سرکوب اعتراضات ثبات و موفقیت اقتصادی چین را به خطر می‌اندازد
هنگ‌کنگ «تیان‌آن‌من» نیست
اکونومیست در این سرمقاله نوشت: همه می‌دانند که وقایع میدان تیان‌آن‌من، به روابط حکومت با این کشور و کل جهان شکل داد. حالا حتی اگر مداخله‌ای با خونریزی کمتر از آنچه در میدان تیان‌آن‌من مشاهده شد در هنگ‌کنگ شکل گیرد، نیز به همان میزان در جهان طنین‌انداز خواهد شد. آنچه در ابتدا به‌عنوان جنبش اعتراض به لایحه استرداد متهمان به ارتکاب جرم از هنگ‌کنگ به دادگاه‌های تحت نظارت حزب کمونیست چین شکل گرفت، حالا به بزرگ‌ترین چالش این حزب از زمان رویدادهای تیان‌آن‌من تاکنون تبدیل شده است. فعالان حقوق بشری درخواست‌ها برای برقراری دموکراسی بیشتر در این سرزمین را دوباره قوت بخشیده‌اند. برخی از آنها حتی از استقلال هنگ‌کنگ از چین دم می‌زنند. آنچه اما بیشتر جلب‌نظر می‌کند، جمعیت انبوه و پایداری توده مردم عادی است. یک اعتصاب سراسری که برای روز پنجم اوت فراخوان آن داده شد، فعالیت فرودگاه و شبکه حمل‌ونقل عمومی هنگ‌کنگ را دچار اختلال کرد.
ده‌ها هزار نفر از کارمندان دولت با تمرد از دستورات روسای خود در تظاهراتی صلح‌آمیز شرکت کردند تا بگویند که در خدمت مردم هستند و نه رهبری فعلی. تعداد بسیار زیادی از مردم کوچه و بازار در هنگ‌کنگ می‌گویند که هیچ اعتمادی به حاکمان خود ندارند. با اوج‌گیری تظاهرات، لفاظی‌های چین و دولت هنگ‌کنگ نیز بالا گرفته است. در روز پنجم اوت، کری لم، رهبر درمانده هنگ‌کنگ اعلام کرد که این سرزمین «به ورطه یک وضعیت بسیار خطرناک» کشیده شده است. در روز ششم اوت یکی از مقامات دولت چین در دفتر هنگ‌کنگ احساس کرد لازم است که بیشتر به استنباط‌های خود بپردازد. وی گفت: «ما می‌خواهیم این موضوع برای این گروه بسیار قلیل از افراد بی‌خرد، مجرمان خشونت‌گرا و نیروهای کثیف حامی آنان روشن شود: آنان که با آتش بازی می‌کنند توسط آن نابود می‌شوند.» هر کسی که می‌خواهد معنای این سخنان را دریابد کافی است به ویدئویی که پادگان چین در هنگ‌کنگ منتشر کرد، نگاه کند. در این ویدئو سربازی به تصویر کشیده شده است که خطاب به شورشیان عقب‌نشسته در برابر پیاده‌نظام تا بن دندان مسلح فریاد می‌زند «همه تبعاتش بر عهده خودتان است»!
این لحن کلام برای ترساندن معترضان و پراکندن آنها از خیابان‌ها طراحی شده است. با وجود این اما ماهیت سرکوب‌گر رژیم شی‌جین‌پینگ، تاریخچه ترور معترضان توسط حزب کمونیست در استان‌ها و علاقه تاریخی آن به استفاده از نیروهای مسلح، همه از خطری بدتر حکایت دارند. اگر چین نیروهای نظامی خود را اعزام کند، ایده‌ای که تصورش هم دشوار است، آنگاه خطرات فقط دامن تظاهرکنندگان را نخواهد گرفت. چنین مداخله‌ای، به اندازه اعلام قانون دریایی ۱۹۸۹ که خشم شهروندان پکن را برانگیخت، شهروندان هنگ‌کنگ را خشمگین خواهد کرد. این بار اما داستان طور دیگری رقم خواهد خورد. در آن زمان رژیم کمونیستی چین کنترل بیشتری بر پکن داشت تا کنترلی که بر هنگ‌کنگ امروز دارد. آن زمان، حزب کمونیست چین در پکن در همه محل‌های اشتغال، برای خود پایگاه داشت تا بتواند آنهایی را که به اندازه کافی از حضور تانک‌ها وحشت‌زده نشده بودند، بترساند. حالا اما کنترل این حزب بر هنگ‌کنگ، جایی که در آن مردم به اخبار سانسور نشده دسترسی دارند، بسیار ضعیف‌تر است. در اینجا برخی از شهروندان از خود مقاومت نشان خواهند داد؛ چه به‌صورت مستقیم و چه در قالب نافرمانی مدنی. در چنین صورتی نیروی نظامی مجبور به استفاده از ابزارهای کشنده خود خواهد شد؛ هر چند که ممکن است این، در طرح اولیه پیش‌بینی نشده باشد.
با خونریزی یا بدون آن، هرگونه مداخله نظامی چین به افت اعتماد کسب و‌کارها به هنگ‌کنگ منجر خواهد شد و به این ترتیب ثروت بسیاری از شرکت‌های چینی که برای افزایش سرمایه خود به بازار سهام ان وابسته‌اند، آسیب خواهند دید. نظام قضایی قدرتمند هنگ‌کنگ که بر پایه قوانین بریتانیا تدوین شده است، با وجود فقدان دادگاه‌های قابل اعتماد مستقل در این سرزمین، هنوز ارزشمند است. گرچه این سرزمین حالا سهم کمتری از تولید ناخالص داخلی چین را نسبت به سال ۱۹۹۷ یعنی وقتی که بریتانیا آن را به چین سپرد، به خود اختصاص می‌دهد؛ اما با وجود این، هنوز برای سرزمین اصلی چین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. طی دو دهه اخیر، وام‌دهی‌های فرامرزی به ثبت‌رسیده در هنگ‌کنگ که اغلب در ارتباط با شرکت‌های چینی بوده است، بیش از دوبرابر شده است و تعداد شرکت‌های چندملیتی که دفاتر اصلی آنها در هنگ‌کنگ ثبت شده تا دو سوم افزایش یافته است. صحنه حضور نیروهای نظامی در خیابان‌های شهر اما همه اینها را پایان خواهد بخشید، چون شرکت‌ها به‌دنبال پایگاه‌های آرام‌تری در آسیا خواهند بود.
مداخله ارتش آزادی‌بخش خلق نیز می‌تواند چهره‌ای از هنگ‌کنگ را که جهان شاهد آن خواهد بود، تغییر دهد. این مداخله می‌تواند بسیاری از خارجی‌هایی را که هنگ‌کنگ را به‌عنوان خانه خود انتخاب کرده‌اند یا هنگ‌کنگی‌هایی را که با پیش‌بینی چنین وضعیتی گذرنامه‌های اضطراری و مخفی تهیه کرده‌اند، به خارج فراری دهد. این پدیده می‌تواند به روابط چین با جهان آسیب بزند. از پیش‌تر هنگ‌کنگ به عاملی تعیین‌کننده در جنگ سرد بین چین و آمریکا تبدیل شده است. چین به تازگی از سفر اعضای کمپ طرفدار دموکراسی هنگ‌کنگ به واشنگتن و استقبال سطح بالای آمریکا از آنان طی هفته‌های اخیر، به خشم آمده است. دیدار آنان با مقامات بلندپایه و اعضای کنگره آمریکا از سوی چین به‌عنوان شاهدی بر حضور «دستان سیاه» آمریکا پشت ناآرامی‌های هنگ‌کنگ تلقی شد که از آن برای وارد آوردن فشار بر حزب کمونیست در جنگ تجاری با آمریکا استفاده می‌کند. حقیقت این است که چین از سال ۱۹۸۹ به بلوغ رسید. حالا چین قدرتمندتر و مطمئن‌تر است و درک درستی از نقش موفقیت اقتصادی در ثباتش دارد و البته درک درستی از نقشی که هنگ‌کنگ در موفقیت اقتصادی‌اش ایفا می‌کند. بی‌شک حزب کمونیست قصد دارد همچون ۳۰ سال پیش قدرت خود را بازیابد. هنگ‌کنگ اما میدان تیان‌آن‌من نیست و ۲۰۱۹ هم ۱۹۸۹ نیست. سرکوب کردن این تظاهرات با توسل به نیروی نظامی نمی‌تواند به چین ثبات و موفقیت اقتصادی ببخشد، بلکه ثبات و موفقیت اقتصادی آن را به خطر خواهد انداخت.
ارسال نظر