مارک گالوتی، محقق ارشد موسسه روابط بین‌الملل در پراگ می‌گوید: «پس از هنموایی قابل‌توجه کشورهای غربی در قبال مسموم شدن جاسوس دوجانبه روس‌تبار در بریتانیا، بالکان برای کشورهای غربی حتی به موضوعی مهم‌تر تبدیل شده است.» او می‌افزاید: «روسیه به دنبال راهی برای تلافی است و مسکو در این زمینه مترصد فرصت است.» گالوتی در یک مقاله جدید که برای شورای اروپا در روابط خارجی نوشته است، می‌گوید: روسیه به بالکان به‌عنوان یک منطقه جنگی برای جنگ سیاسی خود نگاه می‌کند. به گفته این کارشناسان، روس‌ها در پی خلق موانع جدید به منظور چانه‌زنی با اتحادیه اروپا هستند. چارلز ای.کوپچان، کسی که در دوره باراک اوباما مدیر اروپایی شورای امنیت ملی بود، گفت: روسیه از آخرین بخش‌های اروپای غربی که از لحاظ سیاسی ناکارآمد هستند، استفاده می‌کند. این موقعیت یادآور اوکراین است که اتحادیه اروپا به کی‌یف اجازه داد تا عضوی از این اتحادیه شود، نه اینکه عضوی از ناتو شود و سپس نظر خود را تغییر داد و در این فرآیند در اوکراین یک انقلاب شد و مسکو شبه‌جزیره کریمه را از خاک اوکراین جدا کرد و در شرق اوکراین نیز ناآرامی را رواج داد.

در بالکان، رقابت روس‌ها این امکان را به‌وجود آورده است تا دوباره شرایطی که در سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ در این منطقه به‌وجود آمد، پدید آید. زمانی که یوگسلاوی چند پاره شد. در بوسنی و هرزگووین بسیاری از زخم‌های حاصل از جنگ پاک شده است. ساختمان مرکزی تفریحی و هتل «این» که زمانی بدون پنجره، تبدیل به پناهگاهی برای گزارشگران در کنار دوستان تک‌تیراندازشان بود، این روزها مجددا به مکانی شلوغ و پر رفت و آمد تبدیل شده است. تالار شهرداری نئو موره، یک بنای تاریخی چند فرهنگی است که مورد اصابت گلوله قرار گرفته و سوخته اما می‌تواند به‌عنوان یک مثال استاندارد عالی مطرح شود. با این حال وضعیت بوسنی و هرزگووین که پس از جنگ ۱۹۹۵ هنوز شکننده به‌نظر می‌رسد با فساد، رهبری ضعیف و مشکلات قومیتی و ملی‌گرایانه دست و پنجه نرم می‌کند. بوسنی و هرزه‌گوین یک مثال و استعاره خوب برای بالکان به حساب می‌آید.

کوپچان می‌گوید: بوسنی و هرزه‌گوین یکی از چندین نقطه کلیدی است که روسیه در پی سوءاستفاده از آن است. در این منطقه، میلورد دودیک، رهبر صرب‌ها در منطقه نیمه خودمختار رپوبلیکا سرپسکا، همچنان پافشاری می‌کند تا یک رفراندوم در جهت استقلال در این منطقه برگزار کند. از دیگر کشورهایی که با مشکلاتی مشابه دست و پنجه نرم می‌کند می‌توان به مقدونیه اشاره کرد، جایی که هنوز روابط میان آلبانی‌تبارها و اسلاوها و همچنین عینا رابطه بین کوزوویی‌ها و صرب‌ها پرتنش باقی مانده است. ترس از مداخله روسیه موجب شده است که اتحادیه اروپا در مورد عضویت بوسنی و هرزه‌گوین احتیاط به خرج دهد و در مورد دیگر کشورهای بالکان غربی، صربستان، مونته‌نگرو، مقدونیه، آلبانی و کوزوو نیز گفته است که باید اصلاحات ساختاری و بنیادین انجام دهند.

شک و تردید‌ها در میان اعضای بروکسل در مورد این کشورها بسیار بالا است. این شک و تردیدها که اتحادیه اروپا تبدیل به یک اتحادیه پوپولیست شود وجود دارد، چنانچه چنین اشتباهی در مورد رومانی و بلغارستان نیز به وقوع پیوست. از این‌رو اعضای اتحادیه اروپا سعی دارند تا با احتیاط بیشتری در این زمینه قدم بردارند. هیچ‌کس باور ندارد که این کشورها آماده پیوستن به اتحادیه اروپا هستند. اما هر زمان که هدف آنها به تعویق بیفتد، اصلاحات ساختاری نیز با تاخیر مواجه خواهد شد. چهار سال پیش ژان کلود یانکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا تاکید کرد که اتحادیه اروپا نیازی ندارد که به‌فوریت بلوک بیشتری به آن بیفزاید. همین رویکرد اما موجب شده است تا نیکولا دیمیتروف، وزیر امور خارجه مقدونیه شرایط امروزی کشورش را این‌گونه توصیف کند: به انتظار نشستن در یک اتاق قفل شده، بدون هیچ راه خروجی.

کارل بیلد، یکی از وزرای سابق خارجه سوئد و نماینده ویژه سازمان ملل در امور بالکان می‌گوید: یانکر سخن بسیار اشتباهی گفت که دوست ندارد تا طول و عرض اتحادیه اروپا افزایش یابد. او می‌افزاید: اتحادیه اروپا برای چندین سال چشم خود را به روی این منطقه بسته است و این تاثیر خوبی ندارد. اما حالا که بریتانیا درحال خروج از اتحادیه اروپا است و روسیه نیز به دنبال نفوذ بوده، مقامات اتحادیه اروپا مجددا متوجه منطقه بالکان شده‌اند. در این شرایط گفته می‌شود اگر صربستان و مونته‌نگرو همچنان به رویه‌ای که در پیش گرفته‌اند ادامه دهند تا سال ۲۰۲۵ عضو اتحادیه اروپا خواهند شد. راهبردهایی که برای کشورهای بالکان غربی در نظر گرفته شده است، از این قرار هستند: حکومت قانون، امنیت و مهاجرت، توسعه اقتصادی-اجتماعی، ارتباطات حمل‌ونقل و انرژی، توسعه برنامه دیجیتالی و برقراری حسن همجواری و آشتی‌جویانه با همسایگان.

یوناس هان، کمیسیونر اتحادیه اروپا در توسعه این بلوک می‌گوید: وقت آن رسیده کار نیمه تمام سال ۱۹۸۹ را تمام کنیم. او البته تایید می‌کند که برای سال ۲۰۲۵، در نظر گرفته‌اند که مونته‌نگرو و صربستان عضوی از این اتحادیه شوند، هر چند می‌تواند این امر واقع‌نگرانه نگریسته شود اما هنوز بسیار جاه‌طلبانه است. بیلد نیز می‌گوید چه واقع‌بینانه باشد چه نه، این راهی است که باید پیمود. بسیاری بر این گمانند که اصرار به پیوستن تمامی کشورهای بالکان غربی به اتحادیه اروپا بسیار جاه‌طلبانه است و همین امر پیچیدگی مرزها را در اتحادیه اروپا افزایش خواهد داد. منتقدان همچنین می‌گویند که این کشورها از ضعف‌های داخلی بسیاری رنج می‌برند و این رنج‌ها را می‌توانند با خود به داخل اتحادیه اروپا بیاورند. گفته می‌شود که این کشورها همچنان با فساد و عدم شفافیت دست و پنجه نرم می‌کنند و نمی‌توانند یک خبر خوب برای اتحادیه اروپا باشند.

اخبار مرتبط