در کنفرانس امنیتی مونیخ مطرح شد
نظم لیبرال جهانی در آستانه فروپاشی
کنفرانس تا غروب یکشنبه ۱۷ فوریه برابر با ۲۸ بهمن ادامه دارد. «مگان اسپسیا»، گزارشگر نیویورک‌تایمز در ۱۵ فوریه نوشت که کنفرانس امنیتی مونیخ در اوج جنگ سرد برای پرداختن به چالش‌های شدید نظامی شکل گرفت. برای چند دهه بحث اصلی این کنفرانس میان کشورهای متحد غربی عمدتا حول حمایت از نگرشی جهانی بود که بر بازارهای آزاد و نهادهای قدرتمند امنیتی مانند ناتو اتکا داشت اما نظم جهانی درحال تغییر است، زیرا دولت ترامپ سیاست عقب‌نشینی از درگیری‌های آن‌سوی دریاها را شروع کرده و توافقات دوجانبه را جایگزین موسسات چندجانبه کرده است.
کنفرانس امنیتی مونیخ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نشست برای رایزنی درباره بحران‌های سیاسی و نظامی جهان و چاره‌جویی برای آنها است. این کنفرانس امسال در شرایطی آغاز به‌کار کرد که به نوشته روزنامه‌های آلمانی بیش از ۹۰ سازمان غیر دولتی پیشاپیش اعلام کرده بودند که علیه آن دست به تظاهرات خواهند زد. در همین راستا نیمه‌شب جمعه یک خودروی نفربر پلیس در محله سامدورف مونیخ به آتش کشیده شد. رسانه‌های آلمانی این موضوع را نشانه آغاز ناآرامی‌های سه روزه احتمالی در مونیخ ارزیابی کردند. گفته می‌شود ۴ هزار پلیس ماموریت حفظ امنیت شهر مونیخ را در روزهای جمعه تا یکشنبه به عهده گرفته‌اند. دو سخنرانی افتتاحیه کنفرانس را خانم «اورزولا فون در لاین» وزیر دفاع آلمان و همتای بریتانیایی او «گیوین ویلیامسون» ایراد کردند. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز ولفگانگ ایشینگر، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ در نطق خود گفت: «کل نظم لیبرال جهانی درحال از هم گسستن است. ما درحال تجربه تغییراتی دوره‌ای هستیم و درحال ورود به عصر سیاسی جدیدی هستیم که درحال ظهور است.» وزیر دفاع آلمان در حضور همتای بریتانیایی خود گفت که به‌رغم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، همکاری نظامی آلمان و بریتانیا باز هم تقویت خواهد شد. وزیر دفاع آلمان همچنین بدون اشاره مستقیم به سیاست انزواطلبی دونالد ترامپ گفت: «هیچ کشوری نمی‌تواند تنها در سطح ملی موفق به حصول این نتیجه شود.» وزیر دفاع بریتانیا هم ضمن انتقاد شدید از روسیه، پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را بهترین ضامن امنیت اروپا نامید. وی گفت: «امروز ناتو از همیشه مهم‌تر است، زیرا یک دشمن کهن به صحنه بازگشته است.» ویلیامسون افزود: «روسیه همچنان بزرگ‌ترین تهدید برای ما است، زیرا فعالیت‌های غیرقانونی این کشور بدون محدودیت ادامه دارند.» در نشست امسال کنفرانس امنیتی مونیخ پیرامون موضوع‌های بی‌شماری رایزنی خواهد شد. مناسبات ماورای آتلانتیک، سهم کشورها در هزینه‌های ناتو، سرنوشت پیمان منع گسترش موشک‌های مجهز به کلاهک‌های هسته‌ای میان آمریکا و روسیه، تبدیل چین به قدرت جهانی، تشدید بحران در مناسبات روسیه و اروپا، افغانستان و برخی دیگر از موضوعات در منطقه خاورمیانه مهم‌ترین آنها هستند.
این کنفرانس چگونه آغاز شد؟
گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد این کنفرانس ابتدا در سال ۱۹۶۳ شروع شد آن هم در زمانی که جنگ جهانی دوم همچنان جریان داشت و جنگ سرد در اوج خود بود. در آن نشست اولیه رهبران آلمان و متحدان ناتو به همراه ایالات‌متحده گرد هم نشستند تا تعهد به دفاع متقابل را تضمین و سیاست‌های غرب را متحدتر و هم راستاتر سازند. این کنفرانس در آن زمان از سوی موسسانش «نشست خانوادگی ترانس آتلانتیک» نام گرفته بود. طی چند دهه، این کنفرانس نمایندگانی از دیگر کشورهای جهان را هم شامل شد. سال گذشته تبادل اظهارات تند میان اسرائیل و ایران بر این نشست سایه افکنده بود. اما یکی از اتفاقات به یاد ماندنی در این نشست حدود یک دهه پیش رخ داد زمانی که ولادیمیر پوتین به دولت جورج بوش تاخت. در سخنرانی سال ۲۰۰۷، پوتین از ایالات‌متحده به دلیل اقداماتی که باعث بی‌ثباتی جهان شده (مانند توسعه ناتو) انتقاد کرد.
امسال چه انتظاری می‌توان داشت؟
تغییر چشمگیر در سیاست خارجی آمریکا در دوران رهبری ترامپ باعث تغییراتی در روند تحولات جهان شده است. در نشست امسال یکی از موضوعات محوری خروج آمریکا از منطقه و مبارزه با داعش بود. پاتریک شاناهان، وزیر دفاع موقت آمریکا اظهار کرد، واشنگتن به شکست داعش در خاورمیانه و دیگر نقاط جهان متعهد است اما به گفته مقام‌ها متحدان اروپایی نسبت به تعهد آمریکا به این مساله تردید دارند. وزیر دفاع موقت آمریکا پس از نشستی درحاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: «درحالی‌که حضور نیروهای آمریکایی در شمال سوریه به پایان خود نزدیک می‌شود، آمریکا با تشکیل ائتلاف به شکست قطعی داعش چه در خاورمیانه چه در نقاط دیگر متعهد می‌ماند.» شاناهان افزود: پیش‌بینی می‌کند که ائتلاف «بزرگ‌تر و قوی‌تری» برای مبارزه با داعش در سراسر جهان ایجاد شود. وی ادامه داد: «ما به پشت‌گرمی توانایی شرکای محلی خود به مقابله با نیروهای باقی‌مانده از داعش ادامه خواهیم داد.» معنای این سخن چیست؟ کارشناسان با بررسی سخنان شاناهان می‌گویند واشنگتن برای مقابله با داعش قصد دارد مشارکت متحدان منطقه‌ای را تقویت کند و رویارویی با داعش را به خارج از عراق و سوریه گسترش دهد. شاناهان پس از دیدار با ۱۲ تن از همتایان خود درحاشیه نشست امنیتی مونیخ از افغانستان، فیلیپین و کشورهای آفریقایی «منطقه ساحل» به‌عنوان شرکایی یاد کرد که توان مقابله با داعش را بالاتر خواهند برد.
او تاکید کرد که آمریکا پس از خروج از شمال شرقی سوریه، برای پیکار با داعش، روی شرکای منطقه‌ای خود حساب می‌کند. وزیر دفاع آلمان نیز حفظ آمادگی برای مقابله با داعش را یک ضرورت خواند. «فون در لاین» در کنفرانس امنیتی مونیخ تاکید کرد: «داعش از نظر نفرات در عراق و سوریه ضربه مهلکی خورده و از مناطق اشغالی خودش رانده شده اما باید اذعان کرد که تغییر چهره نیز داده و شبکه‌ای جهانی از سایر گروه‌های تروریستی ایجاد کرده که قصد فعالیت زیرزمینی را دارند.» «ست جونز» مشاور ارشد در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، معتقد است که کنفرانس امسال بازتاب جهانی است که در آن ایالات‌متحده و اروپا در تضاد و ستیز با همند. او می‌گوید: «آمریکایی‌ها به‌طور سنتی «لنگرگاه رشد و حمایت از نظم بوده‌اند و اکنون آمریکا- یا دست‌کم برخی رهبرانش مانند ترامپ- این مساله را زیر سوال برده‌اند.» به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، در دستور کار کنفرانس ۲۰۱۹ بحث‌هایی مانند آینده اتحادیه اروپا، تجارت و امنیت بین‌المللی، کنترل تسلیحات، تاثیرات کشمکش قدرت میان آمریکا، چین و روسیه هم دیده می‌شود.
ارسال نظر