فرصت‌ها در حال عبورند

تاکید بر افزایش سهم بازار حمل‌و‌نقل دنیا

معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ونقل راه‌آهن در تشریح فعالیت‌های اقتصادی راه‌آهن گفت: اولویت برنامه‌های این مجموعه فعال کردن و تکمیل کردن کریدورهای ریلی بین‌المللی است. نورالله بیرانوند در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» افزود: درحال‌حاضر کریدور آسیای میانه به خلیج‌فارس فعال‌ترین کریدورریلی است که با برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده برای استفاده از ظرفیت‌های تجاری جدید کشورهای پیرامونی این کریدور انتظار می‌رود شاهد رشد مناسب ترانزیت ریلی دراین کریدور در سال‌جاری باشیم. وی با تاکید بر اینکه محور سیاست‌های ما افزایش سهم کشور از بازارحمل‌ونقل دنیا است، افزود: نتایج خوبی در ۶ ماه اول امسال گرفتیم و با رشد ترانزیت ۵۰درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو بوده‌ایم.

علاوه‌ بر این در حوزه‌های کریدورهای بین‌المللی توافق‌نامه‌های چندجانبه‌ای با کشورهای مختلف منعقد کرده‌ایم که در تلاشیم کریدور اروپا به آسیای شرقی را با عبور از چند کشور و مرزهای مختلف فعال کنیم. وی افزود: درحال‌حاضر تمرکز ما راه‌اندازی خط ریلی آستارا – آستارا است که این خط ظرف حدود ۴۰ روز آینده با بهره‌برداری از ایستگاه راه‌آهن آستارا فعالیت خود را آغاز می‌کند. بیرانوند با تاکید بر اینکه این کریدور ظرفیت بسیار عظیمی برای ترانزیت کالا بین اروپا و چین دارد، افزود: با توجه به اینکه طی دو دهه اخیر حجم ترانزیت بین هند و چین در آسیای شرقی و روسیه و اروپا افزایش پیدا کرده است، فرصتی طلایی است تا بتوانیم با فعال کردن این کریدور سهم خود را از ترانزیت کالا میان شرق و اروپا افزایش دهیم.

رشت – آستارا حلقه مفقوده اتصال آسیا به اروپا

معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ونقل راه‌آهن با بیان اینکه مسیر اتصال ریلی رشت به آستارا حلقه مفقوده کریدور آسیا به اروپا از مسیر ایران است، گفت: خوشبختانه توافقات لازم با جمهوری آذربایجان انجام شده است و تا زمان راه‌اندازی این مسیر ریلی مقرر شده ترانزیت کالا در این مسیر با استفاده از حمل‌و‌نقل ترکیبی انجام شود. وی ادامه داد: بر این‌ اساس به‌صورت آزمایشی تراتزیت کالا از هند به روسیه و برای راه‌اندازی یک مدیریت واحد کریدوری هم توافقاتی میان دولت‌های ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان انجام شده است. وی ادامه داد: این مدیریت واحد کمک می‌کند تا بازاریابی این مسیر تسهیل شده و کیفیت خدمات ریلی به مشتریان بین‌المللی نیز ارتقا پیدا کند. وی با بیان اینکه میزان بار ترانزیتی تخمین زده شده برای این مسیر ۶ میلیون تن است گفت: ایران با جمهوری آذربایجان برای ۲ میلیون تن بار توافق کرده‌ که بحث بازاریابی آن نیز از سوی دو کشور انجام خواهد شد.

بیرانوند ادامه داد: محصولات ترانزیتی این بخش نیز شامل مواد سوختی، محصولات چوب و کاغذ و دیگر محصولات عمومی خواهد بود. وی با تاکید بر اینکه خوشبختانه حجم کالاهایی که از این مسیر عبور می‌کند، حجم عظیمی است، افزود: کالاهای ترانزیت شده بین شرق آسیا و اروپا حدود ۲ هزار و۷۰۰ میلیارد دلار است که حداقل ۸۵درصد و حداکثر ۹۵ درصد این کالاها از طریق دریا جابه‌جا می‌شوند و حداکثر ۱۵ و حداقل ۵ درصد از سوی مسیرهای زمینی شامل ریل و کامیون است که با راه‌اندازی این کریدور ریلی رقابت بیشتر می‌شود. وی با اشاره به تکمیل مسیرهای ترانزیتی دیگر، از جمله تکمیل فاز سوم خط ریلی خواف – هرات گفت: این مسیر نیز در حال تکمیل است و امیدواریم ظرف یک ماه آینده اولین قطار ما به مقصد افغانستان اعزام شود. وی همچنین درباره مسیر ترانزیتی به سمت عراق – شلمچه و بصره گفت: براساس توافقات به‌عمل آمده بین دوکشور جمهوری اسلامی ایران نسبت به ساخت پل این مسیراقدام وساخت سایر بخش‌های این راه‌آهن از سوی طرف عراقی انجام خواهد شد اما بنابر درخواست طرف عراقی درحال مذاکره با سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی ایرانی برای واگذاری کل پروژه به‌صورت epcf هستیم و توافقاتی نیز صورت گرفته است و سهم عراقی‌ها نیز از سوی پیمانکاران ایرانی فاینانس خواهد شد. بیرانوند در پاسخ به اینکه با راه‌اندازی این کریدورها چند درصد از کریدورهای ترانزیتی محیط اطرافمان را پوشش داده‌ایم و تاکنون چه میزان سهم ترانزیتی را از آن خود کرده‌ایم، گفت: عمده بار‌های مبادله شده بین قطب‌های اقتصادی پیرامون ایران از طریق دریا جابه‌جا می‌شود و ما می‌توانیم سهمی از آن را از آن خود کنیم و روی ریل انتقال دهیم.

وی افزود: باید زیرساخت‌ها را ارتقا دهیم و به سرعت به جذب مشتریان بپردازیم. وی افزود: براساس تخمین‌هایی که زده شده حدود ۲۰ میلیون تن بار بالقوه برای ترانزیت وجود دارد، اما ابعاد بازارهای بین‌المللی بیش از این هست و با بهره‌برداری از کریدورها و تکمیل حلقه‌های مفقوده می‌توانیم سهم ترانزیتی خود را افزایش دهیم.  وی همچنین با اشاره به خطوط رقابتی که در اطراف ما وجود دارد، گفت: خطوط ریلی کریدور غربی، شرقی که از دریای خزر عبور می‌کند و از کشورهای آسیای میانه به سمت چین می‌روند و همچنین خط روسیه، قزاقستان و چین رقبای ما هستند که باید به سرعت با ارتقای زیرساخت‌ها سهم خود از بازار ترانزیت را تثبیت کنیم. وی تاکید کرد برای پیروزی در این رقابت اعمال دیپلماسی اقتصادی، با تمرکز بر افزایش حمل‌ونقل و ترانزیت ریلی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد همچنین دیپلماسی اقتصادی راه‌آهن باید در جهت افزایش بیشتر سهم بازار باشد. بیرانوند انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های دوجانبه و چندجانبه برای مدیریت کریدورها و ایجاد مدیریت واحد و اعمال نرخ‌ها و مقررات یکسان برای ارائه خدمات در طول کل کریدور را نیز از دیگر اقداماتی دانست که از طرف راه‌آهن اتخاذ شده است از رقبا عقب نیفتند. همچنین تکمیل زیرساخت‌های لازم و حلقه‌های مفقوده کریدورهای فعلی نیز از دیگر اقداماتی است که باید به سرعت انجام شود.

اجازه ندهیم فرصت‌ها از دست بروند

بیرانوند در پاسخ به اینکه آیا مزیت رقابتی نیز در مقابل کریدورهای رقیب داریم، گفت: خوشبختانه در بسیاری از موارد ایران و مسیرهایی که از ایران عبور می‌کند با توجه به نوع و مقصد کالا دارای مزیت رقابتی بالایی است و همچنین ما درحال ایجاد مزیت‌های جدید رقابتی نیز هستیم تا بتوانیم نه تنها سهم خود را حفظ کرده بلکه افزایش نیز دهیم. وی با تاکید بر اینکه فرصت‌ها مانند ابر بهار به سرعت از دست می‌روند، افزود: ماهیت فرصت‌ها همین است و ما نیز اگر از فرصت‌های ترانزیتی اطرافمان بهره نگیریم آنها را از دست خواهیم داد و ممکن است کشورهای رقیب جای ما را بگیرند. بیرانوند با بیان اینکه درحال‌حاضر یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌هایی که با ابتکار دولت چین آغاز شده و کشورهای پیرامونی و ایران را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد بازسازی و احیای جاده ابریشم و پروژه ابور است که یک کمربند جاده‌ای ایجاد می‌کند، گفت: اجرای این پروژه از سوی دولت چین بیش از ۶۳ کشور دنیا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که اینها دو سوم جمعیت جهان و حدود یک سوم تولید ناخالص اقتصادی دنیا را شامل می‌شود. براساس نقشه طراحی شده از سوی دولت چین یکی از کلیدی‌ترین کشورهای این کریدور ایران است. این به آن معنی است که ما باید سهم و جایگاه خود را مشخص کرده و آن را ارتقا دهیم. وی با بیان اینکه از دیگر کشورهایی که تحولات اقتصادی بزرگی را تجربه کرده‌اند هند است، افزود: هند در زمان حاضر با رشد اقتصادی سرسام‌آور خود در حال حرکت از درون‌گرایی به جهانی‌سازی است و مبادله کالا میان هند، اروپا و روسیه به شدت درحال افزایش است. ایران نیز می‌تواند از این مزیت ژئوپلیتیک خود استفاده کرده و سهم خود را از بازار ترانزیت محصولات این بخش بردارد و به تثبیت جایگاه خود بیش از پیش بپردازد.

حداقل ۱۰ هزار میلیارد منابع مالی مورد نیاز است

وی همچنین با اشاره به حجم سرمایه‌گذاری‌هایی که درحال‌حاضر در حوزه زیرساخت درحال انجام است، گفت: برای تکمیل کریدورهایی که از آنها نام بردم حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی موردنیاز است و به‌طور متوسط این پروژه‌ها و کریدورهای نیمه‌تمام سه سال آینده طول خواهد کشید.

 ۱۰ هزار تقاضای بخش‌خصوصی برای خرید ناوگان باری

وی همچنین با اشاره به عملکرد این مجموعه در حوزه سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و روبنایی گفت: درحال‌حاضر شرکت‌های مختلفی بالغ بر ۱۰ هزار تقاضای ناوگان باری را در سیستم ثبت کردند که ما نیز طرح سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی برای این ۱۰ هزار واگن باری را طراحی و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. وی افزود: به‌طور متوسط برای تامین این میزان واگن باری دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری لازم است که این تامین مالی از سوی بخش‌خصوصی و به‌صورت فاینانس انجام خواهد شد.  وی همچنین افزود: در کنار همه این اقدامات به‌دنبال نهادسازی برای تامین مالی ناوگان ریلی با استفاده از تجارب بین‌المللی هستیم که در این راستا راه‌اندازی لیزینگ ناوگان ریلی با استفاده از صندوق توسعه ملی و منابع خارجی را دنبال می‌کنیم. وی همچنین افزود: در زمینه راه‌اندازی لیزینگ ناوگان ریلی مجموعه راه‌آهن از تجربه شرکت‌های لیزینگ بین‌المللی ژاپنی و روس استفاده می‌کند. وی همچنین در حوزه نیازمندی راه‌آهن برای واگن‌های مسافری گفت: سه هزار واگن مسافری موردنیاز است که در یک بازه زمانی ۵ ساله در برنامه ششم باید وارد ناوگان بشود و همچنین بالغ بر یک هزار و ۵۰۰ انواع لکوموتیو نیز موردنیاز است که باید نوسازی شود. وی در پایان افزود: تمام تلاش راه‌آهن برای ارتقای وضعیت موجود و تکمیل زیرساخت‌های داخلی و بین‌المللی است.