این تحولات برخی از ویترین تشویقی محمدبن‌سلمان در سفر هفته آینده او به آمریکا خواهد بود؛ سفری که با هدف جذب سرمایه‌گذاران آمریکایی صورت می‌گیرد. به عبارتی دیگر محمدبن‌سلمان ۳۲ ساله و جانشین تاج‌وتخت خاندان آل‌سعود درحالی‌که سعی می‌کند اقتصاد کشورش را متنوع سازد – رهایی از اقتصاد نفت‌ محور – به‌دنبال زندگی‌ شادتر برای شهروندان کشورش است. به ادعای مقامات رسمی عربستان، برنامه‌های سرگرمی در هر دو زمینه کمک خواهند کرد. به گزارش «نیویورک‌تایمز» مقامات سعودی که سالانه میلیاردها دلار در برنامه‌های سرگرمی خارجی هزینه می‌کنند بهتر است در کشور خود بمانند و با پول‌هایی که در بخش سرگرمی هزینه می‌کنند به ایجاد اشتغال کشورشان کمک کنند. این تحولات از لحاظ سیاسی نیز مفید خواهد بود.

محمد بن‌سلمان – فردی که سه سال گذشته چندان شناخته شده نبود – اکنون در رأس ساختار قدرت آل‌سعود قرار گرفته است و تلاش می‌کند به تدریج از اصول سنتی جامعه دور ‌شود. او با خلع قدرت پلیس مذهبی در دستگیری مردم و ساکت کردن رهبران مذهبی که مخالف اصلاحات اجتماعی بودند، نقش نهادهای مذهبی را کمرنگ‌تر کرده است. ولیعد تازه‌کار عربستان دستگیری اخیر شاهزادگان و مدیران کسب‌وکارها را رهبری کرد تا رقیبان و اعضای خشمگین و معترض خاندان آل‌سعود را حذف کرده باشد. همزمان او با توجه ویژه به جوانان سعی کرده است حمایت‌ آنها را برای برنامه‌های اصلاحی خود جلب کند. حدود دو‌سوم از جمعیت عربستان را جوانان زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهد و بسیاری مشتاقانه از اصلاحات اجتماعی این کشور استقبال می‌کنند.

إبتهال شوجیر، دختر ۲۵ ساله‌ عربستانی در این رابطه می‌گوید: «من عاشق او (محمد بن‌سلمان) هستم. او آمد، مرد جوانی که مانند ما فکر می‌کرد. چند سال قبل انتخاب‌های بسیار محدودی برای زنان درخصوص تعطیلات آخر هفته وجود داشت. آنها اغلب در خانه‌های خود دورهمی می‌گرفتند یا به رستوران می‌رفتند. زمانی که آنها بیرون می‌رفتند، به‌رغم پوشش کامل و اسلامی‌شان، پلیس‌ مذهبی برای آنها مزاحمت ایجاد می‌کرد. لیندا بلبل دوست ابتهال نیز در این رابطه می‌گوید: «آنها (پلیس‌های مذهبی) پشت‌سر زنان راه می‌روند و می‌گویند: صورتت را بپوشان، صورتت را بپوشان.»

به گزارش «نیویورک‌تایمز» اکنون اما زنان عربستانی به ندرت با ماموران مذهبی مواجه می‌شوند و اغلب تقویم «سازمان سرگرمی عمومی» دولت را برای برنامه‌های آخر هفته چک می‌کنند. إبتهال و لیندا قصد دارند گواهینامه رانندگی خود را در ماه ژوئن بگیرند. در این باره دولت عربستان قول داده است ممنوعیت تاریخی رانندگی زنان را لغو کند. آنها انتقادهایی که درباره برخی تصمیمات محمد‌بن‌سلمان وجود دارد، نظیر دستگیری نخبگان سیاسی و اقتصادی عربستان را بی‌اهمیت می‌دانند. بر این اساس، تنها زمان می‌تواند مشخص کند که تا چه حد برنامه‌های سرگرمی در ایجاد اشتغال، تقویت اقتصادی که از قیمت‌های پایین نفت رنج می‌برد و جبران مالیات‌های جدیدی که بودجه خانوار را محدود ساخته نقش دارند.

عربستان سعودی، به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت‌خام جهان، به شدت به طلای سیاه وابسته است. بسیاری از عربستانی‌ها در بخش‌های دولتی مشغول به‌کارند و درآمدهای نفتی صرف پرداخت حقوق این افراد می‌شود. کاهش شدیدی که قیمت نفت از سال ۲۰۱۴ تجربه کرده، بودجه دولت عربستان را بسیار محدود کرده است؛ اتفاقی که به معنی مشاغل دولتی کمتر برای صدها هزار جوانی است که سالانه وارد بازار کار می‌شوند. در این باره محمدبن‌سلمان امید دارد تا با تقویت بخش خصوصی در بخش‌های مراقبت‌های سلامت، معدن و سرگرمی این نقصان را جبران کند.

افراد محافظه‌کار خاندان آل‌سعود که واردات فرهنگی نظیر سینما را تهدیدی برای آنچه هویت اسلامی منحصربه‌فرد این کشور می‌دانند تاکنون در مقابل این اصلاحات سکوت کرده‌اند. بنابراین دولت عربستان به این بهانه که طرفداران سرگرمی بیشتر از مخالفان آن هستند، اصلاحات مدنظر خود را پیش‌ می‌برد. «سازمان سرگرمی عمومی» از زمان تشکیلش در مه ۲۰۱۶، بسیار پیشرفت کرده است. سال گذشته، این سازمان سرپرستی بیش از ۲ هزار رویداد را برعهده داشت؛ رقمی که به پیش‌بینی احمد الخطیب – رئیس این سازمان – در سال ۲۰۱۸ بیش از دو برابر خواهد شد. در کنار تمرکز بر برنامه‌ریزی مدون و تسهیل صدور مجوز، این سازمان کمک‌های مالی به شرکت‌های سرگرمی اعطا می‌کند، به امید روزی این شرکت‌ها خودکفا شوند. البته مقامات عربستانی در بسیاری از زمینه‌ها با چالش‌‌هایی روبه‌رو هستند.

موسیقی، رقص و تئاتر جزو برنامه‌های آموزشی مدارس عمومی عربستان نیست و آموزش‌های دانشگاهی در موسیقی و فیلم وجود ندارد. در این باره احمد الخطیب می‌گوید: دختران جوان سعودی که به رقص باله علاقه دارند به سختی می‌توانند مربی بیابند. از طرفی کیفیت پایین استودیوهای عربستان باعث شده موسیقی‌ رویدادهای اخیر در لبنان ضبط شوند. به منظور فائق آمدن بر این مشکلات، مقامات سعودی باید اکوسیستمی کامل برای هنر، توریسم و سرگرمی ایجاد کنند. بر این اساس، بودجه ۶۴ میلیارد دلاری در این خصوص برای یک دهه آینده اختصاص داده شده است.

به گزارش «نیویورک‌تایمز»، تغییرات صورت‌گرفته موهبتی برای شرکت‌هایی که تحت نظام قدیمی تقلا می‌کنند، خواهد بود. امیره الطویل، رئیس «تایم اینترتینمنت» می‌گوید: «دیگر عادت شده است ماه‌ها صرف گرفتن مجوز و انجام گفت‌وگوهای لازم با پلیس و نهادهای دولتی برای برگزاری مراسم شود. این امر موجب شده تا تعداد معدودی مراسم هر سال برگزار شود.» این روزها مجوز کمک‌های سازمان سرگرمی طی چند هفته صادر می‌شود و تعداد مراسم شرکت‌ها دو برابر شده است. این سازمان برنامه‌ دارد در سال ۲۰۱۸ بیش از ۲۸ رویداد را برگزار کند. به گفته الطویل، اکنون وقتی به جایی می‌روید و صدای موسیقی می‌شنوید، عجیب نیست. برخی رویدادها البته واکنش‌هایی را به‌دنبال داشته است. ویدئویی که در آن دختران و پسران با یکدیگر در کنوانسیون کتاب کمدی سال ۲۰۱۶ می‌رقصند جنجال‌های بسیاری به پا کرد.

هنوز اما محتوا از قبل مورد بررسی قرار می‌گیرد و گاهی به‌منظور از بین بردن حساسیت‌ها اصلاح می‌شوند. خانم الطویل می‌گوید زمانی که مجوز مراسم رقص خود را که قرار است در آن مردان و زنان همزمان اجرا داشته باشند، دریافت کرد بسیار شگفت‌زده شد. به گزارش «نیویورک‌تایمز»، علاقه جدیدی که به سرگرمی در عربستان ایجاد شده است، نوع جدیدی از خلاقیت‌ها را در زمینه‌های هنری ایجاد کرده است.

اخبار مرتبط