بنابر گزارشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اعلام کرده، بیشتر خودروهای داخلی سطح کیفی خود را در آبان حفظ کرده و تنها چانگان توانسته یک ستاره به خود بیفزاید. هرچند طی چند ماه گذشته رسم بر این بود که ابتدا وزارت صنعت، معدن و تجارت گزارش کیفی را منتشر و سپس شرکت بازرسی آن را اعلام عمومی کند، اما این بار، این شرکت خود پیش‌دستی کرده است. البته شرکت بازرسی عملا گزارش کیفی مهر و آبان را به‌صورت یکجا اعلام کرده است، اقدامی که در شهریور نیز آن را انجام داده و سطح کیفی خودروها را در این ماه و مرداد، مشترکا اعلام کرد.

در گزارش جدید اما نام ۴۲ خودروی داخلی به چشم می‌آید که در دسته‌های قیمتی مختلف تقسیم شده‌اند. طبق روش معمول شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در ارزیابی کیفی خودروها، هر محصول بسته به امتیازات کسب‌شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت کرده و در دسته قیمتی خود جای می‌گیرد. این در شرایطی است که طبق معمول هیچ خودرویی نتوانسته در ارزیابی کیفی جدید، تمام ستاره‌های موجود را به دست بیاورد. در گزارش منتشره، اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو بوده و هرچه تعداد ستاره‌ها بالاتر باشد، به معنای آن است که آن خودرو از سطح کیفی بهتری برخوردار است. در گزارش کیفی آبان اما طبق روال ماه‌های گذشته، خودروهای تولید داخل در ۵دسته «بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان»، «بین ۷۵ تا ۱۰۰میلیون تومان»، «۵۰ تا ۷۵‌ میلیون تومان»، «۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان» و «زیر ۲۵میلیون تومان» دسته‌بندی شده و بین یک تا چهار ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند. در میان ۴۲ خودرویی که طی دومین ماه پاییز امسال مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته‌اند، ۱۳ خودرو چهار ‌ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند و این یعنی، حدود ۳۲ درصد از خودروهای یادشده توانسته‌اند به کیفیت نسبتا ایده‌آل دست پیدا کرده و برترین محصولات خودروسازی کشور در آبان باشند. طبق گزارش منتشره، ۱۳ خودروی داخلی نیز موفق به اخذ سه ستاره کیفی شده‌اند تا در مجموع حدود ۳۲‌درصد از خودروهای ارزیابی‌شده در آبان، سه ستاره لقب گرفته و کیفیتی متوسط را ازآن خود کنند. از آن ‌سو، اما ۱۶ ‌خودرو نیز توانسته‌اند تنها دو ستاره کیفی را در ارزیابی هشتمین ماه سال‌جاری به دست بیاورند. بنابراین حدود ۳۶ درصد از خودروهای تولید داخل نیز طی آبان امسال دوستاره بوده‌اند. در گزارش کیفی جدید، هیچ خودروی تک‌ستاره‌ای به چشم نمی‌آید. این در شرایطی است که با آغاز تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه خودروسازی ایران از سه ماه پیش، بیم کاهش کیفیت خودروهای داخلی طی ماه‌های آینده می‌رود.

با توجه به تحریم‌های جدید، دسترسی خودروسازان به قطعات خارجی اصل محدود شده، بنابراین آنها مجبورند بخشی از نیاز خود را از منابع فرعی تامین کنند. این تغییر مسیر تامین می‌تواند روی کیفیت خودروهای داخلی تاثیر منفی بگذارد، زیرا معمولا کیفیت قطعات تامینی از منابع فرعی، پایین‌تر از قطعات اصلی است و این موضوع کیفیت کلی محصولات را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. از سوی دیگر، به‌دلیل بروز مشکلات نقدینگی در خودروسازی، مطالبات قطعه‌سازان معمولا سر وقت پرداخت نمی‌شود و این موضوع نیز می‌تواند کیفیت قطعات تولید داخل را متاثر از خود کند. بنابراین سطح کیفی خودروهای داخلی از دو ناحیه تحت فشار قرار گرفته و باید منتظر ماند و دید خودروسازان چه برنامه‌ای برای مهار این چالش دارند. نکته دیگر در مورد گزارش کیفی خودروها اینجاست که به احتمال فراوان، دسته‌بندی قیمتی خودروهای داخلی به زودی تغییر خواهد کرد. این تغییر احتمالی، ناشی از ابلاغ قیمت جدید خودروها است که بنا شده بر مبنای حاشیه بازار باشد. طبق فرمول جدید، قیمت خودروها تا ۵ درصد زیر نرخ بازار تعیین می‌شود بنابراین کف قیمت در خودروسازی به حدود ۳۴ میلیون تومان خواهد رسید. به‌عبارت بهتر، حداقل جا‌به‌جایی قیمتی با روش جدید قیمت‌گذاری، ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان خواهد بود که به پراید مربوط می‌شود و طبعا در مورد خودروهای دیگر، افزایش قیمت‌هایی بالاتر و بسیار بالاتر رخ خواهد داد.

غیبت مزدا در گزارش کیفی

به سراغ جزئیات کیفیت خودروهای داخلی برویم و ببینیم شرایط کیفی محصولات تولیدی در آبان به چه شکل است. طبق روال گزارش‌های قبلی، خودروهای حاضر در دسته بالای ۱۰۰ میلیون تومان، چهار ستاره کیفی را به‌دست آورده‌اند بنابراین تغییری نسبت به گذشته نداشته‌اند. در این گروه، نام دو خودروی مونتاژی به چشم می‌آید که هر دو متعلق به ایران‌خودرو هستند. در این بین، پژو ۲۰۰۸ به‌عنوان محصول پسابرجامی ایران‌خودرو توانسته چهار ستاره کیفی خود را حفظ کند. هرچند پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، پژو ارتباط خود را با ایران‌خودرو قطع کرد، با این حال مونتاژ پژو ۲۰۰۸ همچنان ادامه دارد. ایران‌خودرویی‌ها با استفاده از فرصت سه ماهه‌ای که بین اعلام خروج آمریکا از برجام تا بازگشت تحریم داشتند، توانستند حجم زیادی از قطعات ۲۰۰۸ را ذخیره کنند و در حال حاضر مونتاژ این محصول به واسطه همین ذخیره‌سازی، ادامه دارد. با این حال مشخص نیست پس از اتمام ذخایر قطعات ۲۰۰۸، ایران‌خودرو به واسطه تامین قطعات از منابع فرعی و همچنین داخلی‌سازی، باز هم بتواند به مونتاژ آن ادامه دهد. داستان در مورد سوزوکی گرندویتارا نیز به همین شکل است و چون بیشتر قطعات آن از مسیر واردات تامین می‌شود، ادامه تولید این محصول هم در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد. البته وجود نام ویتارا در گزارش کیفی، گویای تداوم مونتاژ این شاسی بلند ژاپنی است، اما مشخص نیست با اتمام قطعات ذخیره آن، چه سرنوشتی در انتظارش است. ویتارا در گزارش کیفی آبان، چهار ستاره خود را حفظ کرده و تغییری نسبت به مهر نداشته است.

در گروه بالای ۱۰۰ میلیون تومانی‌ها، پیش‌تر نام مزدا۳ هم به چشم می‌آمد، اما این محصول در گزارش آبان، غیبت دارد. حذف مزدا۳ از لیست خودروهای تحت ارزیابی، قطعا با تیراژ ضعیف این محصول در آبان در ارتباط است و حتی این امکان وجود دارد که مونتاژ مزدا۳ در گروه بهمن به‌دلیل اتمام قطعات منفصله، متوقف شده باشد. این محصول اگر در لیست کیفی آبان قرار داشت، خودرویی چهار ستاره بود.

 از خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان بگذریم و نگاهی بیندازیم به گروه بعدی که محصولات ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی را در خود جای داده است. در این گروه با هشت محصول مونتاژی مواجه می‌شویم که در میان آنها، کیا سراتو و هیوندایی اکسنت و هیوندایی مدل i۲۰ و هاوال H۲ توانسته‌اند چهار ستاره کیفی را به دست بیاورند. در این بین، سراتو که در سایپا مونتاژ می‌شود، در گزارش کیفی گذشته نیز چهار ستاره کیفی به‌دست آورده؛ بنابراین سطح کیفی آن در آبان تغییر خاصی به خود ندیده است. سراتو مدت‌هاست قیمتی بالای ۱۰۰ میلیون تومان در کارخانه دارد، با این حال شرکت بازرسی همچنان این محصول را در گروه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومانی‌ها قرار می‌دهد.

دیگر عضو این گروه یعنی هیوندایی اکسنت با وجود قطع ارتباط خودروساز کره‌ای با ایران، کماکان در کرمان موتور مونتاژ می‌شود. اکسنت خودرویی چهار ستاره به حساب می‌آید و نسبت به مهر تغییر کیفی خاصی را تجربه نکرده است. دیگر میهمان کره‌ای گروه یعنی هیوندایی i۲۰ نیز که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود، با کم و زیاد شدن ستاره کیفی مواجه نشده و بنابراین کیفیت آن در مقایسه با مهر ثابت مانده است. در گروه تحت بررسی اما پنج خودروی چینی نیز به چشم می‌آید و همه آنها با داخلی‌سازی پایینی در کشور مونتاژ می‌شوند. در این بین،‌ هاوال که میهمان «گروه بهمن» به‌شمار می‌رود، بدون تغییر نسبت به گزارش قبلی، چهار ستاره کیفی دارد. هاوال ظاهرا به تازگی مشکل تولید پیدا کرده، چه آنکه گروه بهمن به ثبت‌نام‌کنندگان آن پیشنهاد دریافت محصول جایگزین داده است.

دیگر خودروی چینی این گروه یعنی تیگو ۵ که در مدیران خودرو به مونتاژ می‌رسد، در گزارش کیفی آبان سه ستاره به دست آورده، بنابراین در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری حاصل نکرده است. همچنین جک S۵ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی کرمان موتور، با کسب سه ستاره، شرایط کیفی مشابهی با ماه گذشته دارد. این گروه میزبان هایما S۷ مونتاژی ایران‌خودرو نیز هست، خودرویی که بدون تغییر نسبت به گزارش قبلی، سه ستاره کیفی را به دست آورده است. در نهایت عضو دیگر گروه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها یعنی ام‌وی‌ام X۳۳ جدید، تنها دو ستاره کیفی دارد و نسبت به ماه گذشته تغییری حاصل نکرده است.

به گروه خودروهای ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومانی برویم و ببینیم اوضاع ستاره‌ها در این دسته قیمتی به چه شکل است. طبق گزارش اعلامی، تمام خودروهای حاضر در این گروه، مونتاژی‌های چینی هستند و بهترین آنها بسترن نام دارد. این محصول مونتاژی گروه بهمن، در ارزیابی جدید، چهار ستاره کیفی به دست آورده و این نشان می‌دهد نسبت به گزارش قبلی، تفاوتی نداشته است. دیگر عضو این گروه یعنی چانگان که در سایپا مونتاژ می‌شود ارتقای ستاره داشته و در حال حاضر محصولی چهار ستاره به حساب می‌آید. همچنین آریزو ۵ نیز کماکان سه ستاره کیفی را به خود می‌بیند و با این حساب تغییری در سطح کیفی این محصول مونتاژی چینی رخ نداده است. ام‌وی‌ام X۲۲ هم دیگر عضو گروه تحت بررسی است که در مدیران خودرو مونتاژ می‌شود و مانند گزارش قبلی، سه ستاره کیفی دارد. همچنین برلیانس H۳۳۰ نیز به‌عنوان محصول مونتاژی پارس خودرو، با همان سه ستاره خود در این گروه جا خوش کرده است. در نهایت تنها عضو دو ستاره گروه ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومانی‌ها، لیفان X۶۰ نام دارد که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود و نسبت به گزارش قبلی تغییری در کیفیت آن ایجاد نشده است.

رنو فعلا هست

نگاهی هم بیندازیم به دسته ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. مانند چند گزارش قبلی، همچنان رنویی‌ها و پژویی‌ها رده‌های ابتدایی این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. در این بین، به نظر می‌رسد رنوهای تولیدی آخرین هفته‌های میهمانی خود را در ایران می‌گذرانند چه آنکه ارسال قطعات آنها به کشور متوقف شده و بعید است تولیدشان ادامه پیدا کند. طبق آمار اما ساندرو اتومات، تندر-۹۰ پلاس اتومات، تندر-۹۰ پلاس، پژو ۲۰۷ اتومات، پارس‌تندر و پژو ۲۰۷ معمولی شش محصول چهار ستاره این گروه به‌شمار می‌روند و نسبت به مهر، تغییری حاصل نکرده‌اند.  در رده‌های هفتم تا سیزدهم اما با تندر-۹۰ پارس‌خودرو، تندر ایران‌خودرو، دنا پلاس، رانا، پژو ۲۰۶ صندوقدار، ۲۰۶ معمولی و دانگ فنگ H۳۰ مواجه می‌شویم. خودروهای مذکور نیز در مقایسه با گزارش مهر، با تغییرات کیفی خاصی مواجه نشده و سه ستاره خود را حفظ کرده‌اند. در گروه مورد بررسی اما ۹ خودرو دو ستاره نیز به چشم می‌آید و اتفاقا هیچ کدام از آنها در مقایسه با گزارش قبلی، با تغییر ستاره‌بندی مواجه نشده‌اند. در این بین، ایران‌خودرو بیشترین نماینده را دارد؛ به‌نحوی‌که دنای معمولی و پژو پارس تولیدی در کرمانشاه و پژو ۴۰۵ تولیدی در خراسان، سورن و همچنین سمند تولیدی سایت تبریز، با دو ستاره کیفی در رده‌های پانزدهم تا نوزدهم جا خوش کرده‌اند. از سایپا نیز سه نماینده دو ستاره یعنی تیبا۲ و تیبا و ساینا در گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها به چشم می‌آید که رده‌های بیستم تا بیست و دوم را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین ام‌وی‌ام۳۱۵ جدید نیز نماینده دو ستاره مدیران خودرو به‌شمار می‌رود و در رده چهاردهم جا خوش کرده است.

در نهایت اما گزارش کیفی آبان، کیفیت خودروهای زیر ۲۵ میلیون تومان را نیز در خود جای داده است، دسته‌ای قیمتی که به احتمال فراوان در گزارش‌های بعدی جای خود را به زیر ۳۵میلیون تومانی‌ها خواهد داد.طبق گزارش اعلامی، در دسته قیمتی زیر ۲۵میلیون تومان، نام چهار خودروی دو ستاره به چشم می‌آید. پراید ۱۱۱ سایپا، پراید ۱۳۱ سایپا، پراید ۱۳۲ سایپا و پراید ۱۳۱ پارس خودرو، چهار محصول این گروه هستند که تغییری نسبت به سطح کیفی مهر نداشته‌اند.

16 (3)