ترین رقیب وی در منطقه هند-پاسیفیک قرار دارد.»
تمرکز مجدد روی چین و رقابت قدرت‌های بزرگ
گزارش راهبرد دفاع ملی آمریکا که از سوی دپارتمان ملی در سال ۲۰۱۸ تهیه شد عمدتا بر اولویت‌بندی نیازهای آمریکا برای مبارزه در رقابت بزرگ‌تر با چین استوار است. این گزارش می‌گوید که آمریکا برای رقابت با چین باید ارتش خود را نوسازی کند. از بسیاری جهات، تلاش‌های مستقیم آمریکا برای مقابله با چین جز یک ورشکستگی راهبردی چیز دیگری نیست. جیمز متیس، وزیر وقت دفاع آمریکا و تیم راهبردی‌اش در آن زمان به‌شدت تحت‌تاثیر این گزارش قرار گرفتند و آن را هدف اصلی آمریکا برای برقراری امنیت اعلام کردند و گفتند که باید راهبرد سیاسی و دفاعی آمریکا بر این اساس استوار شود. در این گزارش به صراحت از تهدیداتی که پیرامون آمریکا بوده به ضعف استراتژی ملی آمریکا اشاره شده است.
نویسندگان این گزارش اشاره کرده‌اند که این راهبردها نیاز به اصلاح دارند. در زمانی که متیس این راهبردها را اعلام می‌کرد، گفت: «ما در حال واگذاری رقابت در حوزه‌های جنگی؛ زمینی، هوایی، فضایی و سایبری هستیم. ما به‌ویژه در برابر روسیه و چین عقب افتاده‌ایم.» در این گزارش اشاره شده است که آمریکا نیاز به نوسازی در نیروهای مشترک خود دارد. یکی از فاکتورهای مهمی که پشت این نگرانی‌ها است، ناکافی و ناکارآمد بودن منابع و حضور طولانی‌مدت آمریکا در جنگ‌های بی‌حاصل در خاورمیانه است. در این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده؛ آمده که مشکلات ساختاری ارتش آمریکا بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین چالش آمریکا است. در گزارش آمده است که آمریکا دیگر در هیچ جنگی از پیش برنده نیست. در این گزارش توصیه شده است که اگر آمریکا خواهان موفقیت طولانی‌مدت است باید تمرکز خود را روی رقابت با دشمنان واقعی خود قرار دهد.
درحالی‌که در گزارش دپارتمان ملی، چین و روسیه به‌عنوان قدرت‌های بزرگ تهدیدی برای آمریکا معرفی شده‌اند؛ اما چین رقیب سرسخت‌تری است و اصلی‌ترین چالش برای منافع آمریکا در طولانی‌مدت به‌حساب می‌آید. این کشور راهبرد کلی خود را بر تقویت فناوری‌های سنگین نظامی قرار داده است. با در نظر گرفتن این امر، آمریکا باید روی بازگرداندن تعادل به منطقه آسیا تلاش کند. به همین منظور نیاز است تا آمریکا راهبردهای مقابله با چین را تغییر دهد و بیشتر روی منابع دفاعی خود تمرکز داشته باشد. در این گزارش آمده است: مدارکی وجود دارد که چین موقعیت راهبردی آمریکا را به چالش می‌کشد. با تقویت راهبردی امنیت ملی ۲۰۱۷ دولت ترامپ، این ادعا مطرح شده است که چین درحال ارتقا و مدرن کردن نیروی نظامی خود به‌عنوان بخشی از راهبرد «همه ملت» است. به موجب این راهبرد چین به‌دنبال برتری یافتن در منطقه هند-پاسیفیک است تا جانشین هژمونی آمریکا در منطقه شود. این اولویت فوری چین برای کسب هژمونی در دنیا برای آینده‌ای نزدیک است.تعمق بر این راهبرد چین نشانگر آن است که پکن به‌زودی قابلیت‌های اقتصادی و نظامی‌اش را افزایش خواهد داد. به همین منظور گزارش تهیه‌شده از نگرانی آمریکایی‌ها سخن می‌گوید و تاکید دارد که آمریکا باید در اولویت‌های خود تجدیدنظر کند. مهم‌ترین راهبرد آمریکا در آینده کوتاه بازگرداندن تعادل به منطقه هند-پاسیفیک تعریف شده است.
درحالی‌که در گزارش دپارتمان ملی هنوز به اولویت‌های جغرافیایی این تغییر راهبردها اشاره صریحی نشده، در گزارش دپارتمان دفاعی تحت عنوان «راهبرد آمریکا در منطقه هند-پاسیفیک» به اولویت جغرافیایی اشاره صریح شده و مهم‌ترین تهدید را از منطقه هند-پاسیفیک متوجه آمریکا می‌داند. این گزارش به روشنی به اهمیت تغییر رویکرد آمریکا در قبال چین اشاره می‌کند. اما در گزارش دپارتمان ملی یادآور شده است که نیروهای مشترک قادر هستند کارهای قابل‌توجهی با توجه به استانداردهای پنتاگون انجام دهند و اولویت‌های نظامی آمریکا را تغییر دهند. در ۲۵ سال گذشته راهبرد دفاعی آمریکا آمادگی برای مبارزه با یک ابرقدرت، همزمان با دو قدرت متوسط منطقه‌ای بوده است. اما در عمل چنین پیش نرفته است. آن‌گونه که دپارتمان ملی از تغییر راهبردها می‌گوید این نکته از سوی آلبریج کولبی معاون سابق وزیر دفاع مورد تاکید قرار گرفته است و گزارش دپارتمان ملی به صراحت این امر را به آمریکا گوشزد می‌کند که نیروهای مشترک باید تلاش خود را بر توقف روسیه و چین متمرکز کنند تا در جنگ‌های سطح بالا بتوانند از عهده این دو رقیب قدرتمند خود برآیند. در استراتژی پیشنهادی دپارتمان ملی آمده است که آمریکا باید راهبرد خود مبتنی بر مبارزه با یک ابرقدرت و مبارزه همزمان با دو قدرت میان‌رده را به‌یک اندازه مهم تلقی کند.
این گزارش توصیه کرده است که آمریکا باید هر دو هدف را مد نظر خود قرار دهد. در گزارش دپارتمان ملی گفته شده است که اگرچه شکست کشورهایی مانند ایران و کره‌شمالی حائز اهمیت است اما غلبه بر چین و روسیه از مهم‌ترین اولویت‌های واشنگتن است.این تغییرات لازمه‌اش تغییر در بودجه‌بندی است. اگر پذیرفته شود که آمریکا در عصر منابع محدود به سر می‌برد، لازم است که این کشور به-شکل اصولی‌تری نیروهای خود را برای جنگ بزرگ آماده کند. این به آن معنی است که آمریکا باید در راهبردهای دفاعی خود تغییراتی از جمله کاهش تعهدات غیرضروری خود در سطح دنیا را به‌عنوان یک اصل مهم در نظر بگیرد. آمریکا عمده هم و غم خود را برای مبارزه با تروریسم و دشمنان منطقه‌ای قرار داده است. البته این یک گزارش صفر و صد نیست و «کولبی» به انتخاب هوشمندانه در اولویت‌بندی مسائل تهدیدآمیز پیرامون آمریکا اشاره دارد.
چین به مثابه یک چالش
محتمل‌ترین تغییر در استراتژی دفاع ملی تاکید بر بازدارندگی متعارف است. با توجه به افزایش قدرت نظامی چین در هند-پاسیفیک، این یک روی موثر برای بازگرداندن تعادل به این منطقه و حمایت از شرکای آمریکا است. از همه مهم‌تر این یک رویکرد متفاوت از جلوگیری از جنگ است. تا پیش از آن، آمریکا با الگوی «برتری در همه حوزه‌ها» دوران پس از جنگ سرد را گذران کرده بود و راهبرد جدید متفاوت از این رویکرد است. این از یک اصل ساده نشات می‌گیرد: بازگشت به دفاع مستقیم، به‌جای تهدید دشمن به مجازات شدید نظامی. این شیوه تهدید نظامی تا انکار آن تهدیدات دیگر در جهان امروز برای مقابله با ابرقدرت‌هایی مانند چین و روسیه کارگر نیست.
آمریکا تاکنون در جنگ با قدرت‌های غیرهسته‌ای، از یوگسلاوی گرفته تا لیبی، توانسته است با استفاده از مزایای نظامی خود پیروز از میدان بیرون آید. اما بنابه گفته کریستوفر دورتی، یکی از کارکنان دپارتمان ملی، هیچ تضمینی وجود ندارد که برتری آمریکا در مقابل این کشورها، پیروزی در جنگ با روسیه و چین را رقم بزند.
ارسال نظر